Thừa sai nhiệt thành, nhà địa lý, nhà thiên văn học, nhà thám hiểm, chủ trang trại và giờ đây là đấng đáng kính, tất cả đều để chỉ một linh mục dòng Tên người Ý.
 |
Cha Eusebio Kino chào đời ở thị trấn Segno (tỉnh Trentino của Ý) và được rửa tội vào ngày 10.8.1645. Cha mẹ của ngài là ông bà Franz Kuhn và Margherita Luchi, vốn thuộc tầng lớp quý tộc tại địa phương. Vì thế, họ có điều kiện gởi con đến học những ngôi trường danh tiếng của khu vực. Môi trường học tập vô cùng thuận lợi cho phép cậu bé Kino nhanh chóng thể hiện năng lực học tập hơn hẳn bạn bè. Trước sức học của cậu, cha mẹ quyết định gởi con trai đến trường của dòng Tên ở Trent. Kino chọn ngành khoa học và toán học. Sau đó, anh đến trường của dòng Tên ở Hall, gần Innsbruck (Áo). Tại đây, chàng sinh viên trẻ bất ngờ mắc một căn bệnh chưa rõ nguồn gốc và suýt nữa thì mất mạng.
 |
Lời cầu nguyện
Kino thường xuyên nằm mơ, và trong thời gian ốm đau, người thanh niên bị nhấn chìm vào những cơn ác mộng tưởng chừng không bao giờ thoát. Trong cơn sợ hãi, anh cầu nguyện thánh bổn mạng Phanxicô Xaviê rằng nếu Chúa cho mình khỏe lại, anh sẽ xin gia nhập dòng Tên. Lời cầu nguyện thành hiện thực, và trọn đời Kino luôn biết ơn Thiên Chúa và thánh Phanxicô Xaviê. Thậm chí, anh còn lấy lên vị thánh thêm vào họ tên của mình. Từ đó, Kino được biết đến với cái tên chính thức là Eusebio Francisco Kino. Chàng thanh niên xin gia nhập dòng Tên vào ngày 20.11.1665, khi 20 tuổi. Trong quá trình dự tu, Kino được đến nhiều nơi như Freiburg, Ingolstadt và Landsburg ở Bavaria (Ðức). Vị tu sĩ trẻ hoàn tất việc học và được truyền chức linh mục vào ngày 12.6.1677.
Sau khi trở thành linh mục, cha Kino chuẩn bị lên đường truyền giáo. Từ lâu cha luôn muốn đến Trung Quốc và được thông báo rằng mình và một linh mục người Áo sẽ được như ý nguyện. Tuy nhiên, cuối cùng thì điểm đến của họ lại hoàn toàn khác, cha Kino được gởi đến Mexico. Cuộc hành trình cũng gặp nhiều trục trặc, vì thời tiết không phù hợp, bệnh tật và những vấn đề khác. Sau khi đón hụt tàu, vị linh mục trẻ phải chờ thêm một năm nữa mới đến dịp khác khởi hành. Trong thời gian chờ đợi, cha quyết định nghiên cứu một thiên thể có tên là “sao chổi Kirch”. Phát hiện của ngài đã được đăng tải trên ấn bản thiên văn học Exposición astronómica de el cometa, chuyên về sao chổi.
 |
| Những nơi cha Kino đã truyền giáo |
Truyền giáo trên lưng ngựa
Phải đợi đến năm 1683, sứ vụ đầu tiên của cha Kino mới chính thức bắt đầu. Con tàu đưa vị thừa sai dòng Tên đến bán đảo Baja California, giờ đây thuộc địa phận của tỉnh Las Californias. Ngài thiết lập giáo điểm truyền giáo San Bruno, nhưng tình trạng hạn hán nghiêm trọng đã buộc mọi người phải rút khỏi nơi này và quay về Mexico City. Ðến ngày 13.4.1687, cha Kino một lần nữa khởi động nỗ lực truyền giáo ở Pimeria Alta, tại nơi hiện nay là miền nam California, Arizona (Mỹ) và miền Bắc Mexico.
Trong suốt 24 năm sau đó, vị thừa sai rong ruổi trên lưng ngựa đi khắp chốn, vừa truyền giáo vừa thực hiện các hoạt động đo đạc khoa học. Cha lần theo dấu vết của các tuyến đường thương mại cổ đại, mà theo ước tính, ngài phải đi ít nhất 30.000 km trong suốt thời gian đó. Cha Kino đã vẽ bản đồ một khu vực dài 329 km và rộng 400 km. Thậm chí hơn 150 năm kể từ khi vị Giêsu hữu qua đời vào năm 1711 ở Magdalena (tỉnh Sonora, Mexico), người đời sau vẫn phải công nhận bản đồ của cha là một trong bản đồ chính xác nhất của khu vực.
 |
| Tượng của vị thừa sai ở thủ đô Washington của Mỹ |
Cha Kino gieo mầm kiến thức khoa học châu Âu cho người bản xứ, giúp họ nuôi trồng cây trái mới, thảo dược các loại và ngũ cốc. Ngài cũng dạy họ các biện pháp chăn nuôi gia súc hiệu quả hơn, từ đó nâng cao sản lượng của các đàn cừu, dê và bò. Ấn tượng hơn nữa, đàn gia súc đầu tiên của vị linh mục, ban đầu chỉ mang 20 con đến Pimeria Alta, đã tăng lên hơn 70.000 con trong thời gian ngài ở đây. Cũng vì thế mà các sử gia gọi cha Kino là “cha già sáng lập” bang Arizona và là chủ trang trại đầu tiên của tiểu bang Mỹ.
 |
|
Nhà nguyện và mộ phần của cha Kino ở Magdalena, Mexico
|
Vị thừa sai dòng Tên được yêu mến tại Mexico lẫn Mỹ. Ngài thiết lập gần 30 giáo điểm truyền giáo trong thời gian ở miền tây nam Bắc Mỹ. Ngày nay, nhiều thị trấn, trường học, tượng đài và đường sá được đặt theo tên của cha Kino. Bức tượng lớn nhất của ngài đang đứng sừng sững tại biên giới Mỹ - Meixco thuộc tỉnh Tijuana. Ngày 11.7.2020, Ðức Giáo Hoàng Phanxicô đã nhìn nhận nhân đức anh hùng, tôn phong cha Eusebio Francisco Kino lên bậc đấng đáng kính.
HỒNG HOANG
