Cánh đồng Chum ở cao nguyên Mương Phuôn, tỉnh Xiêng Khoảng (Xieng Khouang) của Lào là một trong những khu vực bí ẩn nhất trên Trái Đất. Kể từ khi được phát hiện những năm đầu thế kỷ 20, đây là địa điểm thu hút sự quan tâm của giới khoa học.
Cánh đồng Chum được cho là xuất hiện từ thời kỳ đồ sắt (500 TCN – 500 SCN) bao gồm ít nhất 3.000 chiếc chum bằng đá có chiều cao lên đến hơn 3m và trọng lượng vài tấn đến hơn chục tấn. Hầu hết những chiếc chum được làm từ đá sa thạch, nhưng cũng có cái làm từ loại đá hoa cương rất cứng và đá vôi. Mỗi chiếc chum được chạm khắc các hình người hay động vật cùng một số biểu tượng khác. Người ta còn tìm thấy các tảng đá gần những chiếc chum và giả thuyết chúng là những chiếc nắm đậy chum, nhưng vì một lý do nào đó chúng bị bỏ đi. Hiện tại chỉ còn một cái chum duy nhất có nắp.
Những chiếc chum dường như được chế tạo bởi với trình độ kỹ thuật và các vật liệu phù hợp với tuổi thọ được giả thuyết. Người ta cho rằng những người chế tạo ra chúng đã sử dụng đục bằng sắt, mặc dù không có bằng chứng về điều này. Chúng ta có rất ít thông tin về những người đã tạc ra những chiếc chum khổng lồ này, mà bản thân chúng cũng không cung cấp nhiều gợi ý về nguồn gốc và mục đích của chúng.
Năm 1909, lần đầu tiên thế giới phương Tây được biết tới những cái chum khổng lồ do phát hiện của Vinet – một viên thuế quan người Pháp. Đến năm 1923, Henri Parmentier – nhà khảo cổ người Pháp đã có dịp đến Cánh đồng Chum nhưng cả hai ông đều đã không có phát kiến gì về mục đích của các chum này. Mãi đến năm 1930, Cánh đồng Chum mới được nghiên cứu tường tận do bà Madeleine Colani thuộc trường Viễn Đông Bác Cổ Pháp (École Française d’Extrême-Orient).
Truyền thuyết về những người khổng lồ
Theo truyền thuyết của địa phương, những chiếc chum được tạo ra bởi một cuộc đua của những người khổng lồ, vua của họ cần chúng để chứa loại rượu gạo của ông ta. Loại rượu được sử dụng trong bữa tiệc ăn mừng một chiến thắng lẫy lừng trong chiến tranh hàng ngàn năm về trước.
Truyền thuyết kể rằng một vị vua độc ác, tên là Chao Angka, đã áp bức dân chúng của mình đến nỗi người dân đã kêu gọi một vị minh quân ở phía bắc có tên là Khum Jeuam đến giải phóng họ. Khum Jeuam đã mang quân đến, hai bên xảy ra cuộc giao tranh lớn trên cánh đồng, cuối cùng Chao Angka đã bị đánh bại.
Nếu người khổng lồ thực sự tồn tại, thì có lẽ việc đục ra những cái chum này sẽ chỉ như chúng ta đục một cái vại đựng nước ở nhà mà thôi.
Giả thuyết của các nhà khoa học
Trong khi một số người cho rằng những chiếc chum khổng lồ được sử dụng để dự trữ nước mưa vào mùa mưa thì hầu hết các nhà khảo cổ học tin rằng những chiếc chum được sử dụng để đựng hài cốt của người đã chết.
Trong hai cuốn Mégalithes du Haut-Laos (Cự thạch cổ vùng Thượng Lào – 1935), bà Madeleine Colani đưa ra giả thuyết mỗi cái chum là một cái quách chôn người chết. Những khai quật được thực hiện bởi các nhà khảo cổ học Lào và Nhật Bản trong nhiều năm qua đã ủng hộ giải thích này với sự phát hiện về dấu vết của con người, đồ vật và gốm sứ được mai táng xung quanh một số chiếc chum. Người ta tin rằng những chiếc chum đã được sử dụng để đặt xác người chết vào và chờ cho phân hủy. Sau khi xác bị phân hủy, xương sẽ được mang đi hỏa táng và chôn ở dưới đất. Và những chiếc chum được sử dụng để dành cho những người đã khuất khác. Đây là tục lệ phổ biến ở Thái Lan và Lào.
Vẫn còn nhiều bí ẩn
Các nhà khảo cổ đã tính toán rằng, cần phải nhiều thế kỷ mới có thể làm ra được hàng ngàn chiếc chum như ở Cánh đồng Chum. Cần lưu ý rằng đá granit là loại vật liệu tự nhiên có độ cứng chỉ thua kim cương. Vậy, những người cổ đại với trình độ thô sơ, liệu có thể làm được những chiếc chum bằng những chiếc đục sắt của mình hay không?
Chiều cao người trung bình người châu Á cổ đại chỉ khoảng 1,5m, vậy đâu là lý do để họ làm ra những cái chum khổng lồ, có cái cao đến tận 3,25m để an táng người đã khuất trong điều kiện kỹ thuật hết sức thô sơ?
Những ngọn núi cách khu vực Cánh đồng Chum đến hàng chục cây số, vậy làm thế nào để người cổ đại có thể vận chuyển hàng nghìn chiếc chum khổng lồ nặng hàng tấn qua hàng chục km?
Thêm một điều bí ẩn nữa là, khi sử dụng phân tích đồng vị phóng xạ carbon, các nhà khoa học phát hiện rằng một số bộ xương thu được ở Cánh đồng Chum còn có tuổi xương cao hơn cả tuổi chum ở nơi đây.
Qua hàng chục năm nỗ lực tìm kiếm, đến nay các nhà khoa học vẫn không thể giải thích được sự tồn tại bí ẩn của Cánh đồng Chum. Thêm vào đó, một trong những trở ngại lớn khiến Cánh đồng Chum chưa được khảo sát kỹ lưỡng là vì nơi đây rất nguy hiểm. Trong thời kỳ chiến tranh (1964 – 1973), không quân Mỹ rải xuống khu vực này hàng nghìn tấn bom mìn, và chúng vẫn nằm im trong lòng đất, đe dọa những người dân ở đây và du khách tham quan.
Hy vọng trong tương lai, khi bom mìn được gỡ hết, các nhà khảo cổ sẽ có thể tìm ra được nguồn gốc bí ẩn của khu vực Cách đồng Chum.
Video về Cánh đồng Chum:
Thiện Tâm tổng hợp
