Mặc dù tôi biết rằng Nam Cực là một trong những nơi lạnh nhất trên trái đất, nơi có nhiều vùng nước có thể biến thành băng mà không cần báo trước, nhưng tôi đã không chuẩn bị sẵn sàng cho việc đối mặt với những cơn gió. Khi tôi nói gió, ý tôi không phải là loại gió thông thường có thể làm bay chiếc mũ, mà là loại có thể thổi tung cơ thể bạn lên không trung như một quả tên lửa.
Lúc này, có thể bạn đã đoán được tôi đang nói về chuyến du ngoạn mới đây của chúng tôi đến Nam Cực.
Nam Cực thực sự là một điểm đến độc đáo! Không có người, không có di tích cổ xưa, không có những thành phố nhộn nhịp hiện đại; không đèn, không vỉa hè, không dấu hiệu có người ở. Tuy nhiên, khách du lịch từ khắp nơi trên thế giới đang đổ xô đến đây để được nhìn thấy lục địa này trước khi nó bị chìm xuống đáy biển và biến mất mãi mãi giống như lục địa Atlantis huyền thoại.
Nhưng vùng đất này không phải là một câu chuyện truyền thuyết – nó có thật! Nam Cực – một môi trường tự nhiên nguyên sơ – là món quà của các vị Thần nước và băng. Nam Cực được xác nhận là lục địa thứ 7 vào năm 1820. Đã có thời gian nó được coi là “Vùng đất phương Nam vô danh” – được đưa ra giả thuyết nhưng không được biết đến. Có tranh cãi về việc ai đã thực sự phát hiện ra lục địa Nam Cực (những người đi thuyền đến gần đó nhất, những người đã nhìn thấy nó từ tàu của họ, hay những người đầu tiên đặt chân lên nó), nhưng cuối cùng năm 1820 đã được thống nhất là tìm ra Nam Cực.
Ra khơi
Cuộc phiêu lưu của chúng tôi bắt đầu vào một ngày hè ấm áp ở Buenos Aires, thủ đô nổi tiếng của Argentina. Chúng tôi đã dành cả ngày để ngắm cảnh thành phố với những đại lộ rợp bóng cây và những tòa nhà tuyệt đẹp theo phong cách kiến trúc Beaux Arts. Tiếc là chúng tôi không có thời gian để thưởng thức một buổi trình diễn tango – trái tim đang đập của Argentina – vì phải dậy sớm từ 3 giờ sáng. Chúng tôi bắt buộc phải dậy vào cái giờ oái oăm này để bắt chuyến bay thuê riêng đến Ushuaia, tại đó lên tàu du lịch Ultramarine – là con tàu mới nhất trong dòng tàu sang trọng Quark Expeditions đi qua Biển Nam.
Các cuộc hành trình bằng thuyền đều phụ thuộc vào điều kiện thời tiết nhưng may mắn đã đến với chúng tôi khi rời Ushuaia đi về phía nam qua Kênh Beagle – tuyến đường thủy tự nhiên ngăn cách Argentina và Chile. Vào ngày đầu tiên trên biển, thời tiết tuyệt đẹp với bầu trời trong xanh và biển đủ lặng để chúng tôi đi thuyền bơm hơi ra Cape Horn – mũi cực nam của Chile. Chà, hãy để tôi tả lại tình huống lúc đó theo cách nhẹ nhàng: Vì Aeolus (tên vị Thần gió trong thần thoại Hy Lạp) đã tạo ra những cơn gió với tốc độ từ 40 đến 50 dặm/giờ ở mặt nước biển, nên không nghi ngờ rằng có những cơn gió giật mạnh hơn đang đợi chúng tôi ở đỉnh mũi đá – nơi nước biển của Thái Bình Dương và Đại Tây Dương hội tụ.
Cỗ máy kim loại một thời đưa du khách lên núi nay đã bị rời thành từng mảnh, nên khi vừa rời thuyền bơm hơi, chúng tôi đã được mời leo lên 152 bậc thang gỗ ọp ẹp chênh vênh, thỉnh thoảng có cái bị gãy để leo lên đỉnh. Điều đáng nói là để được lên thuyền bơm hơi, bạn phải mặc ba lớp tất cả mọi thứ từ tất đến mũ, bao gồm cả ủng chống nước hạng nặng, kính bảo hộ, áo khoác và PFD (thiết bị nổi cá nhân), mà với những cơn gió dữ dội đã khiến “cuộc dạo chơi” trên những bậc thang còn trở nên bấp bênh hơn. Vì vậy, tôi phải trèo lên từng bước từng bước một – (ít nhất cũng có một bên tay vịn… đại loại như vậy… để bám vào, tôi tự nhủ đi nhủ lại như vậy.)
Một chuyến đi quá sức
Thở hổn hển bước lên bậc thang cuối cùng, tôi bước ra nơi mà tôi hy vọng sẽ là đỉnh núi. Cho đến thời điểm đó, tôi không biết rằng các bậc thang chỉ là khúc dạo đầu cho chặng leo dốc vẫn còn ở phía trước trên một con đường được dựng bằng lưới kim loại màu vàng tươi – giống như con đường gạch màu vàng trong Phù thủy xứ Oz…Mà không phải! Nền đường là để bảo vệ những cây phát triển chậm trong môi trường khắc nghiệt này khỏi những vị khách hai chân; trong khi kền kền và chim biển được chào mời tự do đi lang thang.
Có một lối đi dẫn đến tượng đài Albatross và một lối đi dẫn đến ngọn hải đăng… và lần này không có tay vịn để giúp giữ thăng bằng trước gió. Đài tưởng niệm Albatross đầy ấn tượng là nơi tưởng niệm hàng nghìn sinh mạng đã thiệt mạng khi cố gắng vượt qua mũi đất đầy nguy hiểm này trong lịch sử.
Trạm hải đăng được giám sát bởi Hải quân Chile và hàng năm, một gia đình mới được chọn từ các tình nguyện viên để dành thời gian sống tại ngọn hải đăng. Năm nay, gia đình được chọn là trung sĩ hải quân José Luarte cùng vợ và ba đứa con nhỏ.
Gió mạnh đến nỗi tôi không thể không hỏi liệu họ có lo ngại rằng một trong những đứa trẻ có thể bị gió cuốn đi không, đặc biệt là khi tôi nhìn thấy đứa bé nhất chạy tung tăng và chân không chạm đất.
Họ đảm bảo với tôi rằng khi trời rất gió — khi tốc độ gió ở đây đo đến 186 dặm/giờ — bọn trẻ sẽ chơi bên trong. Gia đình sẽ ở lại ngọn hải đăng cho đến khi gia đình hải quân tình nguyện tiếp theo thế chỗ. Đây là một vị trí danh dự, được quản lý bởi những người yêu nước, những người coi việc đại diện cho đất nước theo cách này là một đặc ân lớn.
Cape Horn là một trải nghiệm tuyệt vời đầu tiên vì nó gắn kết hành khách và nhân viên đoàn thám hiểm lại với nhau trong một chuyến phiêu lưu chung và chuẩn bị cho chúng tôi những thử thách cần thiết để hướng đến eo biển Drake khét tiếng – chặng hành trình cuối cùng dẫn đến Nam Cực. Ngài Frances Drake (1540-1596) lần đầu tiên phát hiện ra đường thủy — chứ không phải lục địa — khi đang đi vòng quanh trái đất trên một con tàu gỗ có kích thước bằng 1/3 tàu Ultramarine.
Chuyến thăm Cape Horn mặc dù tốn nhiều sức lực nhưng vẫn vui vẻ và có thể thực hiện được, đường qua eo biển Drake cũng ‘dịu dàng’ một cách khác thường khiến chúng tôi hy vọng hão huyền rằng mọi chuyện phía trước sẽ thuận buồm xuôi gió.
Tuy nhiên, không bao giờ được đánh giá thấp các vị Phong Thần và Thủy Thần, bởi vì khi chúng tôi đến Cảng Yankee tại Nelson Straight gần quần đảo South Shetland vào sáng hôm sau với hy vọng được được ngắm các đàn chim cánh cụt Gentoo, thì buổi bình minh đầy sương mù với biển động mạnh lại quá nguy hiểm để hạ thủy thuyền bơm hơi. Không nản lòng, thuyền chúng tôi lại đi đến Đảo Half-Moon để ngắm chim cánh cụt Chinstrap, nhưng một lần nữa lại bị thời tiết cản trở. Chúng tôi đành phải cho thuyền đi tiếp về phía trước để tìm một cảng an toàn.
Cuối cùng, chúng tôi đã đến Vịnh Charcot và có chuyến du ngoạn trên thuyền hơi đầu tiên ở Antarctic Convergence – Vùng hội tụ Nam Cực (một vành đai biển bao quanh khối đất liền của Nam Cực, nơi các dòng nước lạnh chảy về phía bắc gặp các vùng nước ấm hơn ở cận Nam Cực).
Biển động rất mạnh nên chuyến du ngoạn bằng thuyền kayak bị hủy bỏ, nhưng các thuyền bơm hơi đã được hạ thủy. Leo xuống một cái thang để vào một chiếc thuyền hơi với những con sóng lên xuống từ sáu đến tám feet (1,8-2,4m) là một điều khó khăn nhưng bằng cách nào đó, các nhân viên đoàn thám hiểm đã xoay sở để thả chúng tôi lần lượt vào các thuyền bơm hơi với mỗi thuyền 9 hành khách và 1 người lái.
Chúng tôi tăng tốc, va vào những con sóng làm nước bắn tung tóe ướt hết người khi tiếp tục hướng tới Quần đảo Tower và Zig Zag. Dọc đường, chúng tôi đi ngang qua những chú chim cánh cụt Gentoo đang nô đùa trong nước (tôi thích nghĩ rằng chúng đang thể hiện với chúng tôi), nhưng sóng quá lớn khiến thuyền hơi không thể dừng lại để chụp ảnh được, vì vậy tôi đã từ bỏ việc thưởng thức buổi trình diễn trong khi máy ảnh được cất giữ cẩn thận trong túi chống nước. Khi chúng tôi đi ngang qua Đảo Tower, tôi nhìn thấy một thềm băng với một đàn chim cánh cụt nhỏ nhưng một lần nữa biển lại quá dữ dội để tiến lại gần, và chúng tôi lại tiếp tục chiến đấu với những con sóng trong khoảng nửa giờ nữa.
Cuối cùng, vì mọi người đều ướt và lạnh nên chúng tôi cố gắng xác định vị trí của Ultramarine đã gần như biến mất trong màn sương mù dày đặc để quay về. Với sự trợ giúp của GPS, chúng tôi hướng tới nơi có tín hiệu của con tàu. Khi chúng tôi đến gần, sóng biển dâng cao đến mức Thuyền trưởng phải cho tàu di chuyển đến vị trí khác để dễ tiếp cận hơn. Điều đó có nghĩa là tất cả các thuyền hơi phải trôi trên nước một lúc mới xếp hàng để được kéo lên tàu.
Chuyến thăm quan dự kiến mất một tiếng rưỡi bị kéo dài gấp đôi trước khi chúng tôi đến điểm tiếp theo, và vào thời điểm đó, biển thậm chí còn nguy hiểm hơn. Những nhân viên trong đoàn phải nỗ lực hết sức để đưa tất cả chúng tôi trở lại tàu an toàn. Mặc dù chuyến đi khác xa với mong đợi của tôi về việc có những trải nghiệm thú vị nhưng tôi vẫn hy vọng.
Những ngày cuối chuyến đi
Sự lạc quan của tôi đã được đền đáp; đó là một ngày thật khác biệt. Trong khi bầu trời và biển toàn là một màu xám, thì gió đã hoàn toàn ngừng thổi cho phép những bông tuyết rơi nhẹ nhàng như lông vũ tập hợp lại thành cụm tạo thành các tấm băng trên mặt nước. Chúng tôi may mắn được chứng kiến hiện tượng này chỉ xảy ra vào đầu mùa xuân khi các tấm băng va chạm với các tảng băng trôi và bị tách ra khỏi sông băng – một số có màu xanh đậm của băng nén sâu trong lòng sông băng mẹ. Trong vài ngày nữa, các tảng băng trôi sẽ biến mất vào dòng nước ấm lên.
Khi nước bắt đầu đóng băng trên đại dương, nó được gọi là “băng mỡ”, tức là một lớp băng mỏng dạng sền sệt (Frazil ice). Lớp băng giống món cháo này biến thành băng hình bánh kếp (pancake ice) và khi trời lạnh hơn, nó trở thành lớp băng mỏng như thủy tinh (nilas ice). Ai biết có rất nhiều phân loại khác nhau cho nước đóng băng? Nhưng đây không phải là thông tin thú vị duy nhất mà nhân viên đoàn thám hiểm giải thích cho chúng tôi trong các bài giới thiệu hàng ngày của họ. Chúng tôi đã có thêm kiến thức về tập quán giao phối của loài chim cánh cụt không có cơ quan sinh dục bên ngoài – nên chúng ta không thể phân biệt giới tính của chúng, nhưng “rất may” là chim cánh cụt có thể.
Chúng tôi cũng đã được học về địa hình của Lục địa thứ 7 và tầm quan trọng về chính trị và khoa học của nó, cũng như về những nhà thám hiểm gan dạ đã đi thuyền trên những vùng biển này và những khó khăn mà họ phải chịu đựng. Chúng tôi học được rất nhiều kiến thức mới về thiên nhiên và động vật hoang dã ở Nam Cực từ các nhân viên đoàn thám hiểm nhiệt tình, đặc biệt là cách sống sót qua những thử thách – chẳng hạn như lúc biển động dữ dội mà chúng tôi đã trải qua.
Ngày hôm sau, việc ra vào các thuyền hơi đơn giản hơn nhiều vì bệ nâng đã có thể hạ được xuống vùng biển lặng hơn và chúng tôi không còn phải leo xuống một chiếc thang bị sóng đánh nữa. Hôm nay, chuyến đi giữa những tảng băng trôi thật kỳ diệu, yên tĩnh và thanh bình. Một lần nữa, chúng tôi không thể xác định được bến đỗ an toàn nhưng chuyến du ngoạn đã kéo dài khoảng 2 giờ đồng hồ và việc vào lại con tàu được hoàn thành một cách dễ dàng. Sau khi cởi bỏ đôi ủng nặng nề và những thiết bị bảo hộ cần thiết khi lên thuyền hơi, chúng tôi được uống một tách trà gừng mật ong nóng hổi với sự chào đón nồng nhiệt của nhân viên trong đoàn khi trở lại.
Ngày này qua ngày khác, giờ này qua giờ khác, chúng tôi theo dõi thời tiết “lên lịch trình” cho chúng tôi. Thật là một cảm giác hiếm có khi ở trên một con tàu trôi nổi đơn độc giữa đại dương – khi bầu trời và biển hòa là một; khi không có ngày và đêm; và nơi mà một phút trước bầu trời có màu xanh nhưng phút tiếp theo đã không thể phân biệt nó với đại dương vô tận.
Một ngày nọ, chúng tôi nhìn thấy cầu vồng. Một đêm nọ, một hành khách nhìn thấy một đàn cá voi mũi nhọn bơi ngang qua con tàu, nước biển trong vắt đến mức bạn có thể quan sát chúng vui đùa dưới nước. Chúng tôi đã thấy hàng ngàn con chim cánh cụt; có những con đang thực hiện các điệu nhảy thu hút bạn đời, các con khác thì chỉ làm những gì chim cánh cụt làm. Chúng tôi đã nhìn thấy những đàn chim giống hệt nhau đi lạch bạch với cái chân chèo nghiêng ngả và đôi khi chúng trượt lên phía trước bằng cái bụng tròn trịa màu trắng hoặc lặn xuống biển – vui chơi giải trí không ngừng.
Mỗi ngày là một cuộc phiêu lưu khác nhau. Có những ngày tốt hơn những ngày khác nhưng tất cả đều thật kỳ diệu. Chẳng hạn như ngày mà một nửa số hành khách trên tàu mặc đồ bơi, bước ra bệ nâng lạnh cóng trong một trận tuyết lớn và nhảy xuống biển. Một khung cảnh vừa vinh dự vừa vui nhộn khi con người quăng mình xuống lòng biển thăm thẳm băng giá – may mắn là đã được củng cố tinh thần trước và sau đó.
Hay đó là ngày mà Trưởng đoàn thám hiểm, Shane Evoy, và Thuyền trưởng của con tàu bất ngờ đi ra từ màn sương mù dày đặc và dừng lại trước thuyền hơi của chúng tôi ở giữa chốn hoang vu, vừa đưa cho mỗi người một ly rượu Bailey vừa hát một bài tửu ca ngắn.
Và đó là ngày cuối cùng chúng tôi lần đầu tiên đặt chân lên “Vùng đất phương Nam vô danh”; đặt chân lên Nam Cực – Lục địa thứ 7 và là nơi lạnh nhất trên Trái đất để giương cao lá cờ tổ quốc bằng đôi bàn tay lạnh cóng. Đó là những kỷ niệm mà tôi sẽ nhớ mãi không quên!
