Hồ Dzếnh

Nhà thơ, văn. Tên thật Hà Triệu Anh bút hiệu khác Lưu Thị Hạnh, sinh năm 1916 tại làng Ðông Bích huyện Quảng Xương tỉnh Thanh Hóa. Cha là Hồ Kiến Huân, người Quảng Ðông Trung Hoa, Mẹ người Việt Nam.Theo học trung học tại Hà Nội. Khởi viết năm 1937 trên các báo Trung Bắc Chủ Nhật, Tiểu Thuyết Thứ Bảy. Năm 1953 vào Sài gòn làm phóng viên báo Thần Chung. Năm 1954 trở lại Hà Nội. Gia nhập hội nhà văn Việt Nam năm 1957. Là ủy viên ban chấp hành Hội Liên Hiệp Văn Học Nghệ Thuật Việt Nam. Mất ngày 13 tháng 8 năm 1991 tại Hà Nội

Tác phẩm đã xuất bản :

Quê Ngoại (thơ, 1942), Chân Trời Cũ (truyện ngắn, 1942), Một Truyện Tình 15 Năm Về Trước (tiểu thuyết, 1942), Hoa Xuân Ðất Việt (1946), Những Vành Khăn Trắng (1946), Người Cứu Thương Trung Hoa (kịch một màn, 1947), Ði Hay Ở (kịch, một màn 1955), Hồ Dzếnh Tác Phẩm Chọn Lọc (1988)

Chọn giới thiệu và có bài trên các tuyển tập, tác phẩm:

Thi Ca Việt Nam Hiện Ðại (Trần Tuấn Kiệt, 1962) Thi Ca Tiền Chiến Và Hiện Ðại (Bảo Vân 1978),Thơ Tình Việt Nam Và Thế Giới (Nguyễn Hùng Trương 1998), T.T.Thơ Lục Bát Việt Nam (nxb Văn Hóa, Hà Nội-1994), Thơ Tình Bốn Phương (Thái Doãn Hiểu, Hoàng Liên,1994), Lục Bát Tình (Ðồng Nai 1997)....

(Tác Giả Việt Nam – Lê Bảo Hoàng)

QUÊ NGOẠI

ghi chú: Quê Ngoại thơ Hồ Dzếnh xuất bản năm 1942 tại Hà Nội. Tái bản tại Sài Gòn ngày 01 tháng 02 năm 1969. Trong lần tái bản này có in thêm phần phụ trang: Hoa Xuân ðất Việt.

Tặng

ðêm qua, ta gục đầu lên sách,

Mộng thấy hồn đau thổn thức buồn,

Ta chợt nhớ ra ngày viễn cách,

Là ngày... em sẽ xa ta luôn.

Mai mốt, mây thu lạc cuối trời,

Tình thu khôn chết, nhớ khôn nguôi,

Quỳ bên chồng giấy chưa thành sách,

Ta sẽ kêu thầm: “Em gái ôi!...”

Ngực nghe đau nhói buổi chia ly,

Ta khóc đời ta chẳng nghĩa gì.

Một thoáng hoa bay,

vài giãi nắng ðã tàn chầm chậm kiếp thơ đi.

Từ xưa, ta đã hẹn ta rồi

Xuân sắc, xa nhìn lưu luyến thôi.

Mà bạn, chỉ nên là bạn mãi

ðừng vương hoa bướm, lụy cho đời.

Vẫn tưởng em là bạn của ta,

Xuân về lạnh lẽo giống xuân qua

Vui chân theo dõi đườmg mong ước,

Ta giật mình hay: lệ đã nhòa.

Em sẽ đi và ta sẽ đi,

Mai này ta chết giữa chia ly...

- Mây Nam nếu lạc về phương Bắc Xin nhớ đời thơ chẳng nghĩa gì.

Cảm Xúc

Cô gái Việt-nam ơi!

Từ thuở sơ sinh lận đận rồi,

Tôi biết tình cô u uất lắm,

Xa nhau đành chỉ nhớ nhau thôi.

Cô chẳng bao giờ biết bướm hoa,

Má hồng mỗi tiết mỗi phôi pha,

Khi cô vui thú, là khi đã

Bồng bế con thơ, đón tuổi già.

Cô gái Việt-nam ơi!

Ngọn gió thời gian đổi hướng rồi,

Thế hệ huy hoàng không đủ xóa

Nghìn năm vằng vặc ánh trăng soi.

Tôi đến đây tìm lại bóng cô,

Trở về đường cũ, hái mơ xưa,

Rau sam vẫn mọc chân rào trước,

Son sắt, lòng cô vẫn đợi chờ.

Dãi lúa cô trồng nay đã tươi,

Gió xuân ý nhị vít bông cười...

Ai hay lòng kẻ từng chăm lúa,

Trong một làng con, đã héo rồi!

Cô gái Việt-nam ơi!

Nếu chữ hy sinh có ở đời,

Tôi muốn nạm vàng muôn khổ cực

Cho lòng cô gái Việt-nam tươi.

Màu Cây Trong Khói

(nhạc sĩ Dương Thiệu Tước phổ thành ca khúc “Chiều”)

Trên đường về nhớ đầy

Chiều chậm đưa chân ngày

Tiếng buồn vang trong mây...

Chim rừng quên cất cánh

Gió say tình ngây ngây Có phải sầu vạn cổ

Chất trong hồn chiều nay?

Tôi là người lữ khách

Màu chiều khó làm khuây

Ngỡ lòng mình là rừng,

Ngỡ hồn mình là mây,

Nhớ nhà châm điếu thuốc

Khói huyền bay lên cây...

Chiều Xuân Trung-Kỳ

Chiều xuân sang chuyến đò đông,

Trai tơ khăn lục, gái hồng thắm môi.

Da sông mát rãi da trời,

ðây mùa xuân bén trên loài cỏ hoa

Hiu hiu... chiều ngả tà tà...

Buồn lên xóm vắng, cây nhòa khói xa.

ðời em như một lời tranh

Và gần như tiếng bên đình trẻ reo.

Nghìn thu hội lại một chiều,

Buồn hơn nhớ, nhẹ hơn điều trông mong.

Có tơ giăng mối hai lòng,

Có muôn quan gió luồn trong một người.

Trở Lại

Les roses comme avant palpitent, comme avant...

Verlaine

Trời trong đến nỗi không mây,

Cây im đến nỗi bóng đầy mặt sân.

Tôi về giữa xứ bâng khuâng,

Nghe thơ lục bát reo vần nhớ xưa.

Chạy dài lớp bí giàn dưa,

Vẳng nghe dấu cũ, hồn mơ đường tàn.

Mộng lòng xây giữa nhân gian:

Một gian nhà nhỏ, mấy giàn trầu-không.

Những người tôi vẽ chưa xong,

Thi nhau trên bức bình phong méo đầu.

Phẳng lì ngõ trước, ao sau,

ðêm đêm cá đớp trăng sầu, đêm đêm.

Con người tôi gọi bằng Em,

Nhớ tôi nhưng cũng thành duyên lâu rồi.

Mộng tàn, nước chảy, mây trôi,

Tôi lui hồn lại nhưng đời đã xa.

Nước Chảy Chân Cầu

Quê em xa thẳm màu mây gió,

Buồn vút không gian, mất định kỳ.

Em có mơ về năm tháng cũ,

Âm thầm nghe tiếc phút giây đi ?

Nước chảy đôi giòng cuốn sóng mau,

Bao phen lá úa rụng chân cầu,

Lá theo giòng nước, ngày theo tháng

Lặng lẽ như mang nỗi cảm sầu.

Mây nước vô tình, lãnh đạm trôi,

Tình không giống nước, tình không xuôi

Bao lần lá thắm xuôi theo nước,

Nước chảy, tình duyên ở với người.

Chân cầu cắm giữ ngày ly biệt,

Mây nước vô tình, lãnh đạm trôi...

Nước chảy mây tan, tình bất diệt,

Tình theo bước khách bốn phương trời.

Xuân Ở Quê Em

Hai con ngựa trắng Ăn cỏ đồng xanh,

Hương gió thanh thanh Vang lừng ca ngợi.

Xuân vừa chớm tuổi,

Bướm đến quen hoa,

Em nhỏ hơn ta

Tình như áo mới.

Hôm nay ngày cuối

Của đôi chim khuyên,

Hôm nay mùa duyên

Của đôi lòng nhỏ

Tôi về lấy vợ

Người ở bên sông,

Mắt đẹp môi hồng,

Lòng như hoa nở.

Hai mùa gặp gỡ,

Chim nhỏ lên cây

Tôi chắp hai tay

Xin trời thắm mãi...

Quê Hương

Ngày xưa tôi sống vui êm

Trong khu làng nhỏ kề bên sông đào.

Chị tôi giặt lụa cầu ao,

Trời trong, nắng ửng, má đào ghẹo duyên.

Tôi say nước thắm mây huyền,

Nước mơ dáng cũ, mây truyền tiếng xưa...

ðời lành: nắng nhạt mưa thưa,

Sầu hôm nối sáng, buồn trưa tiếp chiều.

Có lần tôi thấy tôi yêu

Mắt nhung, cô bé khăn điều cuối thôn.

Lâu rồi, tôi đã... hơi khôn,

Biết cô hàng xóm có còn nhớ nhau ?

Mùa Thu Năm Ngoái

Trời không nắng, cũng không mưa,

Chỉ riu riu rét cho vừa nhớ nhung.

Chiều buồn như mối sầu chung,

Lòng im nghe thoảng tơ trùng chốn xa.

ðâu hình tàu chậm quên ga,

Bâng khuâng, gió nhớ về qua lá dày.

Tôi đi lại mãi chốn này,

Sầu yêu nối nhịp với ngày tôi sang.

Dưới chân, mỏi lối thu vàng,

Tình xa lăm lắm, tôi càng muốn yêu.

Ngập Ngừng

(nhạc sĩ Trần Thiện Thanh, phỏng theo, phổ ca khúc)

Em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé! ðể lòng buồn tôi dạo khắp trong sân,

Ngó trên tay, thuốc lá cháy lụi dần...

Tôi nói khẽ: Gớm, làm sao nhớ thế?

Em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé!

Em tôi ơi! tình có nghĩa gì đâu?

Nếu là không lưu luyến buổi sơ đầu?

Thuở ân ái mong manh như nắng lụa.

Hoa bướm ngập ngừng cỏ cây lần lữa,

Hẹn ngày mai mùa đến sẽ vui tươi,

Chỉ ngày mai mới đẹp, ngày mai thôi!

Em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé!

Tôi sẽ trách - cố nhiên, nhưng rất nhẹ

Nếu trót đi, em hãy gắng quay về...

Tình mất vui khi đã vẹn câu thề, ðời chỉ đẹp khi còn dang dở.

Thư viết đừng xong, thuyền trôi chớ đỗ,

Cho nghìn sau... lơ lửng... với nghìn xưa...

Thờ Ơ

Rừng ở trưa hè ngủ giấc mơ,

Bên rừng, suối chảy chậm như giờ,

Trong “hươn” cô gái Lào quay chỉ,

Liếc mắt nhìn người khách lạ qua.

Bên cô, ông lão ngồi đan giỏ,

Cậu bé đương mài lại lưỡi dao,

“Quéo” rụng ngoài sân từng quả một,

Buồn theo liếp cửa nhẹ len vào...

Thấy khách vào nhà cô đứng lên,

Mời bình nước lạnh, rồi điềm nhiên

Quay tơ, ông lão ngồi đan giỏ,

Cậu bé mài dao, quả rụng thềm.

Uể oải lên đường, khách lại đi,

Lòng bùi ngùi tiếc phút chia ly,

Nhưng cô Lào vẫn ngồi nơi cũ,

Không muốn và không bận nghĩ gì.

Óc khách suy tìm cảnh lặng yên,

Lạnh lùng quá đỗi của người bên.

Mà sao đời khách, tâm tư khách,

Không chút thờ ơ giống cảnh trên?

Phố Huyện

Vài thanh lá dựng làm hè,

Vài nhà tranh yếu vai kề sát nhau.

Phố tôi không dáng buồn rầu,

Khó khăn của kẻ làm màu vô duyên.

Ba ngày một chuyến xe lên,

Chở thư và chất người lên mui hàng.

Nhôn nhao trẻ nít xóm làng,

Rủ nhau ra ngắm, ra bàn tán nhau.

Chợ thường không họp được lâu,

Chậm thì giờ rưỡi, còn mau nửa giờ.

Khi vàng đứng bóng im trưa,

Tiếng khô lá rụng làm thưa phố phường.

Rèm quây, che kín bụi đường,

Chủ hàng vắt cẳng lên giường ngáy xâu.

Im cho đến lúc trống lầu

Nổi giờ trịnh trọng vào hầu quan trên.

Họa hoằn phố ghếch cờ lên

ðón xe quan Sứ từ bên tỉnh về...

Rồi ngày, một chuỗi ngày mê

Lại gieo khói chết lên hè thê lương.

Lũy Tre Xanh

Làng tôi thắt đáy lưng... tre,

Sông dài, cỏ mượt đường đê tứ mùa.

Nhịp đời định sẵn từ xưa:

Ươm tơ tháng sáu, lên chùa tháng giêng.

Chợ làng mỗi quý, mươi phiên,

ðong ngô đổi gạo, trang tiền bằng khoai.

Trong làng lắm gái, thưa trai

Nên thường có luật chồng hai vợ liền.

Làng gần đô thị, tuy nhiên

Mắt trong vẫn giữ được niềm sắt son.

Lâu rồi, truyền tử lưu tôn

Màu duyên ân ái mây còn thoảng bay.

Tôi yêu... nhưng chính là say

Tình quê Nam-Việt bàn tay dịu dàng.

Thơ tôi: đê thắm, bướm vàng,

Con sông be bé, cái làng xa xa.

Rằm Tháng Giêng

Ngày xưa còn nhỏ... ngày xưa

Tôi đeo khánh bạc lên chùa dâng nhang,

Lòng vui quần áo xênh xang,

Tay cầm hương, nến, đinh vàng mới mua.

Chị tôi vào lễ trong chùa,

Hai chàng trai trẻ khấn đùa hai bên:

- “Lòng thành lễ vật đầu niên,

Cầu cho tiểu được ngoài giêng đắt chồng!”

Chị tôi phụng phịu má hồng,

Vùng vằng suýt nữa quên bồng cả tôi.

Tam quan, ngoài mái chị ngồi,

Chị nghe đoán thẻ, chị cười luôn luôn.

Quẻ thần, thánh mách mà khôn:

- “Số nàng chồng đắt, mà con cũng nhiều!”

Chị tôi nay đã xế chiều,

Chắc còn nhớ mãi những điều chị mơ.

Hằng năm, tôi đi lễ chùa,

Chuông vàng, khánh bạc ngày xưa vẫn còn.

Chỉ hơi thấy vắng trong hồn,

Ít nhiều hương phấn khi còn ngây thơ.

Chân đi, đếm tiếng chuông chùa,

Tôi ngờ năm, tháng thời xưa trở về.

Giữ Gìn

Một câu ấy nói lên là lá rụng,

Là mây chìm, là gió sẽ thay xanh,

Là cây tươi sẽ nở nụ trên cành,

Và chim chóc sẽ bồi hồi nghe ngóng.

Anh thấy gió một chiều thu xao động,

Nghe mơ màng vịn nặng mái mây cao.

Trời trở buồn, - ai hiểu nghĩa làm sao?...

Mây lạc nẻo, tim nghe chừng thất vọng.

Một câu ấy nói lên là rợn sóng

Cả một màu mây kín bốn phương xa

Trên bao lơn của năm tháng sầu qua,

Anh ngậm miệng để chết dần theo Mộng.

Một câu ấy nói lên là tuyệt vọng,

Cây chính mùa, nhưng lá đã quên xanh,

Bướm đương vui nhưng bướm sẽ xa cành

Một câu ấy nói lên là... hết sống!

Duyên Ý

ðừng buồn nhưng cũng đừng vui,

Êm êm nắng nhẹ qua trời rộn mưa.

Hỡi người, tôi nói gì chưa ?

Tôi đương sắp nói, hay vừa nói ra ?

Trời đừng cho búp lên hoa,

Cho khi gần đến, tôi xa mãi nàng;

Cho tôi thoáng cảm mùi nhang,

Hình dung xa vắng cung đàn rồi thôi.

Chập chờn bướm nửa, hoa đôi

Tình nên chỉ mộng khi đời sẽ thơ.

Ước gì bạn mãi là cô

ðể duyên hai đứa bao giờ cũng tươi.

ðừng buồn nhưng cũng đừng vui,

Êm êm nắng nhẹ qua trời rộn mưa...

ðợi Thơ

Phút linh cầu mãi không về,

Phân vân giấy trắng, chưa nề mực đen.

Khói trầm bén giấc mơ tiên,

Bâng khuâng... trăng giãi qua miền quạnh hiu.

Tô-châu lớp lớp phù kiều,

Trăng đêm Dương-tử, mây chiều Giang-nam.

Rạc rời vó ngựa quá quan

Cờ treo ý cũ, mây giàn mộng xưa.

Biển chiều vang tiếng nhân ngư,

Non xanh tha thiết, trời thu rượi sầu

Nhớ thương bạc nửa mái đầu,

Lòng nương quán khách, nghe màu tà huân.

Buồn Tư-mã, nhớ Chiêu-quân,

Nét hoa thấp thoáng, ý thần đê mê.

Phút linh cầu mãi không về,

Phân vân giấy trắng, chưa nề mực đen..

Mưa

Tôi nhớ ngày năm xưa

Mái nhà vang tiếng mưa, ðương ngày mà hóa tối,

Nước chảy át lời thưa.

Gió tung đầu ngọn mít, Gió nghiến thân cây dừa,

Tôi và Hiền ở cách Vẻn vẹn một giàn dưa.

Tay tôi làm loa miệng,

Hỏi: “Hiền ăn cơm chưa ?”

Chừng nghe không rõ tiếng,

Hiền đáp: “Hai giờ trưa!”

Trời mưa rồi trời mưa

Sân nhà đầy bong bóng,

Hai tôi ngồi mơ mộng ðếm mãi vẫn đương thừa.

Bây giờ tôi đã lớn,

Ít lúc trông trời mưa.

Như tôi, Hiền cũng lớn,

Má đỏ không như xưa.

Bong bóng tàn theo mộng,

Nhân duyên dần hết mùa.

- Ai như Hiền áo trắng

Loáng thoáng qua hơi mưa?

Tình xưa

Em nhớ không em? mới độ nào ðem cành cây chiết cạnh bờ ao,

Cây tươi trong lúc người lơ đãng,

Thắm thoắt ngày qua nhánh trổ đào.

Tóc liễu xanh xanh vẫy tóc người,

Tay em cầm nhẹ lấy tay tôi...

Lần đầu ân ái trao bằng mắt

Rồi để tình thương đến trọn đời.

Anh đã già rồi, em vẫn xuân,

ðời anh dầu dãi bốn phong trần,

ðòi phen trên bước đường đau khổ,

Anh vẫn mơ về chốn ái ân.

Anh vẫn mơ về kiếm bóng em,

Cho lòng ấm lại ánh xuân thiên,

Không gian bàng bạc sầu yêu cũ,

Em khác xưa rồi, em đã quên.

Em mời anh viết, thì anh viết,

Viết đầy trên mảnh giấy trao em,

Anh viết những gì anh chẳng biết,

Hình như anh viết chuyện chiêm bao...

Lặng Lẽ

Tôi không chọn nắng, cầu mưa,

Nhớ người không cứ về trưa hay chiều.

Tôi yêu vì nắng cây reo,

Bướm bay vô cớ, gió vèo tự nhiên.

ðời tình: hoa thắm thêu duyên,

Tóc mây vắt mộng, mắt huyền gợi mơ.

Em là ‘người ấy’ hay cô

Sầu chung duyên kiếp làm thơ, đủ rồi.

Tôi tin người để tin tôi,

ðể tin tưởng mãi rằng đời dễ tin.

Tôi vui lòng sống trong im,

Hồn nương bóng gió, lời chim đến người.

- Yêu là khó nói cho xuôi,

Bởi ai hiểu được sao trời lại xanh?

Bài hát ru em

Ngủ đi, em bé anh yêu,

Phòng em gió sáng dặt dìu tiếng hoa.

Thu về, mùa đã nghe xa...

Hoàng hôn nhân thế phai nhòa nhớ thương.

Riêng em tóc biếc, môi hường

Vui say bên nỗi đoạn trường là anh.

Chiều đồi: cây tạ hồn xanh,

Sương the lảng đảng, hoa cành tả tơi.

Em vui, xuân sắc riêng trời,

Hồn say giấc bướm, miệng cười vẻ hoa.

Em ơi, chiều thế đương nhòa,

Môi khô khôn níu, tên đà nhạt tên.

Bao nhiêu nguyền cũ đương quên,

Bao nhiều tình cũ đương rền rĩ than.

Tiếng sầu mất giữa nhân gian,

Nàng đi xa lắm và nàng đã vui

Anh về, lòng góa, tim côi,

Lửa thiêng đem sấy lại đồi lạnh khô.

Gửi em, giấc Mộng đầu mùa,

Hoa phai ghi dấu những giờ xót thương;

Anh run, quỳ gối chân giường:

-“Em ơi! Cực lạc, Thiên đường là em!”

Thu

Suốt trời hôm ấy thê lương quá,

Tóc liễu bờm xơm, sóng vỗ hồ,

Mây rối trên trời, cây rối lá,

Giường cô xuân nữ gối chăn xô...

ðây là tất cả một mùa thơ,

Tất cả lều tranh, cả khói mờ,

Cả gió may đưa, buồn lắng xuống,

Cả lòng tôi với cả lòng cô.

Có một nghìn cây rũ rượi buồn,

Một nghìn sông rét, vạn hoàng hôn,

Dăm thân thiếu nữ gầy như trúc

ðứng chịu tang trời đổ bóng đơn.

Thu xa bằng gió, bằng mây,

Không gian thở nhẹ, buồn vây chìm chìm...

Lòng không ai cấm mà im,

Không dưng bỗng nhớ, không tìm bỗng mong.

Nơi tôi còn ít lá lòng,

Chiều nay rơi nốt vào trong lá rừng.

Muôn Trùng

Tình vạn dặm, tên người yêu chắc đẹp,

Người và tôi xa quá đỗi muôn trùng;

Tôi với người chưa một giấc mơ chung,

ðời viễn xứ, nên tình không thấu hết.

Hoài mộng cho tin, nghi ngờ để biết,

Hỡi người duyên, người xa cách muôn trùng;

ðến bao giờ nằm ngủ giấc mơ chung

Cho thơ sáng diễn quanh hồn thắm thiết ?

Hỡi người đẹp chưa bao giờ quen biết,

Mắt người lo hay đôi mắt người buồn ?

Tóc tơ dài, hay dáng bước thuôn thuôn,

Người có khóc những khi trời rất đẹp ?

Rồi một buổi nghe tin người... bỗng chết !

Rũ hồn sầu trong một thoáng mong manh,

Tôi về đây, đường ngập bóng thu xanh,

ðem thơ thắm, ủ thiên tình bất diệt !

Tôi hỏi hết lòng sầu hay mắt đẹp ?

Xưa tuy xa, nay lại quá muôn trùng !

Hỡi người duyên, người thương nhớ tôi không ?

Tôi yêu lắm, dẫu tình chưa giãi hết.

Và... tôi khóc những khi trời rất đẹp...

Buổi Hẹn

Nắng vàng em mới lại

Ôi! ngóng trông sao buồn.

Tôi đi và đứng mãi,

Mắt tìm xa xôi luôn...

Tôi mơ chân trên đường,

Áo màu trong lá thắm;

ðường và cây mát lắm,

Riêng lòng tôi đau thương.

Tôi không hề yêu đương,

Sao sầu tôi vương vương,

Sao tình tôi bát ngát,

Sao hồn tôi thê lương ?

Nhẽ nào trên Hà-nội,

Ngày vàng chia sáng,

tối Không thấy nắng bay reo,

Em quên giờ đến nỗi ?

ðây, em tôi đây rồi !

Màu áo mơ da trời.

Mùa xuân bừng môi tươi,

Nắng dồn theo gót bước.

ðôi mắt long lanh cười

- Ôi! đời hôm nay vui,

Chim gió đừng mách nhé!

Ta xé thơ đi rồi...

Trong Nắng Trưa

Em ạ, lòng tôi, tôi ngỡ đâu

ðã dâng em hết buổi xuân đầu;

Trời xưa huyển lộng màu hoa, nắng,

Trong thoáng thơ vàng, len ý đau...

Tôi là đứa trẻ ngủ trong nôi

Bừng tỉnh, vì nghe mộng vẳng lời,

ðất bỗng thêu hoa, tôi bỗng lớn,

Mong tìm lứa bạn, sánh duyên đôi.

Tôi bước vào đời, tự ngõ xưa,

Nôi hiu gió sớm, xế buồn trưa,

Thuyền tre nằm ngủ trong mơ trúc

Buông lặng chiều mi, lớp bóng vừa.

Nôi giải sông hiền ngây nước da

Của người em gái chớm niên hoa

Bâng khuâng, nghe thoảng lời yêu mới,

Say rộn hồn vui lẫn bóng tà...

Em đến, tôi còn nhớ áo xanh,

Miệng cười: thơ sáng, mắt long lanh.

Tóc mây vắt lỏng niềm duyên dáng

Che nửa phong ba, nửa mát lành.

Em đi, tất cả mùa hoa thắm,

Tôi vén rèm mây, ngó bốn trời

Bụi trắng... Thời gian lên sắc trắng,

Giật mình: gà gáy nắng trưa, rơi...

Lỡ ðò

Nhà em ở cách hai sông,

Muốn qua bên ấy, phải vòng phía non.

Lúa xanh sóng lúa reo cồn,

Cây xanh dẫn lối, lối mòn cỏ tươi.

Chân đi mắt ngoảnh trông trời,

Khấn thầm: “Thượng đế phù tôi kịp đò,

Cho tôi mang tấm tình thơ,

Gởi người xa mấy lần đò ngắm trông.

Sông xuân hẹn chở hết lòng,

ðò xuân đem hết chờ mong tới bờ.

” Em ơi, anh lỡ chuyến đò,

Chuyến đò thứ nhất, chuyến đò đời anh.

Sông xuân thao thiết màu xanh,

Sông xanh xanh quá, lòng anh lại tàn...

Xuân Ý

Trời đẹp như trời mới tráng gương,

Chim ca, tiếng sáng rộn ven đường,

Có ai bên cửa ngồi hong tóc

Cho chảy lan thành một suối hương...

Sắc biếc giao nhau, cành bắt cành,

Nước trong, hồ ngợp thủy tinh xanh.

Chim bay, cánh trĩu trong xuân ý

Em đợi chờ ai, khuất bức mành?

Giữa một giờ thiêng, tình rất đẹp,

Rất buồn và rất... rất thanh thanh.

Mày ai bán nguyệt, người ai nhỏ?

Em ạ! yêu nhau, chết cũng đành.

Em ạ! yêu nhau, chết cũng đành

Giản Dị

Em ăn, em nói, em cười,

Kiếp này không có hai người như em.

Kinh thành: quần nhiễu, hàng len,

Em tôi: áo trắng, quần đen sơ sài.

Ai mà để ý vào ai,

Quần đen lẫn bóng, áo gai lẫn màu.

Trên đời hai đứa yêu nhau,

Quần đen hóa đẹp, áo sầu hóa vui.

Tình là hạnh phúc chia đôi,

Hương len kẽ đá, trăng soi dặm trường.

ðừng mong ước cả Thiên đường,

Hãy xin lấy nửa tấc vườn vắng hoa.

Tình người bướm lại, ong qua,

Tình tôi con nước, canh gà hắt hiu.

Sầu tôi bờ bến bao nhiêu,

Nếu đời em để sắc điều gây nên...

Phong Châu

Người xưa xa rồi, lông ngỗng hết,

Người xưa xa rồi, tình xưa không chết,

Nghìn năm trăng sáng đất Phong-châu,

Duyên cổ còn mơ vạn cổ sầu.

- Nàng là Hoa tươi đất Việt,

Chàng là Tinh túy trời Ngô,

Tình trâm anh, giòng phế thiệt,

Chỉ hồng duyên thắm se tơ...

Ngờ đâu, trước cảnh biển bao la,

Gươm sắc chia lìa con với cha!

Trung nghĩa ai hay trung nghĩa... tận,

Một thiên bạc mện úa trời hoa.

Giếng vàng, ánh ngọc nghìn xưa,

Giở trang sách cũ, hương thừa còn bay.

Mà sao người đó ta đây,

Tình duyên phảng phất như ngày đã xa.

Người về, ta mới nhớ ra

Yêu là thế ấy, mơ là thế thôi.

Người Thơ

Có những người thơ rất đỗi thơ,

Óc thường đi vắng, mắt theo mơ,

Chân đi ắt hẳn không cần đất,

Giữa cõi trần gian, bước hững hờ.

Chàng ta làm toán để mơ duyên,

Dấu sắc thường hay đánh dấu huyền,

Lắm lúc thơ về không kịp viết,

Vần ‘e’ bỗng hạ xuống... vần ‘uyên’.

Bốn khóa thi liền hỏng mất năm,

Cuộc đời khó quá, tình đời thâm.

Ra về mẹ hỏi: “Con thi đậu ?”

- “Thưa dạ! Vì con trót... viết nhầm!”

Thầy giáo thường khen tự buổi đầu:

“Anh này không khéo hỏng về sau!”

Nhưng chàng trai ấy tin mình lắm,

Thầm nhủ: ðời ai thiết sự giàu.

Chàng trai năm trước vẫn như nay

Vì vẫn lơ mơ suốt cả ngày,

Có lẽ tên mình không nhớ nữa,

Vẫn tìm khăn mặt vắt trên... tay.

Sáng Quê

Gió đưa mặt trời dần cao,

Khóm tre rì rào muôn tiếng chim kêu.

ðẫm mình trong gió hiu hiu,

Lúa non sóng uốn thầm reo cuối trời.

Trên đường đê bé chạy dài,

Bóng trâu trên nước, bóng người trên cây.

Ngoài trời mây sáng hây hây,

Nước non tô loáng da ngày cuối thu.

ðáy hồ mấy mắt sao lu,

Và trên nón dạ sương mù quệt ngang.

Chân trâu nghe nặng bước đàng,

Gió đưa tiếng học bên làng như ngâm.

Ông Hương qua đấy, nghĩ thầm:

- Bằng văn Yếu-lược nó cầm trong tay.

Bên đình mấy giải khăn bay,

ðời tươi qua ánh ban ngày lẫn trăng.

Ổ rơm, bác xã thôi nằm,

Chân đi guốc thấp, xỏ nhầm guốc cao.

Mắt còn líu ríu chiêm bao:

Với cho tao điếu thuốc lào, cu con!

Mưa Ngàn

Tháng tư, nước lũ, mưa ngàn,

Nước xuôi đem hết lá vàng gửi xuôi.

ðường về: sông ngập, cầu trôi,

Lối sang quê bạn xa xôi quá chừng!

Bao giờ nước rút khỏi rừng,

Cho đò ghé bến, cho sông nối cầu.

Cho hai ta được gần nhau,

Cho trăng đứng bóng, đôi đầu chung mơ!

Dưới đây anh đếm từng giờ,

Nhắm đôi mắt, mộng: lúc đò cặp sông...

Trưa Vắng

Hồn tôi đấy: căn trường nho nhỏ, N

ước vôi xanh, bờ cỏ tươi non.

Lâu rồi còn thoảng mùi thơm,

Chân đi nghe động tới hồn ngây thơ.

Sâu rộng quá những giờ vui trước,

Nhịp cười say trên nước chưa trôi.

Trưa hè thường thấy hai tôi

Ném đâu chim chích, bắt đuôi chuồn chuồn.

ðời đẹp quá, tôi buồn sao kịp?

Trang sách đầu chép hết giây mơ.

Ngả mình trên bóng nhung tơ,

Tôi nguyền: Sau lớn làm thơ suốt đời!

Cỏ mấy bận xanh rồi lại tạ,

Gió lùa thu trong lá bao lần...

Bạn trường những bóng phù vân,

Xót thương mái tóc nay dần hết xanh.

Hồn xưa dậy: chim cành động nắng,

Lá reo trên hồ lặng lờ trong.

Trưa im im đến não nùng,

Tôi ngờ trống học trong lòng trưa vang...

Xuân ðôi Ta

Em trở về đây, đáp lại lời

Anh từng buông gọi giữa xa xôi.

Nghìn trùng non nước đìu hiu nhớ,

ðã vọng hồn anh đến cuối trời.

Anh đã chờ và cây đã xanh,

Lừng mùa bay dậy tiếng mây thanh,

Em về, mắt đẹp ngời như thuở

Em chửa theo chồng, vẫn mến anh.

Anh đợi chờ em suốt bấy lâu,

Nhủ thầm: xuân thắm chả phai đâu,

Một khi xuân thắm là mong nhớ,

Và cả thiên thu: vĩnh viễn sầu!

Áo em sáng dệt trời xuân gấm,

Sông cũ, nguồn xưa rộn rã về...

Ngõ hạnh, mấy mùa quên nét thắm

Nở bừng, khi thoáng bóng hoa lê.

Em đã về đây, em vẫn nguyền

Như ngày trăng nước chớm tơ duyên

Bao năm xa cách, đời chưa nhạt

Màu tóc sông thu, ánh mắt huyền.

Anh hát mừng em khắp thế gian,

Trập trùng mây núi tiếng ngân vang,

Thơ yêu khôn ngớt trong thiên hạ,

Và cả Non-sông rợn sóng đàn.

Mời em ngồi lại bến sông xanh,

Mây cũ muôn năm chiếu dáng lành.

Ta viết lòng ta cho hậu thế,

ðọc hoài không chán: Em và Anh!

Tưởng Chuyện Ngàn Sau

Nằm đây, tưởng chuyện ngàn sau,

Lung linh nến cháy hai đầu áo quan.

Gió lìa cành lá không vang,

Tin ta vĩnh quyết trần gian hững hờ!

Bao nhiêu dáng ảnh tôn thờ,

Xa nhau lâu quá bây giờ lạnh nhau.

Người về gối rét, nằm đau,

Nghe trên thước đất phai màu nhớ thương.

Chiều nào mây vọng hồn chuông,

Ngừng chân đôi kẻ trên đường mải mê.

Nghe tin ta lỗi câu thề,

Nghìn thu xa vắng, ra về trước ai.

Ngậm ngùi nhớ trắng rừng mai,

Cảm thương sông nước, ghi bài điếu tang!

Ngựa gầy bóng gió mênh mang,

Cờ đen lối cũ, cây vàng nẻo xa...

Ta nằm trong ván trông ra,

Tủi thân vì thấy người hoa vẫn cười!

Ta toan... giận dỗi xa đời,

Chợt hay: khăn liệm quanh người vẫn thơm!

Nát thân, không nát nỗi hồn,

Lẩn trong cái chết vẫn còn cái đau!

Phụ Lục

Hoa Xuân ðất Việt

Cảm ðề

Mẹ nhỏ của con ơi!

Máu chảy, xuân thơm, mắt lệ ngời,

Vú mẹ đã khô nguồn sữa cũ,

Tình con còn lại bấy nhiêu thôi!...

Hoa Xuân đất Việt nghìn thu nở,

Gương cũ muôn đi rạng rỡ soi.

Uớc nhỏ như xưa mà nũng nịu:

“Coong nà coong mẹ, mẹ coong ơi!...”

Trang Sách Xưa

Giở lần trang sách xưa, Nhớ thời áp bức,

Giang sơn ơi! lòng Ngươi nguội đau chưa ?

Mộng đời Ngươi đã thức ?

Cõi trần ai đêm nay ta bơ vơ

Giật mình cảm xúc...

Hận muốn toát ra thơ,

Tình tan vào uất ức.

Hồn đau run mơ tưởng bóng cờ

Ghi dấu những ngày quốc nhục.

Bừng sáng mau lên xuân,

Cho Vinh quang quét sạch dấu phong trần,

Cho Non nước sáng tươi ngày trẻ mãi;

Và Giang sơn... Giang sơn thiên vạn đại,

Trước khi tàn ta muốn thấy Ngươi vui,

Hỡi vô cùng yêu dấu - nước - ta ơi!

Về Làm Chi Nữa

Về làm chi nữa nơi đây,

Xứ run rét mướt, cõi đầy bồng hoang.

Thành xưa: từng lớp điêu tàn,

ðường xưa: di ảnh muôn vàn lá rơi.

Tiến lên: nắng ngụt chân trời,

Trở về chi, nước non hời xác xơ!

Mắt say ánh máu pha cờ,

Bước chân run giữa hai bờ Phế, Hưng.

Tiếng hờn vỡ xé không trung,

Gươm thiêng đưa loáng một vùng nắng tươi.

Trông nhau không thẹn sống đời,

ðối trăng không tủi những lời nước non.

Một trời lộng lẫy vàng son,

Máu rơi đêm ấy, hoa còn buổi nay.

Mắt nhìn theo tiếng ca bay,

ðất thơm nghe nở những ngày vào Xuân...

Tư Hương

Ta nhớ màu quê, khát gió quê,

Mây ơi! ngưng cánh đợi ta về;

Cho ta trông lại từng xanh thẳm,

Ngâm lại bài thơ: ‘Phương thảo thê...’

ðất Thánh trời ðông, mẹ Á châu,

Anh hoa ngàn thuở rạng phong hầu,

Chín cung thăm thẳm hồn hương khói,

Danh vọng vang lừng mây gió Âu.

Liễu ðộng-đình thơm chuyện hảo cầu,

Tóc thề che mướt gái Tô Châu,

Bâng khuâng trăng sáng trời Viên Hán,

Một giải Giang Nam nước rợn màu.

Ai hát, mà nay gió vẫn thơm ?

Ai đau non nước não âm đờn ?

Chiêu Quân nếu mãi người cung Hán,

Thi tứ tìm đâu nét tủi hờn ?

Mây ơi, nếu tạt về phương Bắc,

Chầm chậm cho ta gửi mấy lời....

Từ thuở ly hương ta vẫn nhớ,

Nhưng tình   xa lắm, gió mây ơi!

Mùa Xuân Mới

Non sông đương lúc bừng bừng dậy,

Khí vũ hiên ngang dồn mọi lòng....

Bút hỡi, thiêng liêng, người hãy cháy,

Kiếm thần kia ánh lên từng không.

Ta đứng nơi đây nguyện một lời:

“Non kia dù lở, bãi kia bồi,

ðất thiêng không để dành hai giống,

Linh khí Trời Nam đúc một nòi.”

ðây, nửa đời đau thấy dáng xuân,

ðất hoa thở mạnh, gió thơm gần,

Ta quàng tay nhỏ ghì non nước,

Như gã si tình say ái ân!

Người hãy cùng ta dạo cảnh xuân,

Yêu nhau cho bõ lúc phong trần.

Nhịp đi lên mạnh, hồn ta đẹp,

Thơ ý rung mùa vang dưới chân.

Ta Không Muốn

Ta không muốn nắn cung đàn

ðêm xưa dạo dưới trăng vàng đợi Em.

Bền gì mấy thoáng hương duyên,

ðẹp gì mấy sợi mây huyền gợi mơ.

Thơ dâng ngùn ngụt sắc cờ,

Máu tươi hoen ố những giờ ái ân.

Quen chân là khách dương trần,

Trái tim đau xót bao lần vì yêu.

Bình minh về, ánh cao siêu

Lên thay lửa Sống tiêu điều ngày xưa.

Ta cười thấy cháy duyên mơ,

Hân hoan khi xé những tờ... rất thơm.

Ý thiêng choán hết linh hồn,

Còn đâu gió nhớ cung buồn mà ca.

Lần đầu trước bóng Em xa,

Không nghe run trái tim và... rất vui.

Tiếng Sơn Hà

Ta trả lại cho đàn cung nhớ tiếc,

Cho mùa thu những xác lá vàng rơi.

Ta trả lại cả u hoài, thống thiết,

Khi xuân về bừng sáng nên cây tươi.

Ta nghiêng kính trước xuân hồng đất nước,

Lửa yêu đời thiêu cháy chuyện ngày xưa,

Như sóng cả tràn lan niềm mộng ước,

Ta kiêu căng xây lại tháng năm thừa.

ðây là lúc ánh gươm linh bén chớp,

Ta màng chi mây liễu cuốn phong ba;

Nếu rượu mạnh lên đường ta cạn hớp

ðể say sưa nghe dội tiếng sơn hà!

Hỡi người bạn mà hồn thôi muốn trẻ,

Mất tin yêu, lăm lạc giữa tình đau ;

Người hãy dậy nghe hồn thiêng thế hệ,

Khắp non sông vang hát buổi xuân đầu.

Ân phúc cả sẽ tưng bừng, vạn đại,

Lòng muôn dàn rào rạt sóng tin yêu.

Trang Lịch sử từ nay thơm ngát mãi,

Tiếng ca thần vang bóng quốc kỳ reo.

Mái Lều Tranh

Mẹ tôi sống lặng trong làng nhỏ, ð

âu biết thời gian đổi mới rồi;

Lòng vẫn đau buồn thiên vạn cổ,

Nào hay Non nước đã reo vui.

Bồ hôi cứ thấm từng thân áo,

Lưng mãi còng trên lớp bụi đời ;

Mẹ vẫn điềm nhiên trong dáng lão,

Vun trồng mấy luống bắp, khoai tươi.

Ngoài kia Niên thiếu ca Xuân mới,

Trong lũy tre xanh, đời vẫn buồn.

Ai biết để lòng yêu một buổi,

Bay về thăm viếng mái cô thôn ?

Bao giờ cho sáng lều tranh nhỏ,

Mẹ Việt-nam mừng nước Việt Nam ?

Hay vẫn đau buồn thiên vạn cổ,

Những người không biết ánh vinh quang ?

Non

Lửa Thơ bừng cháy giữa đời,

Tình Thơ thắm thiết cho người bán mua.

Ý thiêng người thiếu, ta thừa,

Nghìn kho ân lộc, trăm mùa mạnh xuân.

Khinh nẻo hẹp, ghét nơi gần,

Mắt xa thăm hỏi muôn lần dặm băng.

Dẫu tàn trên đỉnh Kiêu căng,

Còn hơn muôn thuở cao bằng ngọn cây.

Thơ về: nắng sáng lừng bay,

Gấp đi cánh phượng cho ngày rạng ra.

Cõi trần vảng tiếng thiên nga,

Thơ không tuổi, ý không già: muôn năm!

Gối lên Bắc ðẩu ta nằm,

Nghe rung chân lạ, thơ thần mười phương.

Non cao nên dáng non buồn,

Tuyết sương thắm mãi linh hồn quạnh hiu.

Non tuy run rét bao chiều,

Vẫn đem cao cả, tiêu điều gởi mây...

Giang Tây

Chị về làm dâu nhà tôi,

Từ ngày má chị hồng đôi trứng gà.

Nắng trần chưa nhuộm màu da,

Chị còn giày nhiễu, quần hoa như ngày,

Chị người ở mãi Giang Tây

Thi thuyền kết lá, chăng dây đèn cầu.

Nhưng từ chị về làm dâu,

Da tơ nắng sạm, mái đầu gối giăng.

Ôm tôi, chị bảo luôn rằng:

"Chấp trăm Hà Nội chưa bằng quê ta!"

Giang Tây hồ, đất bao la,

Non ngây nước tóc, màu da rợn trời.

Quan hà, từ nhấp ly bôi,

Lòng đau nhớ nước qua người chị dâu.

Năm năm mơ hội đèn cầu!...

Máu Cờ

Sắc biếc chen lừng dáng huyết tươi,

Lênh lang tuôn ánh thái dương cười,

Dưới cờ, hồn nhỏ tràn như biển,

Trí rộng muôn sông, chấp vạn người.

Sức mạnh nào ngăn ý chí ta,

Gươm thần khi ngứa máu xông pha?

Một đi - cái chết nghìn thu nhẹ,

Hát trước câu: “Không trở lại nhà.”

Giang sơn một thuở lầm tro bụi,

Kiếp sống vinh gì nợ hắc nô?

Kiếp sống vinh gì, khi thế hội

ðã xoay nghiêng ngửa móng cơ đồ?

Ngựa không thèm nhớ đồng xanh cũ,

Ta há mơ gì chút gió quê?

Cờ (...) tuôn ra bao máu đỏ

Ghi câu non biển: Chết không về!

Say Thơ

Ước gì chữ bật ra thơ,

Vàng rung lên tiếng, ta sờ được yêu.

ðem mình choán hết cô liêu

Mở toang âm hưởng ra chiều vu vơ.

Tai ngây ngất nhạc không bờ,

Hồn điên ép nát mơ hồ giữa tay.

Cho cuồng tư tưởng cho say

ðê mê nhân thế đã đầy ánh trăng.

Thơ thiêng thổn thức cung Hằng,

Một trang suối chảy, muôn lằn sáng reo.

Chìm trong nhớ, chết trong yêu,

Quên, quên hết cả nỗi nghèo tứ thi.

Cho hồn đau đến mê si,

Trăng bay rớt sáng, lời đi bật lòa.

Ta càng víu được mơ hoa,

Càng phai thế sự, cành xa nhân tình.

Hoa Xuân ðất Việt

Ta biết ngươi là hoa xuân ðất Việt!

Tuổi xanh thắm nhưng lòng sôi chính huyết,

Tóc bừng bừng nhưng ngút chí non sông,

Ngươi thèm say vũ bão, khát xung phong,

Mơ chinh chiến vỡ tung lòng tủi cực.

Ôi Nam Việt! Ôi hờn non nước nhục,

Tám mươi năm đau xót, tám mươi năm!...

Một giang sơn lầy lụa dấu thương tâm,

Cả thế kỷ vằn đen màu bại liệt!

Niên thiếu hỡi, hỡi hồn trai đất Việt,

ðứng lên đi, vì tổ quốc vinh quang,

Máu ngươi bồi lên lớp máu lênh lang,

ðời ngươi họa nhịp đời mãnh liệt.

Mùa xuân sáng bừng reo trong khí tiết,

Ánh lê minh chói lọi nạm sơn hà,

Ngươi đứng lên, làn mắt đắm phương xa,

Tim rung động, tay lần trang sử đẹp!...

Ngươi phải chết, ngươi cần tha thiết chết,

Trở về chi, hoa bướm rụng từ lâu.

Sau lưng ngươi, rền rĩ vạn mồ đau,

Gót đã trở, đây là giờ đoạn tuyệt!...

Niên thiếu hỡi, hỡi hồn trai đất Việt,

Ta cầu mong một buổi sáng tinh sương,

Nến chập chờn, hoa lạnh suốt âm dương,

ðem cung kính đặt lên mồ chiến sĩ,

Nghe phơi phới khắp năm trời chính khí

Tiếng sơn hà vang nhịp khúc quân ca!

Vì máu thần, Ngươi tưới đã lên hoa,

Mùa Vinh hạnh kết khung đời rực rỡ!

Ta đứng lặng, mỉm cười trong lệ nhỏ,

Lòng bâng khuâng thầm vọng bóng ai xa....

Mắt rung rinh ánh đẹp của sơn hà!

Cơn Giận

Có những cơn điên xé được đời,

Những cơn quản quại máu tanh hôi,

Mà hồn rít lại rồi căng thẳng,

Chờ nuốt không gian xuống khắp người.

Ôi! những bàn tay cấu lấy tay,

Và vò nát ngực, sóng lung lay

Nghìn muôn tia lửa ngầu trong mắt,

Rung cả thân mình, chuyển cả mây.

Rồi răng, rồi lợi, rồi tim huyết

Tất cả xó dồn... tất cả run....

Gió cát xông lên, mưa bão rít....

Hằng muôn con thác trút căm hờn!

Một phút điên cuồng phá thỏa thuê,

Cho sông đau khổ bớt tràn trề,

Ai hay hơi máu hồn khi tắt

Cả một trời thương lẳng lặng về.

Hối hận, cay, chua đứng sững bên,

Giọng cười mai mỉa buốt qua tim:

Tôi me, châm lửa cho nhà cháy,

Lửa giận nguôi rồi, than tối đen.

Hận Chinh Phu

Ai đã sống như ta thời chói lói,

Lưỡi gươm vàng đâm suốt bản đồ Âu,

Khúc chiến thắng cao lừng trời vòi vọi,

Cờ nguyên nhung mừng đóng gió Tây Châu.

Thuở ấy, quân Nguyên áo giáp, nhung,

Tay huơi hoa kích, đẹp vô cùng,

Ngựa phi nuốt chửng ngày trăm dặm,

Nắng chảy bồi hôi loáng khắp lưng.

Tướng Nguyên mồm thét ra hơi lửa,

Tay chỉ thành xa, kiếm rạch trời,

Giấc mộng chinh biên hừng máu đỏ,

Tâm hồn nung nấu vạc dầu sôi.

Sa mạc mênh mông, người thấy đâu,

Gió sương lạnh lẽo, giá băng sầu,

Muôn hồn chiến sĩ trơ như đá,

ðem quẳng ân tình xuống vó câu.