Bức “Perseus Freeing Andromeda” (Tạm dịch: Perseus giải cứu Andromeda) là tác phẩm của danh họa người Ý Piero di Cosimo, hiện đang được lưu giữ tại bảo tàng nghệ thuật nổi tiếng nước Ý là Uffizi, tại thành phố Florence.
Bức tranh này mô tả câu chuyện thần thoại Hy Lạp trong trường ca Metamorphoses của Ovid, về người anh hùng Perseus. Các tình tiết của câu chuyện được ghi lại trên tranh theo một vòng tròn, bắt đầu từ góc trên bên phải, và kết thúc ở góc dưới bên phải, với trung tâm là cảnh tượng người anh hùng Perseus đánh nhau với thủy quái.
Bức “Perseus Freeing Andromeda” (Tạm dịch: Perseus giải cứu Andromeda) của danh họa người Ý Piero di Cosimo. (Public Domain)
Câu chuyện bắt đầu ở trên đỉnh núi, nơi Atlas, người khổng lồ bị buộc phải đứng vĩnh viễn để nâng giữ bầu trời. Sau khi giết được nữ quái vật Medusa, Perseus tình cờ đi qua đỉnh núi, và xin Atlas được tá túc lại. Tuy nhiên khi xưng danh, Perseus lại nói rằng mình là con của Zeus, mà theo một lời tiên tri thì sẽ có một người con của Zeus sẽ tới lấy đi những quả táo vàng trong khu vườn xinh đẹp của Atlas (đây thực chất là một trong 12 chiến công của người anh hùng Heracles, hậu duệ của Perseus).
Đằng sau Perseus đang bay là ngọn núi lớn do Atlas biến thành.
Chính vì vậy, Atlas đã xua đuổi Perseus. Cảm thấy bị xúc phạm, Perseus nâng đầu của nữ quái Medusa lên. Trong thần thoại thì cái nhìn của nữ quái này có thể biến mọi thứ thành đá. Vậy là Atlas hóa thành một ngọn núi, to lớn giống như chính ông ta vậy.
Perseus tiếp tục cuộc hành trình của mình, bay qua nhiều phần của thế giới. Chàng có đôi dép có cánh và chiếc gươm của Thần Hermes, chiếc mũ tàng hình của Thần Hades, và chiếc khiên sáng như gương của nữ Thần Athena. Cuối cùng Perseus đặt chân tới Ethiopia.
Tại đây, người anh hùng nhìn thấy một cô gái trẻ bị trói vào cây. Perseus có thể đã nghĩ rằng hẳn là cô là một tác phẩm điêu khắc, nếu như tóc của cô không tung bay, và nước mắt không nhỏ xuống. Đó là nàng Andromeda, con gái của Cepheus – vua Ethiopia. Cô bị hiến tế cho quái vật biển để trừng phạt vì sự bất kính của mẹ cô đối với thần linh.
Perseus tới gần và hỏi thăm người thiếu nữ. Và trong khi Andromeda đau khổ kể lại câu chuyện của mình, thì nước biển xáo động với một âm thanh gầm rú – một con thủy quái rẽ nước trồi lên.
Andromeda và con thủy quái.
Những người thân của Andromeda đang khóc than. Cha cô mang một chiếc khăn trùm đầu trắng. Kẻ cầu hôn Andromeda là Phineus giàu có đang mặc một chiếc áo đỏ. Mẹ cô mặc chiếc áo xanh da trời, tay che mặt than khóc. Tất cả đều không nỡ nhìn cảnh Andromeda bị thủy quái ăn thịt.
Theo thứ tự từ trái qua phải: Kẻ giàu có từng được hứa hôn với Andromeda; Cha Andromeda; Mẹ Andromeda đang che mặt khóc.
Phải lòng Andromeda, Perseus yêu cầu giải thoát cho Andromeda để đổi lấy đám cưới với nàng. Người anh hùng bay lên mình con quái vật, làm nó bị thương, và chuẩn bị kết liễu nó.
Tiếng vỗ tay vang vọng trên bờ biển và từ lâu đài của các vị thần trên cao. Cha mẹ của Andromeda hân hoan đón con gái, tung hô Perseus như người trụ cột và cứu tinh của cả gia đình. Đám đông vẫy cành nguyệt quế, biểu tượng cho chiến thắng của Perseus. Tiếng đàn lia và sáo vang lên…
Mọi người hân hoan đón Andromeda, tiếng đàn lia và sáo vang lên… Perseus trao trả lại Andromeda cho cha nàng.
Perseus xây dựng ba đền thờ cho ba vị thần là Mercury, Minerva và Jupiter, hiến tế một con bê, một con bò cái và một con bò đực theo thứ tự cho mỗi vị thần.
Tượng thờ ba vị Thần được người dân lạy tạ cùng ba tế phẩm dưới chân tượng.
Perseus đặt đầu của Medusa ở trên đám rong biển. Ngay khi rong biển chạm vào máu của nữ quái vật này, chúng biến thành san hô.
Chiếc khiên gắn đầu của Medusa đặt trên đám rong biển.
Bức “Perseus giải cứu Andromeda” lúc đầu được treo ở buồng cưới của Filippo Strozzi (con). Sau đó nó trở thành một phần trong bộ sưu tập của gia đình Medici, và được triển lãm ở bảo tàng nghệ thuật Uffizi vào năm 1559.
Nam Dương
