Chủng virus gây nên bệnh Covid-19 đang lây lan khắp thế giới. Có ít nhất 6 chủng trong họ virus này lây nhiễm trên người, một số gây ra cảm cúm thông thường và hai chủng đã gây nên dịch bệnh: SARS (Hội chứng suy hô hấp cấp tính nặng) và MERS (Hội chứng suy hô hấp Trung Đông).
Virus corona được đặt tên theo hình dáng của nó. Corona tiếng Latin là vương miện. Lớp vỏ ngoài virus có nhiều gai như một vương miện, Virus được bao bọc trong các phân tử chất béo (lipid), dễ phân rã khi tiếp xúc với xà phòng.
Virus đi vào cơ thể thông qua đường mũi, miệng hoặc mắt, sau đó gắn kết vào những tế bào tạo ra một loại protein là ACE2 (men chuyển angiotensin, một loại protein gây co thắt mạch máu và tăng huyết áp). Virus được cho là bắt nguồn từ dơi, gắn kết với một loại protein tương tự trong cơ thể loài này.
Virus lây nhiễm sang tế bào bằng cách hợp nhất lớp vỏ lipid với màng tế bào. Một khi đã xâm nhập xong, virus corona giải phóng một phần vật chất di truyền của mình là ARN vào tế bào.
Chuỗi gene của virus khi được giải mã dài chưa đến 30.000 “ký tự” (gene của con người dài hơn 3 tỷ). Tế bào nhiễm bệnh sẽ đọc ARN của virus, sau đó bắt đầu tạo ra protein khiến hệ miễn dịch không tiếp cận và giúp tạo ra các bản sao mới của virus.
Thuốc kháng sinh diệt vi khuẩn chứ không tiêu diệt được virus. Các nhà nghiên cứu đang thử nghiệm thuốc kháng virus có khả năng phá vỡ các protein của virus và chặn đứng lây nhiễm trong cơ thể.
Quá trình nhiễm tiếp diễn, bộ máy nội bào bắt đầu tạo ra nhiều gai mới cho virus và các loại protein giúp tạo thêm nhiều bản sao khác của virus corona.
Các bản sao của virus được tập hợp và chuyển đến vỏ ngoài của tế bào.
Mỗi tế bào nhiễm bệnh có thể giải phóng hàng triệu bản sao của virus trước khi tế bào đó dừng hoạt động và chết đi. Virus sau đó sẽ tấn công những tế bào gần kề, hoặc nằm trong các giọt nước từ phổi đi ra môi trường.
Phần lớn những ca nhiễm Covid-19 gây sốt vì hệ miễn dịch cố tiêu diệt virus. Trong những ca bệnh nặng, hệ miễn dịch có thể phản ứng thái quá và bắt đầu tấn công tế bào trong phổi. Cơ quan này bị tắt nghẽn bởi chất dịch và tế bào đã chết, gây khó thở. Một phần nhỏ các ca nhiễm có thể dẫn đến hội chứng hô hấp cấp tính nặng, thậm chí là tử vong.
Ho và nhảy mũi có thể giải phóng hạt nước li ti mang virus, rơi trên các bề mặt đồ vật hoặc cơ thể người khác. Ở môi trường bên ngoài, virus vẫn có khả năng lây nhiễm từ vài tiếng đến vài ngày, tùy điều kiện và vật thể.
Người nhiễm có thể tránh lây lan virus bằng cách đeo khẩu trang. Tuy nhiên, virus có thời gian ủ bệnh trung bình 14 ngày hoặc lâu hơn, với triệu chứng nhẹ hoặc không có triệu chứng, do đó những ca bệnh nhẹ khó phát hiện dù rủi ro lây nhiễm vẫn cao.
Vaccine trong tương lai có thể giúp cơ thể tạo ra kháng thể để tìm diệt virus SARS-CoV-2 và ngăn nó xâm nhập tế bào người. Vaccine cảm cúm tác động theo cách tương tự, nhưng kháng thể được tạo ra nhờ vaccine cảm cúm không bảo vệ được cơ thể trước virus corona.
Cách tốt nhất để tránh nhiễm virus corona và các loại virus khác là thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, tránh chạm tay lên mặt, giữ khoảng cách với người bệnh và lau chùi những bề mặt đồ vật tiếp xúc thường xuyên.
