CUỘC ĐỜI CỦA SIR THOMAS MORE (1478-1535)
Thánh Thomas More sinh tại Phố Milk Street, Luân Đôn vào ngày 7 Tháng Hai, 1478, con trai của Sir John More, một thẩm phán nổi danh. Ngài đã được giáo dục tại Trường St.Anthony tại Luân-Đôn. Lúc còn thiếu thời ngài là một tiểu đồng phục vụ trong gia đình của Tổng Giám Mục Morton, người đã tiên đoán sau này More sẽ trở nên một”người phi thường”. More tiếp tục học tại trường Oxford dưới sự hướng dẫn của Thomas Linacre và William Grocyn. Suốt trong thời gian này đã viết nhiều vở hài kịch và học tiếng văn chương Hy-Lạp và Latinh. Một trong những tác phẩm đầu tiên của ngài là bản dịch tiếng Anh tiểu sử nhà khoa học nhân văn người Ý Pico della Mirandola, đã được Wynkyn de Worde ấn hành vào năm 1510.
Vào khoảng 1494 More đã trở về Luân Đôn để học luật,đã được nhận vào trường Lincoln’s Inn vào năm 1496 và trở thành luật sư tranh tụng ở toà thượng thẩm vào năm 1501. Tuy vậy More đã không tự động theo bước chân thân phụ của ngài. Ngài đã bị day dứt giữa ơn gọi tu trì và đời sống phục vụ dân sự. Trong lúc phục vụ tại Lincoln’s Inn, ngài đã quyết định trở thành một tu-sĩ và tự đặt mình sống theo kỷ luật của các tu sĩ chiêm niệm dòng thánh Brunô, sống ở một một đan viện gần bên và tham gia cuộc sống đan viện khổ tu. Các thói quen cầu nguyện, ăn chay và đền tội đã ở lại với ngài tới cuối đời. Ước muốn sống đời đan tu chiêm niệm của More cuối cùng được vượt qua do ý thức bổn phận phục vụ xứ sở của ngài trong lãnh vực chính trị. Ngài đã vào Quốc Hội vào năm 1504, và lập gia đình lần đầu tiên vào năm 1504 hay 1505.
More đã trở thành người bạn thân với Desiderius Erasmus(1466-1536) trong lần thăm viếng nước Anh đầu tiên của ông vào năm 1499. Đó là khỏi đầu một tình bạn lâu dài và trao đổi thư tín. Cả hai đều đã phiên dịch các tác phẩm của Lucian, được in tại Paris vào năm 1506 trong lần thăm viếng thứ hai của Erasmus. Vào lần thăm viếng thứ ba của Erasmus vào năm 1509, ông đã viết cuốn Encomium Moriae hay Praise of Folly(1509) để tặng More.
Một trong những đạo luật đầu tiên của More tại Quốc Hội anh là thúc giục suy giảm việc chuẩn nhận đã được đề nghị cho Vua Henry VII. Để trả thù,Nhà vua đã bỏ tù thân phụ của More và đã không thả ông cho đến khi trả tiền phạt và chính More đã rút lui khỏi đời sống công quyền. Sau cái chết của vua vào năm 1509, More một lần nữa lại năng động hơn, Vào năm 1510 ngài được bổ nhiệm là một trong hai pháp quan của thành Phố Luân-Đôn. Với quyền hạn này, ngài đã có tiếng tăm hành động vô tư và là người bảo hộ cho người nghèo. Vào năm 1511, người vợ đầu tiên của More đã qua đời khi sinh nở, để lại cho ông 4 con thơ nên chẳng bao lâu sau ông phải tục huyền với Dame Alice.
Suốt trong thập niên kế tiếp, More đã thu hút sự chú ý của vua Henry VIII, Vào năm 1511 ngài đã đi theo phái đoàn đi Flanders để giúp khai thông các cuộc tranh chấp về việc buôn bán len. Tác phẩm Utopia mở ra với một tham khảo cho chính phái đoàn này. More cũng đã dàn dựng trong việc dập tắt một cuộc nổi loạn ỏ Luân Đôn vào năm 1517 chống lại các người ngoại quốc, được minh hoạ trong vở kịch Sir Thomas More có thể do Shakespeare. More đã đi theo Nhà Vua và trình bày tác phẩm Field of Cloth and Gold. Vào năm 1518 ngài đã trở thành một thành viên của Hội Đồng Cơ Mật, và được phong chức hiệp sĩ vào năm 1521.
More đã giúp Vua Henry VIII trong việc viết tác phẩm Bảo Vệ Bảy Bí Tích Defence of the Seven Sacraments, một bác bỏ của Luther và đã viết trả lời cho phúc đáp của Luther dưới một bút hiệu.. More đã tích luỹ được sự yêu thích của Henry, và đã được bầu làm Chủ tịch Hạ Viện vào năm 1523 và làm Chưởng Ấn Duchy của Thành Phố Lancaster vào năm 1525. Với tư cách Chủ tịch Viện Thứ Dân, More đã giúp thiết lập đặc quyền tự do ngôn luân của quốc hội. Ngài đã từ chối ký tên chuẩn nhận dự định ly di Katherine of Aragón(1527) của Vua Henry VIII. Tuy nhiên, sau khi thất cử của Thomas Wolsey vào năm 1529, More đã trở nên Đại Pháp Quan, người giáo dân đầu tiên đã nắm được chức vụ này.
Trong khi công việc của ngài trong các toà án luật pháp trở nên gương mẫu, việc xuống của ngài đến mau lẹ.Ngài đã từ nhiệm vào năm 1523, cho thấy sức khoẻ yếu,nhưng các lý do chắc có lẽ ngài không ưa thích tư thế của Vua Henry đối với giáo hội. Ngài đã từ chối tham dự lễ đăng quang của Anne Boleyn vào tháng 6 năm 1533, một vấn đề đã không dấu được sự lưu ý của Nhà Vua. Vào năm 1534, ngài là một trong những người buộc tội đồng loã với Elizabeth Barton, người nữ tu xứ Kent đã chống đối việc đoạn giao với Roma của Vua Henry, nhưng đã không đạt được do sự bảo vệ từ các lãnh chúa đã từ chối thông qua dự luật cho đến khi tên của More được lấy đi khỏi danh sách các tên. Vào tháng tư 1534, More đã từ chối thề với Đạo Luật kế ngôi Act of Succession và lời thề tối thượng Oath of Supremacy và ngài đã bị giam tại tháp Luân Đôn Tower of London vào ngày 17 tháng Tư. More đã bị kết tôi phản nghịch và bị chém đầu vào 6 tháng bảy,1535. Lời cuối của ngài trên đoạn đầu đài là: “Người tôi tớ tốt của Đức Vua, nhưng là tôi tớ trước nhất của Thiên Chúa.” More đã được phong chân phước năm 1886 và phong thánh do Giáo Hội Công Giáo dưới thời Đức Giáo Hoàng Pius XI vào năm 1935.
Phạm Tất Hanh chuyển dịch
