BÀI 8 : NHÀ THỜ THÁNH PHÊRÔ Ở "THIÊN ĐÀNG THI CA"
Đó là câu chuyện của trắng và đen, về sự tồn tại của một thị trấn được so sánh như sự ra đời của thần Vệ nữ theo thần thoại Hy Lạp, và sau đó trở thành nơi chốn thờ kính vị thánh là tông đồ trưởng của Chúa Giêsu, người được trao quyền cai quản Hội Thánh.
Náu mình bên bờ biển miền tây bắc của Ý, Portovenere là thị trấn có lịch sử từ giữa thế kỷ thứ nhất. Thành phố cổ tuyệt đẹp luôn được xem là kho báu chưa bao giờ được khám phá hết đối với du khách trong nước lẫn nước ngoài. Tại nơi từng được phản ảnh qua những áng văn chương và thơ ca bất hủ của các đời nghệ sĩ nổi tiếng như George Sand, David Herbert Lawrence, Percy Bysshe Shelley, nhà thờ thánh Phêrô từ nhiều thế kỷ qua vẫn nằm sừng sững ở đó, trở thành cảnh tượng đầu tiên lọt vào tầm mắt những du khách đến Portovenere từ đường biển. Với kiến trúc đơn giản nhưng độc đáo, nhà thờ được xây dựng bên trên một ngọn đồi đá nhô khỏi Vịnh Thi nhân, nơi chốn thiên đàng của những tên tuổi trong làng văn chương và thi ca của châu Âu.
 |
 |
Cái tên Portovenere được đặt theo tên Venus, thần Vệ nữ, nhờ vào vẻ đẹp mà thiên nhiên trao tặng cho thị trấn cổ. Vào thế kỷ thứ hai, nhằm vinh danh và tạ ơn nữ thần, lính La Mã đóng tại Portovenere và các ngư dân trong vùng quyết định xây dựng đền thờ ở rìa mũi đá của thị trấn, với hy vọng có thể bảo vệ nơi này trước cơn thịnh nộ của biển cả, bão tố. Đến thế kỷ thứ 5, một nhà thờ Kitô giáo cổ được dựng lên theo dạng hình chữ nhật và hậu điện hình bán nguyệt. Sau nhiều thăng trầm và thay đổi của thời đại, đến thế kỷ 12, những người Genoa đã đến đây, xây dựng lại đền thờ và biến nó thành một nhà thờ để tôn kính thánh tông đồ Phêrô, với mong muốn vị thánh sẽ luôn bảo vệ Portovenere trước những điều xấu như thiên tai, nhân họa...
 |
 |
Được chính thức xây dựng lại vào năm 1198 trên phần còn lại của nhà thờ Kitô giáo cổ, nhà thờ thánh Phêrô được cho là hoàn tất trong khoảng từ năm 1256 đến 1277. Về mặt tổng quan, người thời xưa đã sử dụng những khối đá cẩm thạch với hai vân màu đen - trắng có sẵn ở bán đảo để tạo thêm một cấu trúc tuyệt đẹp và bất khả xâm phạm theo kiến trúc Gothic. Tháp chuông cổ có niên đại từ thế kỷ thứ 5 vẫn được giữ lại. Tuy nhiên, vào thế kỷ 15, nơi này bị hủy hoại nghiêm trọng do cướp bóc và hỏa hoạn. Phải đợi đến thập niên 1930, nhà thờ mới được trùng tu hoàn chỉnh và được giữ gìn kỹ lưỡng đến nay.
 |
 |
Mỗi năm, vào ngày 17.8, dân địa phương ăn mừng lễ White Madonna, kính Đức Mẹ bằng cách thắp sáng đường đi lên ngọn đồi với hàng ngàn cây đuốc sáng cả một vùng, bao gồm cả nhà thờ đá thánh Phêrô. Một cảnh tượng độc nhất vô nhị của vùng biển được Thiên Chúa ưu ái.
BÀI 9 : CÁI NÔI CỦA DÒNG BIỂN ĐỨC
Tu viện thánh Biển Đức ở Subiaco thuộc Lazio là cấu trúc bao quanh hang động từng che chở vị thánh trong thời gian làm ẩn sĩ trước khi ngài thành lập dòng.
 |
Nằm lọt thỏm trong cảnh tượng thiên nhiên tuyệt đẹp ở miền trung nước Ý, tu viện thánh Biển Đức là một trong những tu viện nổi tiếng và đẹp nhất trên thế giới. Điểm đặc biệt nhất của nơi này chính là hang “Sacro Speco”, nơi thánh Biển Đức (480 - 547) ẩn cư trong suốt 3 năm, chỉ ăn thực phẩm đặt trong cái giỏ được một ẩn sĩ tên Romanus chuyển xuống. Kể từ đây, ngài và người chị song sinh Santa Scholastica đã lập 12 cộng đoàn đan sĩ trong khu vực, trước khi rời khỏi nơi này và chuyển xuống vùng Montecassino để tiếp tục hoạt động truyền giáo. Tu viện thánh Biển Đức còn nổi tiếng với những bức bích họa xuất sắc từ thời Trung cổ. Trong số này có cả chân dung của thánh Phanxicô thành Assisi được vẽ khi thánh nhân còn sống.
 |
HANG THIÊNG SACRO SPECO
Thánh Biển Đức chào đời tại Norcia vào năm 480. Ngài lên Rome nhập học nhưng nhanh chóng rời khỏi cảnh phồn hoa vì quá sức kinh hãi trước lối sống vô đạo đức tại đây. Thánh nhân cảm thấy mình thích hợp hơn với cuộc sống ẩn dật, và quyết định ẩn mình tại núi Taleo gần Subiaco, nơi ngài gặp được một ẩn sĩ tên Romanus. Lúc đó, Subiaco đã có một tu viện, nhưng thánh Biển Đức muốn sống một mình trong hang không người lui tới, ăn qua bữa nhờ vào sự tiếp tế của ông Romanus, trải qua những thời khắc chống chọi với lòng ham muốn và sự thèm khát với đời sống thế tục.
 |
 |
Sau một thời gian, một số người trong vùng nghe tin về vị ẩn sĩ trong hang, tìm đến và mời thánh Biển Đức làm bề trên của tu viện Vicovaro gần đó. Tuy nhiên, các tu sĩ ở tu viện này nhanh chóng không hài lòng với luật lệ nghiêm ngặt do ngài ấn định và tìm cách hãm hại. Thế là thánh Biển Đức quay về hang của mình, nhưng tiếng tăm của vị ẩn sĩ đã thu hút một khối lượng lớn tín hữu đến tận nơi, khiến ngài vô phương tiếp tục theo đuổi đời sống cô độc. Thánh nhân quyết định thành lập cộng đồng đầu tiên nhân danh thánh Clement thành Rome, và sống ở đấy 20 năm. Trong thời gian này, ngài thành lập thêm nhiều đan viện và soạn thảo bộ quy tắc nổi tiếng mà sau đó trở thành tiêu chuẩn của nếp sống đan tu Tây phương.
 |
Vào năm 529, thánh Biển Đức rời Subiaco đến Montecassino và cải đạo cho cộng đồng ngoại đạo tại đây, cũng như xây dựng tu viện Montecassino nổi tiếng. Tại đó, ngài hoàn tất phiên bản cuối cùng của “Quy luật Thánh Biển Đức” và qua đời vào ngày 21.3.547. Các tu viện ở vùng Subiaco tiếp tục phát triển trong nhiều thế kỷ sau đó.
NƠI ĐÁ HÓA TINH THẦN
Được xây dựng trên một tảng đá lớn màu nâu, tu viện thánh Biển Đức nằm cheo leo trên vách đá của một ngọn núi, xung quanh là rừng bao phủ. Những phần cổ nhất của tu viện được nằm ở các tầng thấp nhất của cấu trúc. Cổng vào, được trang trí bằng cây Thánh giá từ thế kỷ 13, dẫn đến một lối đi nhỏ hẹp nằm giữa vách đá dựng đứng và bức tường đá. Ở cuối lối đi là một cánh cổng khác, được khắc hàng chữ Latinh “Sit pax intranti, sit gratia digna precanti. Laurentius cum Jacobo filio suo fecit hoc opus”. Bên trên cánh cổng là bức họa “Đức Mẹ Maria và Chúa Hài Đồng” có niên đại từ thế kỷ 15. Một căn phòng khác có bức bích họa “Bốn vị thánh sử, Đức Mẹ Đồng Trinh và Hài Nhi”. Rải rác khắp tu viện, được chia làm hai phần là khu trên và khu dưới còn nhiều tác phẩm hội họa tuyệt vời khác thuộc về nhiều trường phái.
 |
 |
Nhà nguyện nằm ở bên trái khu dưới là nơi chứa địa điểm linh thiêng nhất của cả tu viện - Hang thiêng (Sacro Speco) của thánh Biển Đức. 12 ngọn đèn được treo bên trên hang, đại diện cho 12 cộng đoàn đan sĩ được ngài thành lập ở Subiaco. Tại đây có đặt một bệ thờ từ thế kỷ 13 và bức tượng cẩm thạch của vị thánh do Antonio Raggi điêu khắc vào năm 1657. Bên ngoài nhà nguyện hang động là nhà nguyện thánh Gregory, nơi chứa những bích họa cổ nhất trong cả tu viện, có niên đại từ đầu thế kỷ 13.
 |
 |
Hang thiêng (Sacro Speco) không nằm trong danh sách đan viện được thánh Biển Đức lập, nhưng đã trở thành địa điểm hành hương nổi tiếng của Ý. Một số cấu trúc đã được xây dựng xung quanh hang vào thế kỷ thứ 10 và 11, nhưng chỉ còn lại một số tàn tích tồn tại đến ngày nay.
BÀI 10: TU VIỆN THÁNH NICÔLA Ở ISCHIA
Tu viện thánh Nicôla nằm trên đỉnh của núi Epomeo tại đảo núi lửa Ischia là một trong những ví dụ đầy ấn tượng về kiến trúc khắc từ đá của Ý.
 |
 |
Ischia là một hòn đảo mọc lên trên biển Tyrrhenus, phía tây của Ý. Hòn đảo núi lửa luôn ẩn giấu một bộ mặt huyền bí nằm ở cực bắc của Vịnh Naples, cách thành phố Naples khoảng 30km. Ngọn núi cao nhất của đảo là Epomeo. Đối với những người có thể vượt qua quãng đường leo núi khó khăn để chinh phục đỉnh ở độ cao 788m, họ sẽ đến được nơi đặt tu viện với kiến trúc khảm trực tiếp vào đá. Còn gọi là nhà thờ đá của thánh Nicôla, tòa nhà nhỏ gọn và hầu như hòa mình hoàn toàn vào khung cảnh xung quanh trong nhiều thế kỷ đã trở thành điểm trú ẩn của người địa phương trong những giai đoạn bị ngoại địch Saracen liên tục xâm lấn. Sau đó, các nữ tu đến đây và biến nơi này thành tu viện.
 |
 |
Đôi khi còn được biết đến với cái tên Eremo di San Nicola, Tu viện thánh Nicôla là một trong những nhà thờ cổ nhất và đặc sắc nhất trên đảo Ischia. Như đã nói ở trên, đây là một trong những ví dụ tuyệt vời nhất về kiến trúc đẽo khắc từ đá. Cả tòa nhà được khắc vào đá túp núi lửa màu xanh lá đặc trưng của khu vực. Dựa trên lịch sử, cấu trúc ban đầu tồn tại từ năm 1459, nhưng có thể cổ hơn, trong khi các phòng nhỏ của tu viện được xây dựng sau đó hơn 100 năm, chính xác là vào năm 1587. Một phụ nữ quý tộc tên Beatrice Quadra muốn xây dựng một nơi ẩn dật cho các nữ tu, nhưng họ không thể trụ lâu dài. Trước tình trạng thời tiết khắc nghiệt, các nữ tu chuyển sang lâu đài Aragonese. Sau đó, tu viện này trở thành nơi ẩn tu của nhiều ẩn sĩ nổi tiếng, như Joseph xứ Argouth (1704-1778), cựu chỉ huy đơn vị đồn trú trên hòn đảo. Ông đã hoàn thành lời nguyện trước thánh Nicôla và lui về sống cuộc đời ẩn sĩ với 12 người bạn tin cậy. Vị tu sĩ đã mua một mảnh đất kế tu viện và thực hiện nhiều công trình, bao gồm xây dựng bệ thờ cao cho nơi này.
 |
 |
Tu viện còn có một khu vực chuyên thờ phụng thánh tích. Được xây từ giữa thế kỷ 18, nơi này được chia làm 100 hộc nhỏ theo thứ tự, chứa những lọ thủy tinh màu nâu có nhiều kích thước khác nhau, lưu giữ di vật của những thánh nhân. Bên cạnh bệ thờ là tượng thánh Giuse, trong khi trên bức tường bên phải là tác phẩm mô phỏng hình ảnh Chúa Giêsu trên thập tự giá, cũng được hoàn tất vào thế kỷ 18. Án thờ cao, làm bằng đá hoa của xứ Campania ở miền nam nước Ý, có hai giá đỡ, bên trên là vòm chính đặt tượng của thánh Nicôla xứ Bari có niên đại từ năm 1500, là tác phẩm của một nhà điêu khắc Campania không rõ tên. Đây cũng là đồ tạo tác cổ nhất của tu viện.
 |
 |
Hằng năm, cứ vào ngày lễ thánh Nicôla (6.12), đám đông lại tập trung xung quanh tu viện để chứng kiến một buổi lễ rước tượng thánh lên núi và sau đó xuống núi một lần nữa. Phần rước kiệu được thực hiện sau khi cử hành thánh lễ và được tiếp nối bằng buổi tiệc nhỏ với thịt nướng và thức uống, được chia sẻ cho những người tham dự.
 |
 |
|
SANTA MARIA DELL'SOLA, TU VIỆN "MỌC"TỪ BIỂN Nằm chênh vênh trên mũi đá, nhô lên khỏi bờ biển đẹp hút hồn của Tyrrhenus, là Santa Maria dell’Isola, tu viện có niên đại từ thế kỷ thứ 4, gắn liền với lòng tôn kính Đức Mẹ Maria.
Được mở cửa trở lại vào năm 2014 sau 9 năm sửa chữa, tu viện Santa Maria dell’Isola là biểu tượng của Tropea. Đây là một thị trấn có lịch sử lâu đời, nằm ở vị trí đắc địa trên bờ biển Tyrrhenus, nơi có quang cảnh như mơ và được vinh danh là “Bờ biển của các vị thần”. Theo truyền thuyết, thị trấn này đã được chính anh hùng Hercules phát hiện, và con người bắt đầu định cư ở Tropea ít nhất 2.000 năm trước, kể từ thời Sextus Pompey đánh bại hạm đội của Hoàng đế La Mã Octavius.
Santa Maria dell’Isola được xây dựng từ thuở xa xưa, lâu đến nỗi địa thế của bờ biển khi đó hoàn toàn khác với ngày nay. Vào những ngày đầu tiên, tu viện nằm lẻ loi trên một hòn đảo nhỏ cách xa bờ, biến nơi đây thành địa điểm sống đời tu lý tưởng của các ẩn sĩ muốn rời bỏ cuộc sống náo nhiệt. Tuy nhiên, theo thời gian vật đổi sao dời, đất cát thi nhau bồi đắp ở vùng nước nằm giữa hòn đảo nhỏ và đất liền. Biển cũng rút đi bớt, để lộ ra phần đất nối liền hòn đảo ấn tượng với bờ biển. Thêm vào đó, người đời sau trong lúc tu bổ đã kiên nhẫn khoét đá, khắc nên dãy bậc thang uốn lượn lên tận đỉnh, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho những người hành hương đến được nơi linh thiêng, bất chấp những thay đổi của vùng biển xung quanh.
Bản thân tu viện cũng trải qua không ít thăng trầm, với những dòng đời nối tiếp. Từ một cấu trúc đơn giản dành cho kinh nguyện vào thời Trung cổ, nó hoàn toàn được lột xác trong giai đoạn Phục hưng (từ thế kỷ 14-16). Đến năm 1905, một trận động đất đã phá hủy mặt tiền tu viện, buộc nơi này phải trải qua một đợt trùng tu mới.Bên cạnh địa thế đặc thù, chính những câu chuyện về Đức Mẹ Maria đã tạo nên sự thiêng liêng cho tu viện, biến nó trở thành địa điểm thu hút các dòng người hành hương qua nhiều thế kỷ. Tương truyền, một bức tượng gỗ của Đức Nữ Đồng Trinh, bằng cách nào đó, đã dạt vào bờ biển từ hướng đông, và sự kiện này diễn ra trong giai đoạn bài trừ thánh tượng dưới thời đế quốc Byzantine trong thế kỷ thứ 8 và thứ 9. Người thời đó cho rằng đây là một phép lạ, vì dường như bức tượng đã thoát khỏi những bàn tay phá hủy của những kẻ ngoại đạo.
Khi câu chuyện được truyền đi, nhiều người bắt đầu đổ xô đến Tropea, với hy vọng có thể thưởng lãm bức tượng nổi tiếng. Và ai nấy đều tin rằng bức tượng mang theo quyền năng giúp bảo vệ vùng đất khỏi thiên tai, địch họa. Vào đầu năm 1638, Đức Mẹ Maria đã hiện ra với Đức Giám mục Calabria, cảnh báo ngài về nguy cơ động đất. Vào ngày 27.3.1638, ngài tập trung cư dân ở Tropea và dẫn họ đi khỏi thị trấn. Cùng ngày, động đất xuất hiện nhưng mọi người vẫn an toàn nhờ đã di tản kịp thời. Tuy nhiên, chẳng biết vì lý do gì, bức tượng gỗ huyền thoại đã biến mất khỏi tu viện và đến nay không rõ tung tích. Giờ chỉ còn lại tu viện đứng sừng sững trên “Bờ biển của các vị thần”, trở thành biểu tượng không thể thay thế của Tropea.
GIANG VÔ YÊN |
