Cổng đá vòm Delicate Arch tại Arches National Park, tiểu bang Utah. (Hình: ATNT Tours & Travel)
Utah là tiểu bang có nhiều công viên quốc gia (National Park) nhất nước Mỹ. Ở đó, các điêu khắc tuyệt tác của thiên nhiên như các mái vòm đá, và nhiều hình thù kỳ dị khác đã giúp cho Utah trở thành tiểu bang có nhiều thắng cảnh thiên nhiên nổi tiếng trên thế giới.
Trong số các bảo vật thiên nhiên kể trên, phải nói đến cổng vòm đá nổi danh thế giới Delicate Arch và Landscape Arch nằm trong công viên quốc gia Arches (Arches National Park).
Nếu bạn là khách phương xa có dịp đến thăm “thành phố tội lỗi (Sin City)” Las Vegas, sau khi đã “chán ngấy” phồn hoa đô hội của Sin City ở Nevada, mời bạn hãy thử làm một chuyến du ngoạn đến Arches National Park xem sao!
Từ Las Vegas, bạn lái xe lên xa lộ 15 hướng Bắc, sau đó chuyển sang xa lộ 70 hướng Đông và sau cùng lấy Highway 191 về hướng Nam là đến công viên quốc gia nổi tiếng khắp thế giới này. Đường đi không đến nỗi “quá xa,” chỉ chừng 400 dặm (khoảng 650 cây số nếu tôi nhớ không lầm!). Nhưng trên đoạn đường đi này, bạn có thêm rất nhiều cơ hội thưởng ngoạn các thắng cảnh thiên nhiên đẹp nằm dọc theo hai bên đường.
Trước tiên, bạn sẽ đến thành phố Moab, một thành phố nhỏ nằm về phía cuối Đông Nam của tiểu bang Utah. Dân số ở đây chỉ khoảng hơn năm ngàn người nhưng Moab lại là một tọa điểm nghỉ đêm hết sức thuận lợi cho những du khách muốn đến du ngoạn hai công viên quốc gia gần đó là Arches và Canyonland National Park.
Khi vào du ngoạn Arches National Park, du khách phải đóng lệ phí vào cửa, có hiệu lực cho thời gian một tuần, có nghĩa bạn có thể lái xe ra vào công viên trong suốt một tuần mà không phải trả thêm tiền. Còn nếu bạn vào hàng cao niên, trên 62 tuổi, bạn chỉ cần trả một lần $10 (giá có thể thay đổi), sau đó, bạn trở thành “membership trọn đời,” không phải trả thêm tiền vào cửa của bất cứ National Park nào. (Nếu bạn đi chung một xe với gia đình thì cả gia đình bạn đều miễn phí tiền vào cửa).
Sau khi vào cổng, bạn cần phải ghé đến Trung Tâm Hướng Dẫn Du Khách (Visitor Center, cách đó không xa lắm) để xin bản đồ công viên, hỏi thăm thời tiết và các thông tin cần biết của khu vực trong ngày hôm đó. Họ sẽ cho bạn một số thông tin quan trọng về thời tiết và gợi ý bạn nên đi chỗ nào trước, chỗ nào sau, chỗ nào đáng đi tùy theo thì giờ của bạn. Nếu bạn muốn đi thăm đầy đủ các thắng cảnh trong đây, bạn cần ít nhất hai ngày với điều kiện đôi chân của bạn “còn tốt.”
Arches National Park tương đối khá lớn, rộng gần 31,000 hécta, có nhiều tác phẩm kiến trúc nghệ thuật được thiên nhiên tạo dựng trong vùng đất sa mạc phía Nam tiểu bang Utah với hơn 2,000 vòm cổng đá sa thạch và hàng trăm tảng đá hình thù kỳ dị, rất lạ mắt.
Trên danh sách xếp hạng 10 cổng đá vòm nổi tiếng thế giới thì đã có đến bảy cổng đá vòm thuộc về tiểu bang Utah. Và trong số bảy cổng đá vòm ở Utah thì có đến bốn cổng đá vòm hiện diện ở Arches National Park.
Các cổng đá vòm đó gồm Delicate Arch, Landscape Arch, North Window – South Window Arch – Turret Arch, và Double Arch. Bạn chỉ cần đến thưởng ngoạn các hình tượng đá thiên nhiên tại Arches National Park trên không thôi thì cũng đã không uổng công đi đoạn đường dài đến du ngoạn Utah. Chưa kể trong công viên quốc gia này còn rất nhiều những thắng cảnh khác (không kể các cổng vòm đá) làm du khách ngẩn ngơ thưởng ngoạn như Courthouse Towers, the Three Gossips, Devils Garden, Parade of Elephants, Tower of Babel and Park Avenue.
Đứng đầu danh sách các tác phẩm thiên nhiên tuyệt mỹ đó, cổng vòm đá Delicate Arch đã được ưu ái phong tặng mỹ danh là một điêu khắc cổng vòm sa thạch thiên nhiên hùng vĩ, kỳ ảo và diễm lệ nhất thế giới. Đây là một trong những thắng cảnh kỳ quan chính của Utah được thế giới biết đến và được xem là biểu tượng cho Arches National Park nói riêng và cho cả tiểu bang Utah nói chung.
Cổng đá vòm Delicate cao khoảng gần 20 thước, đứng riêng rẽ giữa “đồng bằng” đá, quả là một hình ảnh tuyệt đẹp. Muốn đến xem cổng đá vòm này, nếu bạn không có một chút “ý chí” thì rất dễ bỏ cuộc vì đoạn đường đi bộ từ nơi đậu xe đến cổng đá vòm Delicate Arch tương đối khá xa, gần 3 cây số cho một lượt vào hoặc ra (có nghĩa hơn 5km cho đoạn đường vào-ra), đường đồi cao, đá núi gập ghềnh. Người nào đi nhanh thì mất khoảng gần hai tiếng đồng hồ, bình thường mất khoảng ba tiếng, nghĩa là từ 4 cho đến 6 tiếng cho cả hai lượt đi vào và đi ra.
Trong một chuyến du ngoạn mùa Hè, tôi đã không có dịp đến tận chân cổng đá vòm Delicate Arch vì thời tiết lúc đó rất nóng, 100 độ F, một phần vì không có đủ thời giờ. Tuy tiếc hùi hụi nhưng chuyến đi đã không chuẩn bị đầy đủ nên đành đợi dịp khác! Mùa Đông, tôi trở lại đây với tâm tư khao khát muốn in hình ảnh cổng vòm Delicate vào trí nhớ mình. Tôi chỉ sợ mình không có dịp nhìn tận mắt hình ảnh không gian của Cổng mái vòm Delicate Arch. Qua các thông tin và hình ảnh trên báo chí và video cho thấy sự mỏng manh của các cổng mái vòm đá kể trên, không một ai có thể biết được các tuyệt tác điêu khắc thiên nhiên đó còn tồn tại được bao lâu! Chúng có thể chia tay với nhân loại bất cứ lúc nào!
Sau khi vượt qua đỉnh núi cao được vách núi che khuất, cổng vòm đá Delicate Arch hiện ra sừng sững uy nghi, lẫm liệt, đứng giữa triền núi và vực thẳm. Càng ngắm nhìn không gian của cổng vòm đá, tôi càng cảm nhận được sự thách đố của cổng vòm Delicate như muốn đương đầu với thời gian và không gian khi nó đứng ngạo nghễ ngay bên cạnh bờ vực thẳm!
Dưới chân cổng vòm Delicate là một thung lũng đá đỏ, độ sâu có đến 40 thước bề mặt màu sắc và trơn nhẵn, càng làm tăng thêm nét hùng vĩ của Delicate Arch. Gặp ngày mùa Đông trời nắng đẹp, gió có đôi chút lạnh nhưng hình ảnh tuyệt mỹ của cổng vòm đã khiến du khách quên đi bao mệt nhọc của đường dài. Tôi đi lần đến, đứng dưới chân cổng vòm, hít thở bầu không khí bao la của núi đồi lẫn vực thẳm, tâm tư cảm nhận một không gian hùng vĩ của thiên nhiên so với sự nhỏ bé của con người. Ôi làm sao đủ ngôn ngữ diễn tả cho sự cảm nhận quá ư tuyệt vời này! Thật tiếc cho những ai đã đến được đây nhưng đành phải bỏ cuộc vì không còn sức, không có dịp đối diện thưởng ngoạn nét đẹp tuyệt mỹ của Delicate Arch.
Tuy nhiên, bạn cũng có thể vớt vát lại không gian Delicate Arch bằng cách nhìn nó từ xa. Bạn hãy đến điểm Delicate Arch Upper Viewpoint. Đến nơi, bạn vẫn phải đi tiếp lên cao một đoạn đường. Nhưng từ đây, bạn có thể chiêm ngắm toàn cảnh Delicate Arch (tuy có hơi xa), hình ảnh Mái Vòm Đá Delicate nhỏ bé hiện lên giữa không gian núi đồi sa mạc đá đỏ cũng đủ để an ủi người du khách phương xa mỏi gối chồn chân.
Hành trình đến Arches National Park tương đối mệt, nhưng công lao khó nhọc của bạn sẽ được đền bù xứng đáng khi bạn tận mắt chứng kiến vẻ đẹp thanh thoát, hùng vĩ của Delicate Arch và không gian tuyệt vời vây quanh cổng đá vòm này. Và hơn nữa, không một ai có thể biết được các tuyệt tác điêu khắc thiên nhiên đó còn tồn tại được bao lâu! Chỉ cần một trận động đất nhẹ hay một trận cuồng phong bào mòn các lớp đá, các mái vòm đá ở Utah có thể chia tay với con người bất cứ lúc nào!
Nhưng nếu bạn muốn tận mắt chứng kiến sự mong manh của tạo hóa, bạn hãy đến với không gian của Landscape Arch cũng không xa Delicate Arch lắm. Đây là một mái vòm đá khá dài (93 mét), nhưng độ mỏng của nó ở giữa chỉ còn khoảng 3 mét. Không biết tạo hóa đã tốn bao nhiêu thời gian dùng nước và gió để đục đẽo xói mòn Landscape Arch để có được hình dáng như ngày nay. Hình dáng đẹp thì có đẹp, nhưng người ta sợ thời gian làm nó gãy đổ không còn xa nữa. Những phiến đá mỏng bên ngoài lần lượt rời bỏ vòm đá mẹ rơi xuống đất khiến độ mỏng của Landscape Arch càng ngày càng mỏng thêm. Thưởng ngoạn không gian Landscape mà lời nhạc của nhạc sĩ Phạm Duy dường như nhắc nhở “…không gian như có dây tơ. Bước đi sẽ đứt, động hờ sẽ tan.” “Dây tơ – đứt – tan” là ngôn ngữ đúng nhất cho tâm tư du khách khi đứng ở đây. Sự tồn tại của Lanscape Arch chắc hẳn không còn dài nữa! Ước gì tôi có dịp tận mắt nhìn thấy sự chia tay của mái vòm Landscape khi nó trở về cát bụi.
Landscape arch làm tôi chợt nhớ đến tảng đá Loch Ard Gorge ở Great Ocean Road, Victoria bên Úc. Mùa Thu, tôi còn tươi cười đến đứng chụp hình với Loch Ard. Qua mùa Xuân, tôi cũng đến nơi đây và chụp hình lại với Loch Ard. Nhưng tôi cảm nhận một điều gì rất khác lạ ở Loch Ard nhưng không nhớ rõ rệt. Về nhà, so sánh với tấm hình mùa Thu mới biết “cổng vòm” của Loch Ard đã tan vào biển cả. Ôi sao mà nhanh thế! Lúc ấy mới thấm thía câu thơ của Nguyên Sa “…nhưng sao đi mà không bảo gì nhau!” Hình như tạo vật trong thiên nhiên cũng có số phận mất còn, thời gian chúng mất còn chưa đến một sát na thời gian. Đâu khác gì số phận con người!
Hình ảnh của Delicate Arch đã được tiểu bang Utah chọn đưa vào đời sống tinh thần của người dân tiểu bang. Cổng vòm Delicate Arch được chọn là biểu tượng của Utah, hình ảnh cổng vòm được in trên bảng số xe của tiểu bang. Ở các tiểu bang khác, chỉ cần nhìn thấy bảng số xe có hình Delicate Arch là người ta biết xe đó được đến từ Utah State.
Năm 2002, ngọn đuốc Thế Vận Hội Mùa Đông (Winter Olympics) được rước chạy dưới cổng vòm Delicate. Người ta đã tâm linh hóa cổng vòm Delicate Arch. Ngoài ra hình ảnh của các thắng cảnh như Landscape Arch, North Window – South Window Arch – Turret Arch, và Double Arch đều gợi lên trong tâm tư du khách những xao động rất lạ, cảm giác về thiên nhiên – tạo hóa – thẩm mỹ – vô thường như bao phủ lấy người du khách.
Arches National Park còn rất nhiều kiến trúc thiên nhiên để thưởng ngoạn. Bạn có chụp hay quay vào ống kính bao nhiêu hình ảnh cũng không đủ nói lên hết được nét đẹp của công viên quốc gia Arches National Park.
Có đến tận nơi, nhìn tận mắt các tuyệt tác thiên nhiên đó, có lẽ bạn mới thấy lòng cảm khái giữa tâm tư và thiên nhiên, không còn diễn tả bằng ngôn ngữ nữa, có chăng là thứ ngôn ngữ vô âm của tràn trề cảm xúc. Chính trong thinh lặng thẳm sâu và chan chứa của đất trời và của tâm hồn bạn lúc đó mà sự thể nhập chính bạn vào thiên nhiên trọn vẹn nhất.
Hãy một lần đến với công viên quốc gia Arches National Park nơi cho bạn cảm nhận được sự vô thường của thiên nhiên.
(Trần Nguyên Thắng)
