Xóm Việt ở Bangkok
Giữa Bangkok - một siêu đô thị của Đông Nam Á với những xa lộ tầng chồng chất lên nhau, xe hơi nối đuôi nhau chạy suốt ngày đêm... mà vẫn có một phiên chợ theo kiểu chợ vùng cao, vùng nông thôn VN: chợ chỉ họp mỗi tuần một lần vào chủ nhật. Phiên chợ nằm suốt con đường Sam Sen, gần văn phòng của thái tử hoàng gia Thái Lan.
Khi chúng tôi đến chỉ mới hơn 7g (giờ hành chính tại Thái Lan bắt đầu từ 8g) mà con đường đã đông ken người, hàng quán bày theo kiểu phố đi bộ với các gánh hàng ăn đã không còn một chỗ ngồi. Người Thái gọi đó là “bang Viet xảm xển” (Sam Sen - NV) - có nghĩa là “con đường nhà Việt”.
Chợ phiên giữa siêu đô thị
Đi suốt chiều dài của chợ phiên, mà tận cùng của nó là xóm nhỏ chừng vài chục nóc nhà của người Việt ven sông Chaopraya, chúng tôi có cảm giác như đang đi trên một con phố ẩm thực nào đó ở Sài Gòn, Hà Nội hay Đà Nẵng...
Nào là phở, hủ tiếu, bánh canh giò heo, cháo lòng... Nào là bánh cuốn, bánh xèo, bánh bột lọc, chạo tôm, bánh bèo... Ghé thăm quán của chị Dỉnh gọi đến mấy món bánh xèo, bánh cuốn, bánh ít trần, gỏi cuốn... thưởng thức, ai cũng phải công nhận mùi vị không khác gì ở quê nhà.
Chị Dỉnh, 38 tuổi, sinh ra ngay tại Bangkok, nhưng chị cho biết quê ở Thái Nguyên, đã có hơn tám năm về Sài Gòn mở quán ăn Thái ở đường Thi Sách. Đó cũng là dịp chị học hỏi làm những món ăn Việt và học tiếng Việt giọng chuẩn Sài Gòn.
Không chỉ người Việt ở thủ đô Bangkok hay các tỉnh miền Trung, miền Nam Thái cứ thành lệ hằng tuần đánh xe về đây ăn uống, mua sắm, mà ngay cả cộng đồng cư dân Việt kiều đông đảo ở vùng đông bắc Thái Lan cũng về họp chợ.
Ở gian hàng bán tạp hóa, chúng tôi gặp bác Liên, năm nay đã 73 tuổi, cũng sinh ra trên đất Thái và được xem là người Việt cao niên nhất nơi này. Bác Liên bảo: “Chợ phiên này có từ lâu đời lắm rồi, chắc cũng phải hơn hàng trăm năm, từ ngày những người Việt đầu tiên tha hương sang đây lập làng và đây là làng người Việt duy nhất còn tồn tại đến bây giờ tại thủ đô nước Thái.
Trước những năm 1960, nơi này có đến hơn 300 gia đình người Việt sinh sống, sau đó do chính sách phân biệt đối xử của chính quyền Thái Lan khi ấy nên có rất đông người Việt bị trục xuất về nước”.
Khách vào khá đông để mua hàng tại quầy của chị Bé. Chị là người gốc Lệ Sơn, Quảng Bình, dù sinh ra trên đất Thái nhưng chị vẫn nói giọng xứ cát Quảng Bình. Quầy hàng của chị chuyên bán thực phẩm khô từ chả lụa, chả quế, nem chua cho đến bánh tráng phơi sương, cà pháo, mắm tôm, mắm ruốc...
Chị cho biết: “Một số thực phẩm do ở nhà tự làm lấy, nhưng phần nhiều là do bà con Việt kiều ở vùng đông bắc Thái làm và mang về đây bỏ mối”. “Lạ lắm - chị Bé nói - có người chưa bao giờ về VN, chưa từng ăn món ăn Việt bên nhà, vậy mà khi nếm thử món chả lụa do người Thái làm là họ chê ngay không phải hàng Việt, không mua!”. Con của chị Bé có cái tên khá “tây”: Apple. Ngày chủ nhật Apple ra phụ mẹ bán hàng. Apple chỉ biết tiếng Việt bập bẹ “xin chào... cám ơn”, vậy mà vẫn biết chuẩn xác tên gọi các loại mắm, loại chả. Em cũng có thể nấu thịt kho hột vịt, canh chua ngon không kém. Chị Bé bảo: “Con này cũng bướng lắm, nó mang quốc tịch Thái nhưng ở trường ai hỏi nó cũng bảo là người Việt”.
Càng về trưa, phiên chợ càng sôi động hẳn lên vì không chỉ người Việt, người Thái kéo nhau về dự mà còn có cả những đoàn khách du lịch nước ngoài cũng về đây để thưởng thức các món ăn VN.
Nhiều người cho biết “ăn một lần rồi không thể quên”. Thậm chí các quan chức nhà nước, cảnh sát Thái Lan cũng chọn chợ phiên này làm nơi thưởng thức ẩm thực vào dịp cuối tuần, và họ luôn tự hào vì “tương đối khá giả mới ăn được món ăn VN”.
Cũng phải thôi, vì một gia đình bốn người vào quán ăn Thái chỉ tốn khoảng 200 baht, trong khi muốn ghé quán phở, hủ tiếu, bánh canh giò heo của người Việt phải có ít nhất 400 baht!
Ngôi giáo đường gần 200 năm tuổi của người Việt ở đường Sam Sen
Tiếng chuông nhà thờ đổ ngân nga, các giáo dân người Việt, người Thái ùn ùn đánh xe hơi đến dự lễ ngày chủ nhật... Chị Dỉnh tự hào khoe với chúng tôi: “Nhà thờ ở đây cũng là nhà thờ Việt đấy”. Trên mái vòm bên ngoài tòa thánh đường có ghi năm khánh thành 1903 và bên trong, trên tường còn nhiều mảng chạm khắc bằng chữ nho. Nhưng theo quyển kỷ yếu nhà thờ St.Franøois mà chị Dỉnh cất công chạy đi tìm cho chúng tôi thì ghi rõ: ngôi thánh đường này được xây dựng từ năm 1820, thời vua Minh Mạng, và đất để dựng làng, dựng nhà thờ này là do đích thân vua Rama 3 của Thái Lan cấp riêng cho cộng đồng người Việt tại đây.
Chúng tôi vào thăm xóm người Việt là những ngôi nhà sàn nằm trên sông Chaopraya!
Chúng tôi không thể nào quên câu chuyện cảm động của bác Nam - một Việt kiều ở Bangkok, năm nay đã 67 tuổi. Bác nói tiếng Việt khá khó khăn, bởi quê cha đất tổ ở Hà Tĩnh nhưng bác lại sinh ra và lớn lên ở Bangkok. Bác Nam kể: “Hồi năm 1997, tôi đã có cơ hội về VN một lần khi một tàu đánh cá Thái Lan thuê tôi đi làm thông dịch. Tàu vào cảng Sông Đốc - Cà Mau độ mười ngày, tôi có xin lên bờ và hỏi đường để đi Hà Tĩnh nhưng ai cũng lắc đầu vì xa quá, thật tiếc quá!”.
Khi biết chúng tôi sắp về VN, bác Nam tìm đến hỏi: “Các anh có sang lại Thái Lan không? Nếu có, làm phiền các anh trước khi sang nhờ ai đó lấy giúp tôi một ít đất ngoài Hà Tĩnh mang sang cho tôi. Mình không về được quê thì có ít đất quê cha đất tổ cũng ấm lòng khi nhắm mắt...”.
BINH NGUYÊN - DUY BÌNH
