Linh mục Amadou Kizito Togo là con của một giáo sĩ hồi giáo
Linh mục Amadou Kizito Togo, chuyên gia về lịch sử Giáo hội kể tiến trình đức tin của mình. Cha ở Mali, một nước ở phía tây Phi châu.
Linh mục Togo là con của một giáo sĩ hồi giáo, cha biết kitô giáo nhờ đọc quyển sách của một người bạn cùng lớp, con một mục sư tin lành đưa cho.
Cha Amadou Kizito Togo, 53 tuổi, người Dogon là biểu tượng sống động của đối thoại liên tôn giáo. Và đúng là chuyện tốt lành vì nhà thờ chính tòa Mopti ở trung tâm Mali nơi cha làm cha xứ là vùng mà các tên khủng bố cực đoan liên tục khuấy động, tạo căng thẳng giữa các tôn giáo và các cộng đoàn.
Căng thẳng đã tái diễn ở đất nước Dogon kể từ năm 2010, đây là vùng cao nguyên nổi tiếng của miền trung Mali, có những cuộc xung đột giữa các nông dân và thợ săn truyền thống người Dogon và người Peul chăn gia súc bán du mục ở Sahel. Cao điểm là năm 2019 với hai cuộc tấn công đẫm máu. Vào ngày 23 tháng 3 – 2019, những người vô danh vũ trang đi xe máy và ăn mặc theo y phục của thợ săn truyền thống Dogon đã tấn công một làng đa số là người hồi giáo, giết hại 160 người. Trong đêm 9 tháng 6, các cá nhân vũ trang không biết tông tích đã tấn công một làng đa số là người công giáo cũng cùng vùng. Họ giết 35 người trong đó có 24 trẻ em.
Tôn giáo bị khai thác
Linh mục Togo giải thích: “Trong những năm gần đây tôn giáo đã bị khai thác rất nhiều. Vào thời thơ ấu của tôi, người Dogon và người Fulani sống chung thân tình với nhau, họ bổ túc cho nhau. Trong các cánh đồng của cha tôi có một người Peul duy nhất sống. Cha tôi mang nước đến cho các súc vật của ông và ông cho cha tôi phân bón.”
Nhưng linh mục Togo thừa nhận bây giờ có căng thẳng. Cha nói: “Ngày thứ bảy 25 tháng 1 vừa qua, một trong các anh giáo lý viên của tôi cho biết, những người hồi giáo cực đoan đã đốt các quán bar bên cạnh nhà thờ và đe dọa đốt cháy tòa nhà tôn giáo. Tôi nói với anh phải rời nơi này.”
Tập sách tôn giáo của bạn cùng lớp Manassé Gana
Amadou Kizitio Togo sinh ngày 1 tháng 1 năm 1967. Cha giải thích: “Khi tôi sinh ra, cha tôi đặt cho tôi tên Amadou, 13 năm sau khi tôi rửa tội, tôi đổi thành tên Kizito. Gia đình tôi sống ở Satèm, cách Mopti 150 cây số. Nhưng Amadou rời nhà rất sớm để đi học. Cha được gởi tới vùng Pel, cách Satèm mười mấy cây số để sống với bác gái. Cả bác trai và bác gái đều là giáo lý viên. Cha nói: “Tôi không nghĩ khía cạnh này ảnh hưởng trên việc tôi trở lại đạo”.
Cha học ở một trường nội trú có học sinh hồi giáo và kitô giáo. Cha nhớ lại: “Ở trường các học sinh hồi giáo không bắt buộc phải học giáo lý nhưng tôi muốn học vì tôi thích. Thời điểm quyết định khi tôi trở lại là khi một trong các bạn cùng lớp cho tôi quyển sách trong đó có Tin Mừng Thánh Luca. Bạn tôi tên là Manassé Gana, anh là con của một mục sư tin lành. Quyển sách nói Chúa nhân lành và toàn năng và điều đó đã cuốn hút tôi”.
Con của giáo sĩ Abdourahmane Togo
Vài năm sau, năm 1980, Amadou Togo được rửa tội và lấy tên là Kizito. Cha của anh không đến dự. Linh mục Togo nhớ lại: “Tôi rửa tội ngày 25 tháng 5, tôi không biết làm sao nói với cha tôi. Nhưng tôi biết ông biết. Giáo sĩ Abdourahmane Togo rất tinh tế và nhạy cảm trong cách ông giúp con mình diễn tả việc con trở lại.
Linh mục Togo cho biết: “Một ngày nọ cha tôi nói với tôi: ‘Bình thường các tín hữu kitô cầu nguyện, họ làm dấu thánh giá trước khi ăn, nhưng có một số người không làm gì hết, họ không cầu nguyện’. Tôi xem đây như lời chỉ trích ngầm.” “Vì thế bữa ăn sau tôi làm dấu thánh giá và cầu nguyện. Ông không bao giờ nói điều gì khác.”
Trong thực tế giữa hai cha con tình cảm được diễn tả một cách rất kín đáo, chỉ cần nói nửa câu. Khi giáo sĩ Abdourahmane Togo biết con mình muốn làm linh mục, ông không chống đối. Ông chỉ nói cảnh báo ngầm: “Cha không thích bị xấu hổ.” Thông điệp của giáo sĩ là nếu con mình vào chủng viện thì nó phải đi đến cùng. Bởi vì ở thời buổi đó, đi ra khỏi chủng viện mà không trở thành linh mục là nhục nhã.
Ơn gọi làm linh mục
Ngày Togo rửa tội, anh đã cảm nhận mình có ơn gọi làm linh mục. Sau đó anh vào tiểu chủng viện San. Anh chịu chức linh mục ngày 11 tháng 9 năm 1993 và được gởi đi truyền giáo ở nhiều nơi trong giáo phận Mopti. Sau đó cha được gởi đi Rôma từ năm 2001 đến năm 2004 học và có bằng lịch sử Giáo hội. Cha trở về Mali dạy học bốn năm. Và từ năm 2008 đến năm 2011 cha trở lại Rôma để làm luận án về phúc âm hóa của xứ Dogon. Linh mục Togo làm giám đốc Đại chủng viện Thánh Âugutinô ở Bamako từ năm 2011 đến năm 2017. Bây giờ cha hạnh phúc làm cha xứ ở nhà thờ chính tòa Mopti.
Marta An Nguyễn dịch
africa.la-croix.com, Lucie Sarr, Mali, 2020-02-07
