Philippe Lissac / Godong
Morgane Afif - publié le 12/05/24
Tại sao các sách Phúc Âm được viết bằng tiếng Hy Lạp?
Nếu Chúa Giêsu và các môn đệ của Ngài nói tiếng Aram tại vùng Galilê dưới sự chiếm đóng của Đế quốc La Mã, vậy tại sao các sách Phúc Âm lại được viết bằng tiếng Hy Lạp?
Aram, tiếng Do Thái và tiếng Hy Lạp: vào thời Chúa Giêsu, người ta nói ba ngôn ngữ ở Palestine. Trong khi người Galilê nói tiếng Aram ở vùng nông thôn, thì người Do Thái sống ở các cộng đồng ngoài lãnh thổ, như cư dân ở các thành phố lớn và vùng ven biển, nói tiếng Hy Lạp - ngôn ngữ được sử dụng bởi chính quyền La Mã đang chiếm đóng đất nước. Ở Giuđêa, phía nam Samaria, người ta nói tiếng Do Thái, nơi mà ở Galilê, ngôn ngữ này chỉ dành cho nghi lễ tang lễ và cầu nguyện. Chúa Giêsu nói tiếng Aram: một số từ ngữ vẫn được giữ nguyên trong các sách Phúc Âm: "Talitha koum" (Mc 5:41); "Effata!" (Mc 7:34); hoặc trước khi tắt thở trên thập giá: "Lạy Đức Chúa Trời, lạy Đức Chúa Trời tôi, sao Ngài lìa bỏ tôi?" (Mc 15:34). Vậy tại sao, ngay tại trung tâm của vùng đất đa ngôn ngữ và đa văn hóa này, các sách Phúc Âm lại được viết bằng tiếng Hy Lạp?
Một ngôn ngữ phổ biến trong vùng Địa Trung Hải
Rất có thể Philípphê (từ Φίλιππος philippos, nghĩa là người yêu ngựa) và Anrê (từ ἀνδρός andros, nghĩa là người đàn ông) mang tên gốc Hy Lạp, nói tiếng Hy Lạp để làm trung gian với người Hy Lạp. Điều này được mô tả trong Phúc Âm Thánh Gioan: "Có mấy người Hy Lạp thuộc về những người lên dự lễ Vượt Qua, bèn đến gần Philípphê, quê ở Bết-sai-đa, xứ Ga-li-lê, và nói rằng: Thưa ông, chúng tôi muốn gặp đức Chúa Jêsus. Philípphê đi nói cùng Ân-rê, rồi Ân-rê và Phi-líp đến thưa cùng đức Chúa Giêsu." (Ga 12:20-22). Tuy nhiên, không có bằng chứng nào trong Kinh Thánh cho thấy Chúa Giêsu nói tiếng Hy Lạp trong thời gian Ngài ở giữa loài người.
Các sách Phúc Âm không được viết tại Palestine và không được viết tại nơi Chúa Giêsu qua đời hay cùng thời với cuộc đời Ngài. Nếu Phúc Âm Matthêu được viết tại Antio_khia, Syria; Phúc Âm Máccô hoàn thành tại Rôma; Phúc Âm Luca ở Hy Lạp và Phúc Âm Gioan tại Êphêsô, thì chúng được viết và sắp xếp dựa trên những lời kể miệng từ Galilê.
Tiếng Aram lúc đó sẽ là một rào cản trong việc loan báo Tin Mừng, bởi vì tiếng Hy Lạp là ngôn ngữ phổ biến nhất trong vùng Địa Trung Hải. "Trong Đức Giêsu Kitô, các ngươi ngày trước vốn ở xa, nay nhờ huyết Đấng Kitoç đã trở nên gần rồi. Chính Ngài là nguồn bình an của chúng ta, Ngài làm cho hai phần tử trở nên một; Ngài đã phá đổ bức tường ngăn cách, tức là sự thù nghịch" (Êphêsô 2:13-14). Như vậy, tiếng Hy Lạp xây dựng một cây cầu nối giữa di sản Do Thái - Giao Ước Cũ - và sự loan báo phổ quát về sự Phục sinh của Đấng Kitoç, niêm phong Giao Ước Mới giữa Thiên Chúa và nhân loại.
Một sứ điệp dành cho người Do Thái và người ngoại giáo
Tuy nhiên, vẫn có sự không chắc chắn về nguồn gốc Phúc Âm Matthêu: theo Papias, giám mục Hierapolis ở Phrygia (thế kỷ 2), đã được viết bằng tiếng Aram trước khi được dịch sang tiếng Hy Lạp. Mặc dù văn bản gốc của Papias không còn, nhưng Eusebius Caesarea (khoảng 265-339), một nhà sử học và giám mục, đã trích dẫn nó trong Lịch sử Giáo hội: Papias "cũng đề cập điều này về Matthêu: 'Matthêu đã thu thập các lời răn (của Chúa Giêsu) bằng tiếng Do Thái và mỗi người đã dịch chúng theo khả năng của mình'." (Lịch sử Giáo hội III, 39, 15-16). Do không có bản gốc của Papias, nguồn này vẫn chưa chắc chắn.
Do đó, ngay từ nguồn gốc các văn kiện thánh, Kitô giáo mang đặc điểm được viết bằng một ngôn ngữ khác với ngôn ngữ Chúa Kitô. Việc sử dụng tiếng Hy Lạp thay vì Aram và tiếng Do Thái cũng cho thấy sự loan báo về sự Phục Sinh của Đấng đã hiến mạng sống để cứu chuộc toàn thể nhân loại.
