Ăn uống đúng cách có thể giúp giảm cân, duy trì mức đường trong máu vừa phải, hạ cholesterol trong máu và cải thiện huyết áp. Cách ăn uống có thể hơi khác giữa tiểu đường loại 1 và loại 2.
Dinh dưỡng cần đa dạng, ví dụ, rau cũng cần có rau màu đậm, màu lợt. (Hình minh họa: Louis Hansel on Unsplash)
Các nguyên tắc dinh dưỡng chính mà bệnh nhân tiểu đường cần chú ý là:
-Duy trì cân nặng vừa phải.
-Giảm sự gia tăng mức đường máu sau khi ăn.
-Thực hiện các nguyên tắc dinh dưỡng lành mạnh.
-Ăn uống điều độ, vào những giờ cố định.
-Biến các nguyên tắc ăn uống thích hợp thành thói quen, luôn duy trì và cải thiện các thói quen tốt đó.
Các nguyên tắc dinh dưỡng lành mạnh
Các nguyên tắc dinh dưỡng chung là cân bằng, đa dạng, vừa phải, (đi kèm với) hoạt động, cá nhân hóa, và cải thiện một cách từ từ.
Dinh dưỡng như thế nào là đa dạng?
Cần đủ các nhóm thức ăn (bột đường, đạm, béo, rau quả).
Trong mỗi nhóm cũng cần đa dạng. Ví dụ, rau cũng cần có rau màu đậm, màu lợt; chất đạm cũng cần có đủ các thứ, thịt, cá, đậu… Mùa nào thức nấy là tốt nhất vì vừa tươi, vừa rẻ.
Dinh dưỡng như thế nào là vừa phải?
Ăn chất béo vừa phải, chọn lọc các loại chất béo tốt cho sức khỏe.
Chất đạm cũng cần tiêu thụ vừa phải, tập trung nhiều hơn vào các loại chất đạm tốt (ví dụ như cá, các loại đậu).
Muối cũng cần vừa phải thôi vì nếu ăn mặn, sẽ dễ bị cao huyết áp hơn. Mỗi ngày, kể cả nêm nếm, ta chỉ cần tổng cộng khoảng một muỗng cà phê muối (5 gram).
Thứ tốt thì dùng nhiều nhưng cũng cần vừa phải, thứ không tốt lắm thì dùng ít hơn, nhưng không có nghĩa là bỏ hẳn. Ví dụ, thịt đỏ (như thịt bò, cừu) có nhiều cholesterol, nhưng không có nghĩa là phải bỏ hẳn không ăn thịt đỏ.
Hoạt động liên hệ như thế nào với dinh dưỡng?
Hoạt động thể lực kích thích khẩu vị, giúp chuyển hóa thêm hiệu quả.
Cần hoạt động thể lực đều đặn. Người lớn ít nhất 30 phút mỗi ngày, trẻ em cần ít nhất một tiếng mỗi ngày, người cần giảm cân cần thể dục ít nhất một đến hai tiếng mỗi ngày.
Người lớn ít nhất 30 phút mỗi ngày, trẻ em cần ít nhất một tiếng mỗi ngày. (Hình minh họa: Hoang Loc on Unsplash)
Ý nghĩa của cá nhân hóa trong việc dinh dưỡng
Liệu cơm gắp mắm. Giàu nghèo, hoàn cảnh thế nào, trừ trường hợp quá ngặt nghèo, đều có thể tìm cách ăn uống thích hợp mà vẫn lành mạnh (những người sống lâu, mạnh khỏe, lại thường là những người sống và ăn uống đơn giản).
Khi hoạt động nhiều thì cần ăn nhiều hơn và ngược lại. Tuổi tác khác nhau cũng có nhu cầu ăn uống khác nhau.
Cân nặng là một trong những yếu tố quyết định trong nhu cầu ăn uống. Mập, cần giảm cân thì cần ăn ít năng lượng hơn; người ốm, muốn tăng cân thì cần ăn nhiều năng lượng hơn.
Nhắc lại, cân nặng lý tưởng tính bằng kí lô gram chia cho mét vuông: Kí lô gam cân nặng, chia cho bình phương của chiều cao tính bằng mét. Một cách lý tưởng, chỉ số cân nặng (tính bằng cách trên) nên ở khoảng từ 18 đến 25 (đã làm tròn cho dễ nhớ).
Tình trạng bệnh tật hay sức khỏe cũng rất quan trọng trong việc điều chỉnh cách ăn uống.
Cải thiện từ từ là như thế nào?
Khi cần cải thiện, điều quan trọng là đi những bước đều đặn và vững chắc. Thà chậm mà chắc hơn là hấp tấp, bị vấp ngã rồi sợ không dám tiếp tục.
Cải thiện, thay đổi từ từ lại giúp cho cơ thể thích nghi kịp thời với những thay đổi đó.
Tóm lại, các nguyên tắc chính của cách dinh dưỡng lành mạnh (cũng như nhiều điều lành mạnh khác trong cuộc sống) là cân bằng, đa dạng và vừa phải.
Thay đổi từ từ để cơ thể kịp thích ứng, chọn cách thích hợp với điều kiện riêng của mỗi người, luôn kết hợp dinh dưỡng với vận động thể lực thích hợp, cũng là những nguyên tắc rất quan trọng của một chế độ dinh dưỡng tốt.
Thân mến
(714) 531-7930, drnguyentranhoang@gmail.com
Bác Sĩ Nguyễn Trần Hoàng
https://www.nguoi-viet.com/
