Giới thiệu : Nguồn gốc Kitô giáo từ Đức Giêsu đến năm 451
Cuốn 2 : Giáo Hội trong lòng đế quốc La Mã đến năm 451
Từ thế kỷ thứ VIII, các sử gia thường đặt những biến cố lịch sử từ ngày Đức Giêsu sinh ra làm năm bắt đầu từ số không, cho dù biết năm Đức Giêsu sinh ra bị tính sai đi hết vài năm. Kitô giáo được khai sinh và phát triển sau cái chết của Đức Giêsu vào khoảng năm 30. Thật vậy Vào khoảng thời gian đó có một nhân vật tên Giêsu bị đóng đinh ngay ngoài thành Giêrusalem. Ba thế kỷ sau, hoàng đế la mã Constantin trở lại kitô giáo, và từ đó kitô giáo trở thành quốc giáo trong đế quốc la mã.
Tập sách « Lịch sử Kitô giáo từ Đức Giêsu đến năm 451 » gồm 2 cuốn, cố gắng đọc lại và tìm hiểu xem mối tương quan giữa kitô giáo và thời Cổ đại. Cuốn 1 sẽ đọc lại những việc xảy ra từ thời Đức Giêsu đến thời các Tông Phụ. Trong đó cho thấy kitô giáo thoát ra từ do thái giáo, và trong một tiến trình khó khăn cuối cùng đành phải cắt đứt với cái nôi nơi được khai sinh ra thành một tôn giáo mới. Cuốn 2 sẽ tìm đọc lại lịch sử giáo hội trong lòng thế giới lương dân, và cuối cùng trong lòng đế quốc la mã cho đến thời công đồng Chalcédoine năm 451. Kitô giáo đạt đến đỉnh điểm thứ nhất khi thành quốc giáo trong đế quốc la mã vào năm 392. Nhưng năm 451 với công đồng Calcédoine một mốc quan trọng vì coi như cơ bản hoàn thành công thức tín lý về Thiên Chúa Ba Ngôi. Giáo hội được cấu trúc trên bình diện thể chế, và phương diện thần học giáo hội thành công những định nghĩa tín lý, và những thế hệ tiếp nối không thêm bớt được gì nhiều trước thế kỷ thứ XIX.
Từ năm 451 kitô giáo Đông phương bắt đầu phân chia ra nhiều mảnh thành những giáo hội khác biệt, và kitô giáo Đông phương cũng bắt đầu xa cách với kitô giáo Tây phương. Năm 451 đánh dấu sự gãy đổ bên Đông phương, và đế quốc la mã bên Tây phương cũng đang dần dà trên đường suy tàn. Nhưng kitô giáo khẳng định như một tôn giáo hoàn vũ và lấy tính ngữ « công giáo » vì cũng vừa thoát ra khỏi cái nôi đế quốc la mã.
Ngoài ra tập sách này cũng cố gắng tìm hiểu xem có lợi ích gì để biết quá khứ tôn giáo nhất là trong giai đoạn đầu lịch sử kitô giáo ? Ngày nay nhiều người có nhiều hiểu biết về khoa học thực dụng và kỹ thuật, nhưng lại không tìm hiểu sâu xa những biến cố lớn, nhưng phong trào tôn giáo quá khứ đã để lại những dấu vết nghệ thuật, kiến trúc, văn chương cho nền văn minh Tây phương, và một cách nào đó cũng có ảnh hưởng bên Đông phương. Tác giả nào đó đã nói : không biết quá khứ là không thể hiểu được hiện tại. Thêm nữa, ngay cả một số kitô hữu cho rằng biết lịch sử kitô giáo những thế kỷ đầu có những cuộc bách hại kitô hữu, nhưng rồi lại cho kitô giáo tiên khởi như thời đại hoàng kim không có tương phản hay va chạm khó khăn nội bộ. Thế nhưng những thế kỷ đầu giáo hội cũng đã phải trải qua nhiều giao động, sóng gió.
Vì thế tập sách mong đánh thức được nơi kitô hữu lòng tò mò tìm hiểu nguồn gốc và lợi ích giá trị giáo thuyết và tinh thần của giáo hội công giáo.
Phần Ba
Giáo hội trong lòng đế quốc La mã (thế kỷ thứ II và thứ III)
Lịch sử kitô giáo trong giai đoạn khó nơi khung cảnh lịch sử chung. Khi nói thế giới cần xác định hai nghĩa : thứ nhất địa lý với khung cảnh cuộc sống kitô giáo; thứ hai ý nghĩa thần học, theo tin mừng Gioan nhắm vào những sức mạnh xấu chống lại Chúa Kitô và các môn đệ.
Giai đoạn đánh dấu thời cực thịnh nền văn minh la mã tương ứng các triều đại : Julio-Claude từ năm 14-68 với hoàng đế Auguste, Tibère, Caligula, Claude và Nêrô. Flavienne từ năm 68-96, với hoàng đế Vespasien, Titus và Domitien. Antonin từ 96-192 với hoàng đế Nerva, Trajan, Hadrien, Antonin, Marc Aurèle và Commode.
Một giai đoạn Giáo hội chạm trán đế quốc. La mã mang tính chất chuyên quyền không dễ chấp nhận nhóm thiểu số cách biệt xã hội, sống khu biệt cư, vì thế đế quốc đè nặng đe dọa bách hại kitô hữu.
