Ý nghĩa Phụng vụ Lễ Vọng Phục Sinh
Đêm vọng Phục sinh (hay canh thức) là cao điểm của năm phụng vụ, được cử hành vào đêm trước Chúa Nhật Phục Sinh. Một truyền thống rất lâu đời, có từ thời sơ khai của Giáo Hội. Ban đầu, buổi canh thức bắt đầu vào lúc nửa đêm và kết thúc lúc rạng đông với việc cử hành Thánh lễ Phục sinh. Khi đó mặt trời mọc tượng trưng cho Con Thiên Chúa Phục sinh, ánh sáng xua tan bóng tối.
Dần dần, buổi canh thức được rút ngắn và lịch trình được dời sang tối thứ Bảy, nhưng nghi thức đã trải qua nhiều thế kỷ. Việc cử hành với một phụng vụ rất phong phú này cho phép chúng ta đi sâu vào chính tâm điểm của mầu nhiệm vượt qua.
PHẦN ĐẦU TIÊN : Phụng vụ ánh sáng (Lucernarium)
Nghi Thức Thắp Nến Phục Sinh
Làm Phép Lửa Và Chuẩn Bị Nến
Khi bắt đầu canh thức, nhà thờ chìm trong bóng tối. Bên ngoài, một ngọn lửa được thắp lên với ngọn nến Phục sinh được thắp sáng.
Linh mục làm phép lửa, người giúp lễ hoặc một phụ tế cầm nến phục sinh dựng trước chủ tế. Chủ tế dùng mũi nhọn vẽ hình thánh giá trên nến, rồi viết chữ An-pha phía trên, và chữ Ô-mê-ga ở phía dưới hình thánh giá, đoạn viết 4 con số chỉ năm đó ở 4 góc thánh giá.
Kiệu Nến Phục Sinh
Ngọn nến tượng trưng cho Chúa Kitô, ánh sáng của thế giới. Thầy Phó tế hoặc linh mục đi qua nhà thờ vẫn còn tối, dừng lại ba lần và tuyên bố: “Ánh sáng Chúa Kitô ». Khi cây nến được rước đến bàn thờ, cả nhà thờ được thắp sáng bởi những ngọn nến được thắp sáng từ nến Phục sinh.
Ngọn lửa trở thành ánh sáng. Ánh sáng nến Vượt Qua, khi được rước qua nhà thờ bao trùm trong bóng đêm, trở thành làn sóng ánh sáng mang ý nghĩa Chúa Kitô như một ngôi sao mai đích thực. Đấng Phục Sinh mang ánh sáng đã chiến thắng bóng tối.
Công bố Tin Mừng Phục Sinh
Bài ca Exultet (Mừng vui lên…)
Khi ngọn nến Phục sinh đến trước bàn thờ, phó tế hặc Linh mục bắt đầu hát bài Exultet. Bài hát có tên bắt nguồn từ tiếng Latinh exultare, “vui mừng hớn hở”, công bố ánh sáng chiến thắng trước bóng tối và công bố sự Phục sinh của Chúa Kitô.
Bài thánh ca Exultet tuyệt vời hát vào đầu phụng vụ Phục sinh. Ý nghĩa sản phẩm cây sáp, chủ yếu đến từ công việc của những con ong. Do đó, toàn bộ sự sáng tạo phát huy tác dụng. Trong sáp, sự sáng tạo trở thành vật mang ánh sáng. Theo tư tưởng các Giáo Phụ, cũng có một ám chỉ ngầm về Giáo Hội. Cộng đoàn tín hữu cộng tác sống động trong Giáo Hội hầu như công việc của những con ong, xây dựng cộng đồng ánh sáng. Do đó, chúng ta có thể thấy trong tượng sáp một lời nhắc nhở cho chính mình và cho sự hiệp thông của chúng ta trong cộng đồng Giáo hội tồn tại để ánh sáng của Chúa Kitô có thể chiếu sáng thế giới.
PHẦN THỨ HAI : Phụng vụ Lời Chúa
Trong Đêm Vọng Phục Sinh, Giáo Hội đề nghị đọc lại lịch sử cứu độ từ khi tạo dựng. Các bài đọc lấy từ Cựu Ước gồm bảy bài, rồi đến Thư Thánh Phaolô gửi tín hữu Rôma và cuối cùng là Tin Mừng Phục Sinh. Các bài đọc được xen kẽ với thánh vịnh và thánh ca.
Qua một tầm nhìn bao quát, Giáo hội muốn dẫn chúng ta đi trên con đường của lịch sử cứu độ, từ việc tạo dựng, qua việc tuyển chọn và giải phóng Ítraen, cho đến các chứng từ ngôn sứ, nhờ đó toàn bộ lịch sử này hướng về Chúa Giêsu Kitô. Trong truyền thống phụng vụ, tất cả các bài đọc này được gọi là các lời tiên tri, ngay cả khi không phải là những thông báo trực tiếp về các sự kiện trong tương lai, cho chúng ta thấy nền tảng sâu xa và hướng đi của lịch sử. Ý đảm bảo sự sáng tạo và câu chuyện lịch sử làm nổi bật những yếu tố cần thiết dẫn chúng ta đến với Chúa Kitô là ánh sáng thật.
PHẦN THỨ BA : Phụng vụ Phép Rửa
Phụng vụ phép rửa bắt đầu với Kinh Cầu Các Thánh, theo đó mọi người cầu xin sự giúp đỡ của Giáo hội trên Thiên quốc. Sau đó, các dự tòng tuyên xưng đức tin và lãnh nhận bí tích rửa tội, rồi thêm sức. Tiếp theo, đến lượt cộng đoàn lặp lại lời hứa khi rửa tội bằng cách từ bỏ tội lỗi. Linh mục làm phép rảy nước để cộng đoàn được rửa sạch tội lỗi và được tái sinh trong cuộc tử nạn của Chúa Kitô.
Trên thực tế, phép rửa không chỉ là một cuộc tắm rửa, còn hơn cả một cuộc thanh tẩy. Ý nghĩa không chỉ là tham gia vào một cộng đồng, nhưng một sự tái sinh. Một khởi đầu mới của cuộc sống. Đoạn Thư gửi tín hữu Rôma mà chúng ta vừa nghe nói với những lời huyền nhiệm rằng, trong Bí Tích Rửa Tội, chúng ta được liên kết với nhau trong cái chết giống như Chúa Kitô. Trong Bí Tích Rửa Tội, chúng ta hiến mình cho Chúa Kitô – Người mặc lấy chúng ta trong Người, để chúng ta không còn sống cho mình nữa, nhưng nhờ Người, với Người và trong Người; để chúng ta sống với Người và như vậy cho những người khác.
PHẦN THỨ TƯ : Phụng vụ Thánh Thể
Đỉnh điểm của phụng vụ Đêm Vọng Phục Sinh là cử hành Bí Tích Thánh Thể. Những người dự tòng, từ đó được gọi là tân tòng, và đượcrước lễ lần đầu tiên.
Giống như những ngày của cộng đồng phụng vụ : đó là ngày gặp gỡ Thiên Chúa qua Chúa Giêsu Kitô. Đấng vào ngày đầu tiên, Chúa Nhật, như Đấng Phục Sinh gặp gỡ anh em mình sau khi họ tìm thấy ngôi mộ trống. Cấu trúc của tuần lễ bị đảo ngược. Vì giờ đây tuần lễ không còn hướng đến ngày thứ bảy để tham gia vào sự nghỉ ngơi của Chúa. Bây giờ tuần lễ bắt đầu với ngày thứ nhất là ngày gặp gỡ Đấng Phục Sinh. Cuộc gặp gỡ này không ngừng được đổi mới trong việc cử hành Bí tích Thánh Thể, nơi Chúa lại đến giữa con người và trao ban chính mình cho chúng ta, hầu để ta có thể chạm đến Người, và Người ngồi cùng bàn với ta.
