Hạ về. Nắng oi nồng vì chưa có một hạt mưa nào trên miền đất đỏ Bazan này…
… Rồi chiều nay, gió mát êm êm mang hơi hớm của nước từ đâu lang thang về trên cao nguyên khát nước.
Mưa. Mưa đã về. Mưa tưới mát tâm hồn người con cao nguyên. Mưa thấm vào đất đỏ cằn khô.
Mưa tắm mát lá cà phê đỏ quạch bụi nồng…
Trời về tối… không khí trở nên nhẹ nhàng trong veo. Mây lơ lửng bay trên trời mờ ánh trăng đủ đẹp đến nao lòng.
Đêm nay, bên cạnh ly cà phê Ban Mê ấm áp. Tôi lại nhớ đến bạn, người bạn Kon Tum thân yêu của tôi. Người đã sống gắn bó bao đời (từ đời ông, cha truyền lại) với nghề trồng cà phê miền đất đỏ Bazan.
Tôi nhớ năm xưa, một ngày mùa xuân. Tôi mang ly cà phê thơm lừng lựng ra rẫy cà phê buổi sáng sớm mai thật là dễ chịu để tận hưởng niềm vui cuộc sống thú vị của người dân bản địa nơi này. Thoảng đâu đây một mùi hương hoa thơm dịu nhẹ ngọt ngào. Và không kịp hỏi thì trước mắt tôi là bạt ngàn hoa cà phê trắng muốt tinh khôi. Từng vườn nối tiếp vườn.
Những lá xanh, đậm chất mạnh mẽ khẽ nâng niu những bông hoa trắng như mây, như tuyết trông thật lãng mạn và nên thơ… tay tôi nâng ly cà phê bạn vừa pha cho. Nóng ấm tôi thưởng thức từng ngụm chát chát đắng đắng lẫn ngọt nhẹ (bạn pha cà phê với một ít mật ong) quyến rũ, mê hoặc lòng người tan trong miệng, thấm vào cổ họng, lan tỏa đến não bộ cho tinh thần phấn chấn, hân hoan đón ngày mới.
…
Quay lại một chút, (cái khoảng thời gian vun đất xới trồng không nhắc đến) những ngày đầu xuân tôi đặt chân đến Tây Nguyên lộng gió. Tôi đã bị cuốn hút bởi cái mùi hương đặt trưng của hoa cà phê. Nó ngọt ngào thanh thoát mà từ xa tôi đã cảm nhận được. Tận mắt nhìn, tận tay vin cành hoa cà phê thơm hương cứ thoang thoảng dịu nhẹ mộc mạc như người con phố núi đầy nắng gió của mẹ thiên nhiên ban tặng. Bên tai tôi tiếng gió lao xao thì thầm đâu đó tiếng ong tìm mật… (như trong mơ cho người lần đầu biết tường tận về cây cà phê).
Bạn từng tâm sự về cái nghề lâu năm của gia đình bạn: “Để có được như ngày hôm nay là cả một quá trình thăng trầm nhiều mồ hôi, có cả nước mắt, cả trăn trở lo âu và nụ cười mãn nguyện…”
Hành trình của một đời cây cà phê cũng lắm nhiêu khê.
Nhà nông phải chọn giống tốt, chăm sóc đúng thời đúng lúc. Mùa khô cằn cây gần như quắt queo trơ trụi, thân nâu cam, sù sì, chịu đựng… nhưng ẩn sâu bên trong thì cây đang đầy nhựa sống, ấp ủ ngày nẩy lộc đâm chồi…
Rồi thì sau những ngày tháng đủ điều kiện cần, cây cà phê xanh mướt vươn vai, kết nụ… Một ngày Xuân tươi đẹp đã đến. Nụ hoa bung xõa khắp nơi, trắng xóa, nghiêng nghiêng, từng chuỗi dài cong cong chạm gốc cây, đều đặn bốn hướng, hàng hàng thẳng tắp. Tuy hoa không tồn tại lâu. Nhưng hương hoa kéo dài cả một mùa xuân, vì hoa cà phê nở không đồng loạt ở các hộ canh tác. Vườn hoa này vừa sắp tàn thì đã có những vườn khác đầy hoa làm ngất ngây lòng người đặt chân đến cao nguyên bình yên lộng gió này. Hoa cà phê nở đủ để lũ ong bướm tìm đến hút mật thơm ngọt từ hoa.
Gia đình bạn tôi lại có thêm kinh tế từ việc nuôi ong lấy mật. Mật ong hoa cà phê đặc sánh vàng óng như nắng Tây Nguyên. Mật ong hoa cà phê là một nguồn dinh dưỡng quý cho đời (cà phê uống với mật ong là một nét đặc trưng riêng, tăng hương vị cà phê thêm đậm đà, chút đắng và chút ngọt quyện vào nhau thật khó tả). Hoa chỉ ở trên cây khoảng bảy đến mười ngày thì đã xa cành để lô ra những hạt cà phê đầu tiên bé tí ti lấm tấm xanh xanh…
Để được bội thu cũng không sao kể hết những vất vả của gia đình bạn. Một điều đáng trân quý ở đây là các vườn cà phê không sử dụng thuốc gây độc hại cho cây và con người (chỉ dùng phân hữu cơ). Do vậy, mọi người sẽ an tâm sử dụng hạt cà phê mà không phải lo lắng về thuốc hóa học chăm cây.
Mùa mưa mà đến không đúng hẹn người con cao nguyên cũng thắt thỏm lo âu. Vì nếu không có nước tiêu tưới kịp thời cây cà phê cũng không đạt được năng lượng cao khi thu hoạch.
Để có chất lượng tốt gia đình bạn tôi và người trồng cà phê tuân thủ theo qui trình nhất định. Hạt xanh như thế nào thì thu hoạch được. Hạt chín ủ, sấy, phân loại như thế nào…
Khoảng từ Tháng Sáu đến Tháng Chín là những lái thương thu mua hạt cà phê nhiều nhất.
Thị trường cà phê ngày càng rộng mở. Người thu mua hạt cà phê cũng có những qui chuẩn riêng của họ.
Những năm thu hoạch được bội thu là cả một niềm vui lớn của tất cả những người trồng cà phê và ngược lại.
Các loại cà phê như hạt cà phê nhân xanh và cà phê mộc loại Arabica, Robusta (cà phê vối), Culi, Kopi Luwak (cà phê chồn), Cherry (cà phê mít), Moka (Mocha)… Mỗi loại cà phê đều có hương vị đặc trưng và giá trị khác nhau. Nhưng chung qui đều là những sản phẩm được Việt Nam và thế giới ưa chuộng.
Hiện nay thị trường cà phê ngày càng phát triển và phong phú theo nhu cầu sử dụng của người tiêu dùng. Ngoài những loại cà phê thuần Việt còn có những loại cà phê khác như Bourbon, Typical, Ethiopia…
Cách pha chế cũng được nâng cao theo khẩu vị với những sáng tạo mới.
Với cà phê đậm chất truyền thống như cà phê đen (đen nóng đen đá không đường ít đường) hoặc cà phê sữa còn có: cà phê mật ong, cà phê muối, cà phê nước cốt dừa, cà phê trứng, cà phê ủ lạnh (cold brew), cà phê Latte, Mocha, Capuchino, Americano, Espresso… dành cho những người yêu cà phê những trải nghiệm đầy hứng khởi khó quên.
Do nhiều thế hệ truyền lại nên gia đình bạn tôi cũng nhờ trồng cà phê mà ngày càng phát đạt thịnh vượng hơn xưa.
Mong rằng mưa thuận gió hòa.
Mong rằng nghề trồng cà phê sẽ được phát triển vươn xa bay cao trong tương lai và thế hệ nối tiếp sẽ có những kỹ thuật thâ. m canh tiên tiến hơn để thị trường cà phê của Kon Tum nói riêng và Việt Nam nói chung chuyển mình mạnh mẽ sánh vai cùng thế giới.
