Procla và những người phụ nữ trong Phúc Âm trên con đường Khổ nạn
Thuộc phạm vi công cộng "Giấc mơ của vợ Philatô" ("The dream of Philatô's wife"). Một bản khắc của Alphonse François (1814-1888) dựa theo Gustave Doré.
Trên con đường đến đồi Can Vê, hãy hình dung những người phụ nữ mà cuộc đời họ đã được Chúa Giêsu biến đổi, và họ đến để đồng hành cùng Người trong cuộc Khổ nạn. Trong số họ, Christine Pellistrandi, tác giả của "Tôi, Procla, vợ của Ponce Philatô" (Cerf), tưởng tượng về người vợ của thống đốc La Mã, người phẫn nộ trước bất công và tìm kiếm sự thật.
Mátthêu là Thánh sử duy nhất đề cập đến vợ quan tổng trấn Philatô. Trong khi ông đang ngồi xét xử Chúa Giêsu, ông nhận được một người đầy tớ do vợ mình sai đến để yêu cầu ông đừng dính líu vào vụ án người công chính này vì bà đã bị quấy rầy trong giấc mơ về người ấy (Mt 27,19). Hãy hình dung người phụ nữ này trên con đường thập giá tưởng tượng này, nơi quy tụ tất cả những người cuộc đời họ đã bị đảo lộn bởi cuộc gặp gỡ với Chúa Giêsu.
Cú sốc Mặc khải
Procla (tên bà được nhắc đến trong các Ngụy Thư) không hiểu làm sao chồng bà lại có thể chối bỏ luật pháp La Mã một cách hèn nhát như vậy. Ông đã hiểu người đàn ông ông xét xử không hề làm điều gì sai trái, nhưng ông trước hết muốn trật tự trên đường phố được tôn trọng vì sợ một cuộc bạo động sẽ bùng phát. Tất cả những giá trị về công lý và luật pháp mà nền văn minh La Mã mang lại đều bị Philatô chà đạp. Với lòng can đảm, Procla rời khỏi dinh thống đốc, được che mạng và ẩn danh, bà hòa mình vào đám đông để cố gắng hiểu cuộc tụ họp của dân chúng trước đoàn người bị kết án tử hình đang tiến về nơi hành hình.
Mặc dù thuộc về thế lực chiếm đóng, lẽ ra bà có thể khinh miệt và nhìn họ với ánh mắt khinh bỉ, nhưng bà đã bắt đầu đối thoại với những người phụ nữ bà gặp trên đường phố và lắng nghe lời chứng của họ. Tất cả đều giải thích cách họ đã được Chúa Giêsu cứu chữa và chữa lành. Rất bối rối bởi sự pha trộn giữa lịch sử, thực tế và Mặc khải, vợ của Philatô khám phá ra mặc khải Thiên Chúa duy nhất mà trước đây bà chưa từng nghe nói đến. Và sẽ có một cú sốc giữa triết học ngoại giáo, đạo đức Procla, và các nhân vật trong Phúc Âm. Tất cả đều đối mặt với bi kịch đang diễn ra trước mắt họ: Tại sao Chúa Giêsu, người chỉ làm điều tốt cho mọi người xung quanh, lại bị kết án một cách bất công và khủng khiếp như vậy?
Tất cả trên con đường đồi Can Vê
Bà đơn giản chỉ cùng đi, trên con đường lên đồi Golgotha, với tất cả những người, đặc biệt những người phụ nữ đang chen lấn để theo Chúa Kitô trong cuộc Khổ nạn. Trên đường đi, bà sẽ làm quen với nhiều nhân vật, mỗi người sẽ làm chứng với bà về một khía cạnh khác nhau người mà bà đang tìm hiểu, người vô tội bị đè nặng dưới sức nặng cây thập giá, người mà người ta nói đã chữa lành và yêu thương biết bao nhiêu người... Người phụ nữ đã đến từ phía sau chạm vào áo choàng Chúa Giêsu, người phụ nữ Syro-Phoenicia cầu xin cho đứa con gái bệnh, góa phụ thành Naim vừa mất đứa con trai duy nhất, người phụ nữ ngoại tình Chúa Giêsu đã cứu khỏi bị ném đá, Zilpa, người hầu gái thầy cả thượng phẩm Caipha, người quyết định đứng ra thay thế cho Phêrô sau khi ông chối Chúa và theo Chúa Giêsu, Salomê, con gái Hérodiade, người đã quyến rũ Hêrôđê bằng điệu nhảy của mình, tất cả những người phụ nữ này hiện diện và bày tỏ trước người phụ nữ La Mã: họ mở ra cho bà kho tàng ký ức của họ.
Tất cả họ đều có mặt trên con đường lên đồi Can Vê, những người đã quyết định đồng hành cùng Chúa Giêsu trong suốt cuộc khổ hình. Những người phụ nữ này cùng đi với nhau, tìm cách an ủi nhau bằng cách kể lại cuộc gặp gỡ với Chúa Giêsu đã thay đổi cuộc đời họ như thế nào. Đức Maria, mẹ Chúa Giêsu, Maria thành Béthanie, em gái Lazarô, Maria Magdalena, tất cả đều ở dưới chân Thánh giá và họ truyền đạt thông điệp từ trái tim đau khổ vì tình yêu của họ đến nỗi người ngoại đạo, người phụ nữ La Mã đã xúc động đến mức chia sẻ nỗi đau trước một sự bất công như vậy mà bà cũng cảm thấy mình, với tư cách vợ của Philatô, cũng phải chịu trách nhiệm!
Một Giáo hội vô hình
Những phụ nữ trong Phúc Âm cho chúng ta chia sẻ cú sốc nội tâm một cuộc gặp gỡ với một người nào đó. Chính cuộc đối thoại thân mật với Chúa Giêsu đã thúc đẩy họ rời khỏi nhà và gặp nhau trên con đường lên đồi Can Vê. Và đối với Procla, đầu tiên là nổi loạn chống lại công lý, hiện thân là chồng bà, và dần dần đi vào mầu nhiệm đức tin. Bà sẽ chuyển từ một hệ thống giá trị trừu tượng, luật pháp, công lý và văn minh, sang một đồng cảm, nghĩa là khám phá ra một người nào đó, và người đó chính là Chúa Kitô.
Đối với vợ Philatô, ký ức về đêm bừng sáng này trở thành thánh điện cho lễ rửa tội tương lai của bà. Trở thành chính mình: đó là lý do tại sao bà đã đi trên con đường dài hoán cải, con đường Chúa Giêsu đã nói đến, con đường kéo dài suốt đời để có thể đến gần sự thật. Cuộc đời bà từ nay sẽ là một cuộc tìm kiếm sự thật, ngay cả khi bà phải tiếp tục chấp nhận địa vị của mình với tư cách là vợ của tổng trấn. Vâng, bà sẽ trở về, tiếp tục nhiệm vụ của mình bên cạnh chồng, đóng vai trò của mình trong nghi thức hoàng gia, nhưng bà biết bà đã đạt được tự do nội tâm. Bà đã học được từng chút một để khám phá Chúa Giêsu là ai, Thiên Chúa Ítraen là ai, đấng đầy lòng trắc ẩn và thương xót. Từ nay bà có những người bạn sẽ trợ giúp và giúp bà lớn lên trong đức tin. Họ sẽ gặp nhau, cùng cầu nguyện và hình thành một ngôi nhà nội bộ, một cộng đồng nhỏ thân mật những người tin sẽ an ủi lẫn nhau, một nhà thờ bí mật đầu tiên, một nhà thờ hầm mộ, vô hình đối với thế giới.
Christine Pellistrandi - Aleiteia 10/04/25
Procula, vợ của Philatô, có thực sự muốn cứu Chúa Giêsu không?
Nếu bà được nhắc đến trong một Phúc Âm, đó là Phúc Âm Mátthêu, và rất ngắn gọn, chắc chắn không phải ngẫu nhiên. Claudia Procula, vợ của Philatô, người phụ nữ ngoại đạo muốn cứu Chúa Giêsu là ai?
Tại sao một số vai phụ trong các Phúc Âm lại chiếm một vị trí trong trí tưởng tượng Kitô giáo cao hơn nhiều so với những gì có thể dự đoán từ sự xuất hiện khiêm tốn của họ trong lịch sử? Chẳng hạn như vợ của Philatô, người phụ nữ không phải người Do Thái duy nhất trong câu chuyện Phúc Âm, độc đáo, bí ẩn và có một nhân cách mạnh mẽ khiến bà vi phạm các tập quán. Truyền thống, dựa trên các nguồn cổ đại đã mất, gọi bà là Claudia Procula, hay Procla, cái tên mà các Phúc Âm không đề cập đến.
Một cô quý tộc thuộc dòng dõi cao sang
Tên họ này rất thú vị: Claudia không phải là tên - các cô gái ở La Mã không có tên, họ mang tên họ gia đình ở dạng nữ. Claudia là con gái của Claudius Proculus. Claudius là tên họ của hoàng tộc vì Augustus không có con trai nên đã nhận nuôi những đứa con của vợ ông, Livia, bà đã sinh chúng với một hậu duệ của gia đình Claudii quý tộc. Gens Claudia có nhiều nhánh và hoàng đế Tiberius có nhiều người anh em họ xa. Claudia Procula có phải là chị em họ của ông không? Điều này sẽ giải thích cuộc hôn nhân của bà với một quan chức cao cấp được bổ nhiệm vào một vị trí tin cậy, vì cai trị Giuđê không phải điều dễ dàng, và sự miễn trừ cho phép bà đi cùng ông đến Caesarea, trong khi Augustus đã cấm, mười lăm năm trước đó, các thống đốc tỉnh đưa gia đình đi cùng.
Việc Claudia sinh ra trong một gia đình quý tộc hơn chồng, một kỵ sĩ đơn thuần, và là nguồn gốc sự thăng tiến của ông trong chính quyền cao cấp, giải thích những tự do bà cho phép mình, dám làm phiền ông giữa phiên tòa và đưa ra lời khuyên cho ông, điều luật pháp cấm một cách chính xác. Một người quý tộc, Claudia, tự tin nhưng cũng yêu người đàn ông bà kết hôn, nếu không tại sao bà lại đi cùng ông đến một trong những vị trí ít được mong muốn nhất của Đế chế, nơi sự bất an là thường xuyên, phong tục lạ lùng thay vì tận hưởng một cuộc sống tự do và xa hoa ở La Mã?
Một người phụ nữ mơ
Ở Caesarea, tòa thống đốc, cũng như ở Giêrusalem, nơi Philatô đến nhiều lần mỗi năm, Procula đã kết bạn với những người phụ nữ trong triều đình Hêrôđê, Suzanne hoặc Jeanne, vợ của Souza người quản lý hoàng gia. Qua họ, và những người khác, bà đã nghe nói về Chúa Giêsu. Bà có đi cùng họ để nghe Người giảng không? Có lẽ. Dù sao, bà đã có ý kiến về Người: Người là người công chính. Ở giữa những âm mưu chính trị của đất nước, với tư cách là một người phụ nữ thông minh, bà hiểu một số người đang tìm cách hại Người, và sẽ không ngần ngại nói dối để đưa Người đến cái chết. Và điều đó khiến bà lo lắng - đủ để bà mơ về nó. Vì Procula là một người phụ nữ hay mơ và hiếm khi đối với một người phụ nữ phương Tây, chú ý đến những giấc mơ đó. Có thể suy ra từ đó bà bị thu hút bởi triết học Pythagoras, quan tâm đến giải mộng? Tại sao không?
Liệu bà có hiểu, sáng thứ Sáu Tuần Thánh đó, chồng bà sẽ không thể làm theo ý bà, vì ông không thể không dính líu vào vụ án của người Công chính này, như bà yêu cầu? Hội đồng Do Thái không còn quyền thi hành án tử hình, quyền mà người La Mã chinh phục đã giữ lại, nhưng, trong vấn đề tôn giáo, và đây là trường hợp vì Chúa Giêsu bị buộc tội báng bổ, người tổng trấn không có thẩm quyền để phán xét tính hợp lý của tội phạm, và phải, như các hiệp ước quy định, chỉ giới hạn ở việc phê chuẩn bản án.
Tình thế khó xử của Philatô
Nhưng, chính xác cả buổi sáng, Philatô, để làm hài lòng vợ mình, đã cố gắng hết sức để không phê chuẩn bản án này, và sử dụng tất cả những lập luận luật La Mã, trở thành một luật sư sáng tạo, với hy vọng cứu bị cáo. Ông sẽ chỉ từ bỏ, với trái tim nặng trĩu, khi những người buộc tội sẽ chuyển tội danh thành tội phạm chính trị, hiểu người tổng trấn đang cố gắng tránh các quy tắc ngoại giao, và sẽ buộc tội ông không phải "bạn của Caesar" và vi phạm luật thiêng liêng nhất của Đế chế, lex Julia majestatis, tương đương, rất rộng, với tội phản quốc, tội được trừng phạt một cách có hệ thống bằng cái chết và, đối với một quan chức cao cấp, có thể được mở rộng đến vợ và con cái. Đủ, thực sự, để khiến Philatô lùi bước khi phải lựa chọn giữa lương tâm của mình và án tử hình cho mình, nhưng cũng cho gia đình mình...
Bà trở lại ẩn danh
Sau nỗ lực thất bại này, và làm sao có thể khác được vì Sự Cứu Chuộc phải được hoàn thành, mặc dù những người thiện chí muốn cứu Chúa Kitô khỏi sự tra tấn, Procula biến mất khỏi Kinh Thánh. Sau ngày 7 tháng 4 năm 30, bà trở lại ẩn danh. Bà có cải đạo không? Truyền thống luôn nghĩ như vậy. Bà có cải đạo cho chồng không? Truyền thống, một lần nữa, hy vọng điều đó. Họ có chết như những vị tử đạo trong cuộc bắt bớ của Nero không? Điều đó có thể xảy ra và không thể kiểm chứng, vì danh sách các vị tử đạo mùa hè năm 64, bị phá hủy trong cuộc tịch thu lớn các hồ sơ lưu trữ của Giáo hoàng vào đầu thế kỷ IV, không còn được lưu giữ. Điều đó không ngăn cản các Giáo hội Coptic và một số Giáo hội Chính thống tôn kính Thánh Claudia Procula, người phụ nữ ngoại đạo muốn cứu Chúa Giêsu.
Anne Bernet – Aleiteia 28/03/24
