Grand Canyon National Park
Một cảnh núi non hùng vĩ trong lòng Grand Canyon National Park, Arizona. (Hình: Robyn Beck/AFP/Getty Images)
Du khách chiêm ngưỡng vẻ đẹp của Grand Canyon National Park. (Hình: Joe Raedle/Getty Images)
Một góc Grand Canyon National Park với dòng sông Colorado River. (Hình: David McNew/Getty Images)
Cầu Navajo Bridge, cây cầu duy nhất bắc ngang qua Grand Canyon National Park. (Hình: David McNew/Getty Images)
Du khách câu cá tại sông Colorado River ở Grand Canyon National Park. (Hình: David McNew/Getty Images)
Du khách đứng trên Skywalk ngắm Grand Canyon National Park. (Hình: David McNew/Getty Images)
Grand Canyon National Park là một trong những công viên quốc gia đầu tiên của Hoa Kỳ. Phần lớn diện tích công viên nằm trong khu vực Tây Bắc của tiểu bang Arizona. Công viên này cũng là một trong những công viên thu hút khách du lịch nhiều nhất nước Mỹ.
Toàn bộ công viên là hạ lưu của dòng sông Colorado River đã cạn, chỉ còn một con sông nhỏ chảy ở dưới đáy, cách mặt đất chừng một dặm, ra tới Hoover Giam, giáp tiểu bang Nevada, và xuống tới vịnh Gulf of California, Mexico, ra tới biển Thái Bình Dương.
Toàn bộ dòng sông có chiều dài 227 dặm, khoảng 446 cây số. Chỗ rộng nhất là 18 dặm, khoảng 29 cây số.
Diện tích toàn bộ công viên là 1,902 dặm vuông, tương đương 4,927 cây số vuông.
Toàn bộ công trình thiên nhiên này được xem là một trong những kỳ quan thiên nhiên của thế giới.
Grand Canyon National Park là một hệ thống bao gồm nhiều nhánh với nhiều hẻm núi do nước chảy làm xói mòn, có chiều rộng và độ sâu khác nhau. Vách núi bao gồm các lớp đá và tầng địa chất đủ màu sắc có từ thời sơ khai. Một số nơi còn có rừng tạo ra một hệ thống sinh thái rất phong phú.
Trong hệ thống sinh thái này, người ta khám phá ra 1,500 loại thảo mộc, 355 loại chim, 89 loại động vật có vú, 47 loại động vật bò sát, 9 loại động vật lưỡng cư và 17 loại cá khác nhau.
Tất cả hệ thống hẻm núi và rừng này chính là một phần của lòng sông Colorado River bị đẩy lên cao thành ra bị cạn, gọi là cao nguyên Colorado Plateau.
Theo những khảo sát địa chất do các nhà khoa học khám phá, toàn bộ hệ thống hẻm núi này đã có cách đây hơn 12,000 năm.
Và con người đã đến định cư tại đây hơn 4,000 năm bao gồm các thổ dân Paleo-Indian, Archaic, Basketmaker, Ancestral Puebloan (Kayenta và các chi nhánh thổ dân Virgin), Cohonina, Cerbat, Pai, Zuni, Hopi, Navajo và Euro-American.
Lúc đẹp nhất của Grand Canyon National Park là lúc bình minh và lúc hoàng hôn. Lúc đó, ánh sáng mặt trời chiếu vào các hẻm núi đầy màu sắc tạo ra nhiều màu sắc khác nhau và thay đổi tùy theo vị trí của hẻm núi cũng như thời điểm trong ngày.
Vào những buổi sáng Mùa Ðông, du khách có thể thấy tuyết trắng xóa chan hòa với ánh nắng và quyện vào các màu sắc trên các vách núi tạo ra một cảnh tượng như chốn bồng lai tiên cảnh...
Ðể chiêm ngưỡng kỳ quan thiên nhiên này dễ dàng hơn, chính phủ Hoa Kỳ cho xây một tháp quan sát tại Desert View Point vào năm 1930 và hoàn thành năm 1933. Bên dưới tháp này là tiệm bán quà lưu niệm.
Toàn bộ Grand Canyon chỉ có một cây cầu bắc ngang qua, gọi là Navajo Bridge, trên Highway 89, gần Lee's Ferry. Muốn lái xe từ South Rim sang North Rim, du khách phải lái một vòng mất năm tiếng đồng hồ!
Có nhiều lối để vào công viên, nhưng phần lớn khách du lịch đi vào ngõ South Rim bằng Highway 64 của Arizona. Ngoài ra, còn một ngõ khác là North Rim, phía bên kia bờ của Grand Canyon và đi vào bằng Highway 67.
Về mặt địa hình, toàn bộ Grand Canyon National Park là rừng và núi thiên nhiên, ngoại trừ một số nơi có thể đến được bằng đường mòn.
Từ trên mặt đất, muốn đi xuống dưới lòng sông, du khách phải đi bộ qua những con đường mòn ngoằn ngoèo. Nếu có tiền, du khách có thể cưỡi lừa để đi xuống.
Trước đây, du khách có tiền, có ít thời gian và không muốn mệt mỏi có thể đi máy bay trực thăng để quan sát các hẻm núi bên dưới Grand Canyon.
Những chiếc máy bay này cất cánh từ Las Vegas, Nevada, và tại sân bay nằm ngay phía ngoài công viên, tạo ra nhiều tiếng ồn, nhất là vào Mùa Hè.
Sau này, các nhà bảo vệ môi trường vận động chính phủ Hoa Kỳ cấm hẳn các dịch vụ quan sát bằng trực thăng để bảo vệ các loài thú hoang dã sống trong công viên.
Vào Mùa Ðông khách du lịch có thể lái xe vào những con đường trong công viên. Vào Mùa Hè, do số lượng người đến quá đông, khách du lịch phải đậu xe phía ngoài và được xe bus chở vào.
Mặc dù được chính quyền liên bang lưu ý bảo vệ công viên này từ năm 1893, mãi tới ngày 11 Tháng Giêng, 1908, công viên này mới được Tổng Thống Theodore Roosevelt công nhận là National Monument.
Ngày 26 Tháng Hai, 1919, công viên này được Quốc Hội Hoa Kỳ tuyên bố National Park. Trong năm này, chỉ có 44,173 du khách đến viếng thăm.
Ngày nay, theo Sở Công Viên Quốc Gia Hoa Kỳ, mỗi năm, có khoảng năm triệu du khách đến viếng thăm công viên nổi tiếng thế giới này.
Theo một số sử gia, những sự kiện nêu trên chính là sự bắt đầu cho hàng loạt hành động của chính phủ Hoa Kỳ sau này nhằm bảo tồn những khu vực thiên nhiên và bảo vệ môi trường.
Năm 1979, Tổ Chức Văn Hóa Giáo Dục và Khoa Học Liên Hiệp Quốc (UNESCO) liệt Grand Canyon National Park là di sản văn hóa thế giới cần bảo tồn. (Ð.D.)
