Làng tôi có cây đa cao ngất trời xanh, nhưng có đồi núi bao quanh dòng suối lờ đờ. Làng Waridon đấy các cụ ạ. Tôi từ Pontarlier đi Paris. Ngày 25 tháng 8 lên xe hỏa về Charleville kính viếng Đức Mẹ, dự lễ khánh thành đền Thánh tử đạo Việt Nam do cộng đoàn Thánh tâm tu sửa kính dâng các Thánh. Tại sao tôi nói làng tôi? Trước sau gì tôi cũng về đây, sớm tối ra hang đá đọc kinh lần hạt dâng kính Mẹ Maria để đền tội lỗi tôi, tội lỗi anh em bà con tôi, tội lỗi Thiên hạ, nhiều kẻ đã xúc phạm đến Chúa, đến Mẹ. chúng con không xứng đáng nói với Mẹ để Mẹ thương xóa bỏ án hỏa ngục mà tôi biết chắc Chúa đã quàng vào cổ tôi, chỉ đợi ngày Chúa gọi là tôi lò dò tới để lãnh bản án đau thương này. Nhưng với Mẹ, Mẹ đã nói với Chúa Giêsu con Mẹ xóa bỏ án nặng lề này. Tôi đã nói với Mẹ Waridon khi tôi ngồi dự lễ ngày 25 tháng 8, xin Mẹ tâu với Chúa Giêsu ân xá bản án này. Tôi tin chắc Mẹ đã nhận lời tôi cầu xin. Nếu anh em bà con không tin, xin mời quá bộ lại Waridon, với cảnh trí yên tịnh, chúng ta hãy lưu lại vài ngày. Chúng ta hãy đến trước hang đá Đức Mẹ, lần hạt, suy ngắm về sự đau buồn của Mẹ khi cùng chia sẻ với Chúa Giêsu con Mẹ trên núi sọ. Chúng ta sẽ thấy tâm hồn bình yên trở lại. Chúng ta sẽ thấy Mẹ đứng trên cao, từ hang đá, hiền lành mỉm cười nhận lấy tâm hồn thật thà hối cải của ta. Mẹ sẽ tâu lên Chúa Giêsu con Mẹ xóa bỏ án hỏa ngục của ta, và Mẹ sẽ phù giúp ta cam đảm vác Thánh giá hàng ngày theo chân Chúa Giêsu cho đến ngày Chúa gọi. Ta sẽ “dạ” vâng theo Thánh ý Chúa.
Ngày 25 tháng 8, khi đứng trước hang đá Mẹ cầu kinh và cùng khách hành hương dâng Thánh lễ tạ ơn Mẹ đã ban hco con dân Việt Nam 117 Thánh Tử Đạo. Tôi nhìn thấy hanh đá rộng, ăn sâu vào núi, trước hang kê xây bàn Thánh. Hôm nay, Cha Võ Quang Linh, cựu chánh xứ họ đạo Thánh Tâm thu hồi nơi hoang phế này để cùng con chiên bổn đạo cộng đồng Thánh Tâm thu sửa khang trang. Nếu các cụ không tin, các cụ cứ nhìn lên hang đá Mẹ, với tượng ảnh Thánh Mẹ chuộc về từ Lộ Đức nặng 250 ký, làm phép, an vị Mẹ ngày 07 tháng 12 năm 1986, vị chi tới nay đã bốn năm ròng. Cái sân tráng xi măng rộng 500m2, tường gạch bao quanh sân trước hang để thiện nam tín nữ quy tụ dâng Thánh lễ những dịp Cha Tuyên úy chủ tọa. Cái sân, tường hoa là do một gia đình Cộng Đoàn Thánh Tâm dâng cúng. Nhưng anh me bổn đạo và những ông bà không phân biệt tôn giáo đã thành tâm làm cồn quả, tráng xin măng, xây tường hoa, quét dọn cây cối ngả nghiêng cho sạch sẽ khang trang, sứng đáng là nơi Mẹ ngự để muôn dân chạy đến, không phải chỉ để xin ơn, nhưng kính viếng Mẹ hiền, tỏ lòng hiếu thảo với Mẹ yêu, đã cho chúng ta muôn dân, Đấng cứu chuộc loài người. nếu không có Chúa Giêsu sinh ra cứu chuộc tội lỗi chúng ta, tất nhiên, đừng nói loài người từ 2000 năm lại đây mà lại cả từ Adong, Eva, các Thánh tiên tri, các Đại Thánh Maisen, Gioan tẩy giả, làm sao đáng hưởng Hồng Ân Thiên Chúa để lên Thiên đàng. Hồng Ân đặc biệt Chúa ban cho nhân loại là nước Thiên đàng, nhưng cho được lãnh Hồng Ân này, đừng quên Mẹ Maria là Đấng đã cưu mang, sinh ra Chúa Giêsu, Đấng cứu nhân loại khỏi trầm luân hỏa ngục. Hoan hô Mẹ hiền, chúng con xin hiếu thảo với Mẹ, chúng con xin ăn năn hối cải tội lỗi để Mẹ thương. Chắc chắn không có Mẹ hiền nào không thương con cái và để con cái hư mất đời đời. Nếu con cái có hư hỏng, chắc chắn Mẹ sẽ săn sóc, hộ phù và tìm mọi cách để đưa con cái ra khỏi vòng tội lỗi, ban phát ơn dục lòng thống hối để quay trở lại với Chúa như đứa con hoang trở về với Cha hiền.
“Lễ xong, chúc anh chị về bằng yên”. Cha Linh tuyên bố lễ xong, ông chủ tịch Cộng đoàn Thánh Tâm bước lên vi âm, mời quan khách anh chị em về nhà Thánh Terexa dùng cơm chiều.
Trụ sở Thánh Terexa, ngày xửa ngày xưa cách đây bốn chục năm về trước sầm uất vì là nơi khách tĩnh tâm đến tu tỉnh tinh Thần năm ba ngày, một tuần, có người cả tháng. Với phong cảnh u tịch, sự yên lặng núi rừng giúp cho tâm hồn thanh thản để hướng về Chúa. Người ta, có năm, khách tĩnh tâm tụ lại đây ăn năn thống hối lên đến cả 10000 người. Nhưng sau Đệ nhị Thế chiến, nơi trốn này bị bỏ hoang không người thăm viếng, không ai sửa chữa, để hoang cho gió mưa phá hủy. Năm ngoái, tôi đến đây còn thấy dấu vết của thời gian, mưa tuyết phá hủy phũ phàng. Nhưng năm nay, các ông, các bà, các cô, các cậu người Công giáo cũng như người Lương dân, đã rủ nhau đến, kẻ giúp của, người thêm công, hy sinh cả mùa hè hấp dẫn, làm công quả, quét dọn, sửa sang, chạy điện, chữa điện, quét vôi, đóng trần… Năm nay khang trang sạch sẽ. Lại có một gia đình (ông bà Phan Tuy) bỏ cả nhà cửa mới xây, vườn tược rau xanh, hai ông bà dắt tay nhau, xung phong vào chốn hoang vu, không phải để tu trì, nhưng để phục vụ Mẹ, phục dịch chư Thánh Việt Nam. Ông bà quét dọn, thu xếp gọn ghẽ nơi chốn hoang vu. Nhất là có người thường trực, cơ sở sẽ bớt hư hỏng. Xin Chúa, Mẹ và chư Thánh trả công cho gia đình này.
Đang đứng ngắm bức tượng Thánh Terexa trước nhà, tượng được sơn phết lại sạch sẽ, có người nào đấy, với lòng thành kính Thánh nhân, đã đặt lên bệ chân Ngài một vài đóa hoa. Tiếng nói của mấy vị chức sắc Cộng đoàn Thánh Tâm mời vào nhập tiệc. Tôi cùng ông Chủ tịch Cộng đoàn Lavang lững thững bước vào. Được các cụ xếp chỗ cho ngồi cùng bàn với Đức Ông Trần Văn Hoài và hai Đấng Tuyên úy: Cha cựu chánh xứ Thánh Tâm và một vị nữa là con cái họ đạo Thánh Tâm được Chúa tuyển chọn lên hàng linh mục, ban phát hồng ân Thiên Chúa cho các cô các bác, bạn bè và ông bà của ngài.
Ngồi vào bàn, tuần rượu khai vị bắt đầu. Cụ Tám Đa mới từ Nouméa về dự lễ. Ông không quên rước “cờ cây” từ Nouméa về cắm phập giữa bàn chúng tôi. Thật là quý hóa, cả hơn chục năm nay, ăn ở trên xứ Phú Lang Sa này, “cờ tây” thì nhiều, nhưng “cờ tây” này được các ông, các bà nâng niu như con Chúa, hết bế rồi hôn, đi đâu cũng dắt theo, nếu có bậy bạ ra đường, các cụ móc túi lấy giấy hốt bỏ sọt rác. Đấy, người bản xứ quý “cờ tây” thế đấy! Ấy vậy mà ông bạn già này dám rước từ Nouméa về cắm ngay giữa bàn chúng tôi. Tây nó biết, tù đấy cụ ạ!
Cơm nước xong, chúng tôi ra hóng gió nói chuyện nước nhà, đợi giờ văn nghệ. Tôi cùng mấy ông bạn sang dòng Saint Jean dự văn nghệ. Ông Chủ tịch Cộng đoàn Thánh Tâm đi qua, đưa tôi chìa khóa phòng. Thật may mắn và chu đáo, thế là đêm nay, tôi có phòng ngủ, khỏi đi hoang. Tôi vừa bước vào phòng văn nghệ, cũng phòng năm ngoái, đèn sáng lờ mờ, ghế kê xung quanh giàn nhạc cuối phòng, sàn nhảy ngay chính giữa. Tôi ngồi một xó, cố nín thở vì mùi mồ hôi nồng nực của sức nóng trong ngày, làm gian phòng nặng nề khó thở. Tôi cố gắng ngồi thưởng thức hai bản nhạc để xem mấy cô, mấy cậu choai choai nhảy tửng tưng theo nhịp đàn, tiếng trống vừa mùi, vừa vui. Nóng quá, tôi cáo lui ra ngoài. Ấy thế mà Đức Ông ngồi tỉnh bơ, chắc Ngài cùng nóng, nhưng muốn ở lại lâu chút đỉnh để lên tinh Thần thanh niên mà Ngài cũng như Đức Jean Paul II, chú trọng vào giới anh chị em thanh niên, là những kẻ sẽ thay thế thế hệ già nua xây dựng Giáo hội tương lai. Các cô, các cậu nhớ nhé, các đấng đang hy vọng vào các cô các cậu nhiều đấy, đừng để các ngài thất vọng.
Muộn rồi, tôi về phòng theo địa chỉ ghi trên bảng chìa khóa. Mở cửa vào, ngay bên cửa phía trái, có một giường dọn sẵn, chăn, ra đoàng hoàng, có khăn tắm, khăn rửa mặt để bên, với tấm giấy đã viết mấy chữ: “Đây là giường qua đêm, mời ông Phạm Thăng Long cứ tự nhiên.” Dưới ký tên: “người quản lý dòng Saint Jean.” Tôi rất cám ơn Ông Chủ tịch Cộng đoàn Thánh Tâm và ông Quản lý dòng Saint Jean. Tôi ngủ một mạch đến sáng. 07 giờ dậy, rửa mặt đánh răng vào thu xếp giường cho gọn ghẽ. Tôi loay hoay mãi không biết trải ra, trải chăn thế nào cho gọn. Thôi, tôi gấp gọn lại, xếp gọn dưới giường. sáng ra gặp ông Quản lý, tôi thú nhận sự vụng về, vì từ xưa đến nay, tôi có dọn giường tây bao giờ. Một vài lần ngủ khách sạn, sáng ra đã có bồi phòng thu dọn, mình chỉ thu xếp hành lý, trả tiền, lên xe. Ông quản lý cười tình, thông cảm, hỏi tối qua ngủ ngon không? Sự thực mệt mỏi, thỉnh thoảng chợp mắt chút đỉnh, nhưng mỗi khi dưới phòng văn nghệ trống nổi lên “bom chát” tôi lại giật mình tỉnh dậy. Thôi, thì cũng kể là ngủ ngon một đêm an lành, sửa soạn xuống cafétéria uống cà phê. Năm nay Cộng đoàn Thánh Tâm tổ chức sang thật, xuống mấy bậc thang, vào phòng điểm tâm, bàn ghế kê thành hàng, mấy bà tây lăng xăng tiếp cà phê, sữa, bánh mì, bơ, đường. Chà! Nguyên bữa điểm tâm chu đáo thế này ngoài tiệm, ít lắm cũng hai, ba chục đấy các cụ ạ!
Ra khỏi phòng điểm tâm, tôi định vào đền các Thánh tử đạo đọc mấy trang sách về tiểu sử Thánh Gagelin. Đấng sinh trưởng ở Montperreur (sinh ngày 10.5.1799) cách tiệm xăng chúng tôi La Cluse et Mijoux 10 cây số. Ngày 21.10.90, họ đạo Montperreur cử hành lễ kính nhớ Thánh nhân. Mời quý vị Việt Nam đến tham dự, trước là để Tây lé mắt nhìn nhận lòng hiếu thảo biết ơn thánh nhân, sau là tỏ lòng kính nhớ đấng đã mang Tin Mừng đến thánh hóa con dân Việt Nam, và có lẽ nhờ Ngài bắc máng từ nguồn, mang nước thánh đến thánh hóa chúng ta là vua, là tư tế, và là con cái Thiên Chúa, em Đức Chúa Giêsu.
Nhưng sực nhớ ra sắp có mục Đức Ông họp mặt thanh niên. Tôi già rồi, nhưng cũng tham dự cuộc họp mặt này để cùng các cô, các cậu hưởng ứng lời giáo huấn Đức Ông. Đức Ông diễn giải nhiều, một vài cô cậu thắc mắc đặt câu hỏi. Đức Ông trả lời đàng hoàng.
Hết giờ họp thanh niên, người người xuống hang đá, tụ họp cung nghinh di hài các Thánh tử đạo vào an vị tại đền các Ngài. Thánh giá đi đầu, có nến hầu đi hai bên. Con chiên bổn đạo, tay cầm nến cháy, miệng hát kinh chúc tụng Thiên Chúa, vinh quang các Thánh Việt Nam trên trời. các thánh đang đứng hầu chầu chung quanh Thiên Chúa, liếc nhìn con cái, Chúa chắt hiếu thảo, ngợi khen Thiên Chúa, cám ơn Thiên Chúa đã cho Việt Nam, nước vừa nhỏ, vừa xinh những 117 vị Thánh can đảm xưng tên Thánh Chúa đến đổ máu đào ra, tưới thấm giải đất cảnh trí nên thơ từ Bắc chí Nam. Nhờ máu các Ngài là hạt giống đức tin mọc lên vô vàn dân Chúa, các đấng linh mục, giám mục, hồng y và những đấng thay quyền Thiên Chúa ban phát hồng ân Ngài cho dân Việt Nam. Đội ơn chư thánh, chúng con họp mặt tới đây, đang cùng nhau cung nghinh kiệu di hài các Ngài về an vị trong đền mới sửa sang sạch sẽ. Đền dài 30 thước, rộng 8 thước, tường hoa vây quanh trước mặt tiền. Đền tọa lạc trên đồi cao, từ mặt đường lên chừng 20 thước. Kiệu đến trước đền, dừng lại. Ông Chủ tịch Cộng đoàn Thánh Tâm đọc diễn văn khai mạc bằng hai thứ tiếng, kể lại tiểu sử hang đá Đức Mẹ, nhà Thánh Terexa, đền thánh. Tiếp tục ông xã trưởng tiến lên diễn đàn đọc bài diễn vawnca ngợi Cộng đoàn Thánh Tâm đã can đảm tu sửa nơi hoang vu phế bỏ này thành chốn khang trang ngoạn mục. Tiếp theo là linh mục đại diện Đức tổng giám mục Reims, ngỏ lời ủy lạo người Việt Nam, vì đã can đảm cần cù làm cho nơi chốn hoang vu Waridon trở thành điểm hành hương đạo Đức. địa phận Reims được thêm một địa điểm hành hương, một nơi chốn tôn sùng Đức Mẹ Maria, một đền kính nhớ các thánh tử đạo Việt nam, mà trong đó có 10 vị là giòng dõi con dân nước Pháp.
Hết phần diễn văn, ông xã trưởng Waridon tiến lên cùng Đức Ông Trần Văn Hoài đại diện uy quyền Giáo Hội, Linh mục đại diện Đức tổng giám mục. Ông xã trưởng, chủ nhà, chủ đất, được vinh hạnh cầm kéo cắt băng khánh thành đền các Thánh tử đạo. Hai đấng đại diện Giáo Hội cầm băng. Tiếng kéo kêu lên lách tách, băng văng đứt đôi rũ xuống, tiếng pháo nổ ran, người người vỗ tay hoan hô nhiệt liệt, trống chiêng ngân dài rền vang. Kiệu di hài các Thánh tiến vào đền thánh do bốn nhân viên Cộng đồng Thánh Tâm, khăn đống áo dài chấp kiệu. Kiệu dừng lại trước bàn thánh. Bổn đạo theo lệnh ông Phạm Quang Điến điều khiển đọc 2 kinh Kính mừng tạ ơn các Đấng đến chủ lễ và ủy lạo lên tinh Thần cho con chiên bổn đạo. Tiếp sau nguyện cầu cho ân nhân giáo xứ Thánh Tâm kẻ còn sống cũng như các đấng đã qua đời được tràn đầy Hồng ân Thiên Chúa. Kinh sách xong, Cha Võ Quang Linh an vị các Thánh vào bàn Thánh bên cạnh. Cử hành nghi thức dâng kính đền cho các Thánh tử đạo xong. Người người trở lại hang đá Đức Mẹ dâng lễ tạ ơn. Đức Ông Trần Văn Hoài chủ tế. Các linh mục đồng tế, giàn nhạc Metz, do Sœur Tiên điều khiển, cất tiếng ca vang nhịp theo tiếng đàn rung cảm của mấy anh chị em Metz, bùng lên theo nhịp con tim đang hướng về Chúa.
Đức Ông Trần Văn Hoài giảng thuyết. Ngài kể lại vụ án phong thánh đã diễn tiến xảy ra như thế nào, vì chính Ngài cũng dự trong chương trình đệ án phong thánh lên Đức Thánh Cha. Ngài kể lại, Đức Thánh Cha ban huấn từ về phép lạ do các Thánh tử đạo Việt Nam đã làm, đang làm, sẽ làm: nước Việt Nam qua bao nhiêu là hoàn cảnh cấm cách, rồi chiến tranh cày lát đất nước. Nhưng Đức tin của con dân Việt Nam lớn mạnh, trưởng thành liên tục trước mặt Thiên Chúa, tưởng không bao giờ ngụp tắt. Đó là phép lạ cả thể Chúa thương ban cho con dân Việt Nam qua các Thánh. Hoan hô lòng từ bi hải hà của Đức Thánh Cha.
Lễ xong, ông Chủ tịch Cộng đoàn Thánh Tâm bước lên vi âm mời quan khách và anh em bà con về trụ sở Thánh Terexa dùng tiệc rượu khai vị và tiếp sau là bữa cơm thân mật: chả giò, nộm sữa, gà quay ăn với xôi chêm rượu vang đỏ, ngon đáo để.
Tôi phải về Paris, vội vàng từ giã Mẹ hiền, từ giã Chư thánh. Sang năm, Chúa cho khỏe mạnh, con xin lên gặp Mẹ, gặp các Thánh.
Phạm Thăng Long
