George Washington (1732-1799) là Tổng thống đầu tiên và được bình chọn là Tổng thống vĩ đại thứ hai của Hoa Kỳ sau Abraham Lincoln.
George Washington được coi là cha đẻ của nhà nước Liên bang và nền độc lập của Hoa Kỳ. Ông John Marshall, Chánh Án tòa án tối cao thứ 4 của Mỹ, từng đánh giá: “Washington đã đóng góp công sức nhiều hơn bất kỳ ai khác và ở mức tối đa mà một con người có thể làm được để tạo ra đất nước bao la hùng mạnh này, đem lại cho Thế giới Tây bán cầu độc lập tự do.”
Viện lý do thu hoạch trang trại thừa nuôi sống bản thân và gia đình (ông rất giàu có), nên khi làm Tổng thống, George Washington khước từ khoản lương 25 nghìn đô la – một món tiền cực lớn thời điểm ấy. Mãi sau do Quốc hội ép, ông mới chịu lĩnh để không tạo thành tiền lệ Tổng thống phải là người giàu có!
Ngày 12-12-1799 (sau hưu 3 năm), George Washington đang cưỡi ngựa kiểm tra trang trại thì chẳng may trời đổ mưa tuyết, nhiễm lạnh bị cảm. Hai ngày sau (14-12), ông qua đời; ngày 18-12 đưa tang, mai táng tại Mount Vernon. Cả nước Mỹ thành kính để tang một tháng nhưng mấy tháng sau vẫn thấy hàng vạn người mặc đồ tang đi trên đường. Nước Pháp treo cờ rủ và quyết định để tang mười ngày. Washington để lại di chúc với đại ý (không phải nguyên văn) như sau:
Tôi trả lại tự do cho người hầu phòng William (*) và cho anh ta khoản trợ cấp hàng năm 30 đô la. Tôi yêu cầu trả tự do cho số nô lệ còn lại sau khi vợ tôi – bà Martha qua đời. Số tiền ở Ngân hàng Alexandria sẽ chuyển cho trường trẻ em nghèo và mồ côi. Tài khoản trong Công ty Potomac sẽ được dùng để xây dựng trường Đại học Tống hợp Quốc gia. Xóa toàn bộ nợ cho các con nợ lớn nhỏ. Sĩ quan Trợ tá Tobias Lear có quyền cứ ở lại nhà tôi mà không phải trả tiền nhà.
(*) Lúc này ở Mỹ vẫn còn chế độ nô lệ
George Washington không có con nối dõi nên Bushrod Washington – cháu gọi ông bằng bác được thừa hưởng toàn bộ giấy tờ sổ sách và thư viện khổng lồ. Cây gậy bịt vàng do Benjamin Franklin tặng thuộc về Charles – em trai. Những khẩu súng chiến lợi phẩm thuộc về Lafayette. Năm cháu trai gọi ông bằng bác, mỗi người được nhận một thanh kiếm quý với điều kiện: “Không bao giờ được tuốt khỏi vỏ gây đổ máu, trừ trường hợp phải tự vệ hoặc phải xả thân bảo vệ Tổ quốc”.
Ông cũng viết trong di chúc: “Tôi đặc biệt nhấn mạnh rằng thi hài mình cần được chôn cất một cách riêng tư, không diễu hành phô trương, và cũng không cần điếu văn.”
Đến 10 giờ đêm 14-12 ông nói với Tobias Lear: “Tôi sắp đi đây! Hãy chôn tôi hết sức giản dị (…) Anh hiểu ý tôi không?” Lear đáp: “Thưa Ngài, tôi hiểu”. Washington nói giọng yếu ớt: “Tis, ở lại mạnh giỏi nhé!” Đó là lời nói cuối cùng của một vĩ nhân trước lúc ra đi!…
Như ý nguyện, George Washington được chôn cất trong khu mộ đơn sơ tại cư dinh Mount Vernon cùng các thành viên quá cố của gia đình. Khu mộ này được xây dựng từ lâu, đã xuống cấp, ẩm ướt, và thường xuyên bị ngập, vì thế Washington có dặn dò trong di chúc của mình rằng ông mong muốn chuyển khu mộ của gia đình tới một nơi tốt hơn, được “xây bằng gạch” (a new one of Brick), khi nào có điều kiện.
Năm 1830, một vụ trộm mộ xảy ra, kẻ cướp muốn đánh cắp thi hài George Washington nhưng đã lấy nhầm thi hài của người khác trong gia đình ông. Trước tình cảnh đó, một khu mộ mới nhanh chóng được xây dựng và hoàn tất trong năm sau đó. Cũng thời gian này, Quốc hội Mỹ đã từng họp bàn chuyển riêng thi hài Washington về đặt trong tòa nhà Quốc hội (trái di chúc của ông) nhưng không được thông qua. Cuối cùng, thi hài của ông được đặt vào trong một quan tài mới ở khu mộ mới, bên cạnh quan tài của vợ ông cùng các thành viên của gia đình.
Con người và sự nghiệp của George Washington là rất vĩ đại. Ngay năm 1790 khi còn sống, tên ông đã được lấy đặt cho tên Thủ đô. Trong các bang của Hoa Kỳ chỉ duy nhất một bang mang tên người sau thời kỳ thực dân, đó là bang Washington. Có tới 32 bang có tên quận Washington. Có một quả núi mang tên ông… Trong các ngày nghỉ lễ liên bang của Hoa Kỳ thì có ngày sinh của 3 nhân vật được kỷ niệm: Martin Luther King, Jr. ; George Washington; và ngày Chúa Giáng Sinh.
George Washington được người dân Mỹ tôn sùng, vậy mà khi mất ông cũng chỉ yên nghỉ trong ngôi mộ rất bình thường không có gì đặc biệt so với ngôi mộ của những người khác… Tiếng tăm của một người để lại do cuộc đời tận tụy cống hiến, phụng sự cho đất nước chứ không phải do cái hào nhoáng bên ngoài của lăng mộ.
Bài: Trần Xuân
Thực hiện: Nghiêm Xuân Việt
