Nauru - 21 km vuông
Nauru là một quốc đảo nằm ở phía Tây-Nam của biển Thái Bình Dương. Đây là quốc gia nhỏ thứ 3 thế giới với diện tích chỉ vỏn vẹn 21 km vuông. Điều này đồng nghĩa với cả quốc gia này chỉ lớn bằng 1% diện tích TP.HCM hoặc bằng khoảng 0,6% diện tích thủ đô Hà Nội của Việt Nam. Tuy nhỏ bé, nhưng Nauru cũng có thủ đô có tên là Yaren. Ngôn ngữ được dùng chủ yếu ở nơi đây là tiếng Nauru bản địa và tiếng Anh với số dân chỉ vào khoảng dưới 13 ngàn người.
Mặc dù nhỏ bé, nhưng có thể anh em chưa biết rằng Nauru từng là một quốc gia giàu có nhất trên thế giới vào những năm 1980s. Trước khi có người sinh sống tại đây vào khoảng 3000 năm trước, Nauru được xem là nhà vệ sinh của những chú chim biển trong suốt hàng triệu năm. Phân chim chính là là thứ đã khiến cho nơi đây cực kì giàu phosphate. Người Đức đặt chân lên hòn đảo này, thăm dò và đã phát hiện ra điều đó. Trữ lượng phosphate dồi dào khiến Nauru được nhiều nước khác chú ý tới và đây cũng là lý do giúp quốc gia này nhanh chóng trở nên giàu có. Ở thời điểm cực thịnh, GDP bình quân đầu người của Nauru có thể lên tới 50.000USD, chỉ thua Ả Rập Xê Út.
Dĩ nhiên điều gì cũng có 2 mặt của nó. Việc khai thác tràn lan, thiếu kiểm soát đã biến 80% diện tích nước này trở thành một vùng đất hoang cằn xấu xí. Lượng tài nguyên cũng giảm nhanh chóng trong nhiều năm sau đó và kết quả là đến năm 2017, Nauru có tên trong danh sách những quốc gia nghèo nhất thế giới, chỉ hơn Tuvalu.
Nauru cũng có một “danh hiệu” thú vị khác đó chính là quốc gia “béo” nhất thế giới. Người dân Nauru có BMI trung bình vào khoảng 34-35, trong khi người khoẻ mạnh bình thường thì con số này sẽ vào khoảng 18,5 đến 24,9. Có tới hơn 70% dân số Nauru đang mắc chứng béo phì.
Cũng bởi vì nhỏ bé và ít phát triển dịch vụ du lịch, thế nên không ngạc nhiên khi Nauru cũng là quốc gia có ít người đến thăm nhất thế giới. Nauru chỉ có một hãng hàng không duy nhất phục vụ là Nauru Airlines và gần như khó có thể tìm thấy bóng dáng của dân du lịch nơi đây. Trong cả năm 2017, chỉ có khoảng 130 người du khách thăm quan quốc đảo này và trong bối cảnh đại dịch hiện này, còn số này thậm chí còn ít hơn.
Nauru không có lực lượng vũ trang, lĩnh vực quốc phòng của họ phụ thuộc vào nước Úc và đây cũng là số ít quốc gia có quan hệ chặt chẽ với Nauru. Mặc dù vậy, họ vẫn có lực lượng cảnh sát để đảm bảo an ninh khu vực nơi này.
Chắc anh em cũng thắc mắc là hiện tại, người dân Nauru sống nhờ vào cái gì, câu trả lời là Nauru chính là thiên đường thuế và cũng là nơi cấp hộ chiếu công dân lấy phí rất đơn giản. Bên cạnh đó, bất cứ ai cũng có thể tạo một tài khoản ngân hàng ở đây với chỉ với vài ngàn đô, không yêu cầu thêm bất kì điều gì. Luật ngân hàng lỏng lẻo khiến cho Nauru thành một điểm đến lý tưởng để rửa tiền. Mafia Nga đã từng rửa một số tiền lên tới 70 tỷ USD tại Nauru. Sau đó, Quốc hội Nauru đã phải thông qua dự luật chống rửa tiền để thoát khỏi danh sách đen của FATF, lực lượng đặc nhiệm tài chính. Hiện, Nauru cũng đang sống dựa vào các khoản trợ cấp của Úc.
Công quốc Monaco - 2,02 km vuông
Nếu nhìn trên bản đồ thế giới, Monaco có vị trí địa lý tương đối thú vị khi có 3 mặt tiếp giáp nước Pháp và mặt còn lại giáp với Địa Trung Hải. Lịch sử về chủ quyền của Monaco cũng lắm biến động. Họ từng là một xứ bảo hộ của Tây Ban Nha trong giai đoạn năm 1524 đến năm 1641. Sau đó, người Pháp lại bảo hộ nơi này cho đến năm 1793 của thế kỷ 18. Sau năm 1793, Monaco chính thức bị sáp nhập vào nước này và chỉ mới độc lập từ năm 1861. Dù nhỏ bé nhưng Monaco cũng giống như Nauru sở hữu nhiều điểm thú vị.
Trong quá khứ, Monaco từng nhỏ bé hơn bây giờ nhiều. Tuy nhiên chính phủ nước này liên tục ra các chính sách bồi đắp thêm đất liền lấn ra biển Địa Trung Hải. Do đó, anh em sẽ thấy diện tích của Monaco sẽ xô lệch chút đỉnh ở các tài liệu khác nhau, có nơi để là 1,98 nhưng cũng có nơi để là 2,02 km vuông.
Dù chỉ có diện tích chỉ hơn 2 km vuông một tý, nhưng đây là nơi tập trung của giới siêu giàu. Monaco là quốc gia có mật độ triệu phú và tỷ phú cao nhất với mỗi 12600 dân sẽ có một người là tỷ phú và ⅓ dân số Monaco cũng được xếp vào hàng triệu phú. Monaco không có thuế thu nhập, do đó nơi đây được xem là thiên đường thuế, nhờ vậy mà nước này thu hút rất nhiều người giàu đến đây sinh sống và làm việc. Đất nước này có sòng bài Monte Carlo hào nhoáng, giải đua xe Monaco Grand Prix nổi tiếng và cũng là một trong những nước có GDP cao nhất thế giới.
Vì là một nước phát triển nên Monaco cũng rất quan tâm về khía cạnh an ninh. Đây là nước có nhiều cảnh sát nhất thế giới. Dân số nơi đây chỉ vào khoảng 38 ngàn người (theo số liệu năm 2017) nhưng hiện có tới 515 cảnh sát đang hoạt động. Điều này giúp họ có thể hạn chế tệ nạn và đảm bảo tính an toàn cho những người đang sinh sống ở đây, đặc biệt là những người giàu. Sẵn nói về dân số, với 38 ngàn người sinh sống trên khoảng 2 km vuông, đây cũng là nước có mật độ dân số cao nhất.
Nhân khẩu học Monaco cũng khá đa dạng. Dân bản địa được gọi là Monégasques, chiếm 21,6% dân số, thế nhưng dù là những người bản địa, Monégasques vẫn bị tính là dân tộc thiểu số. Quốc tịch chiếm nhiều nhất dĩ nhiên là Pháp với 28,4%, người Ý chiếm 18,7%, người Anh chiếm 7,5% và phần còn lại mang các quốc tịch khác.
Nếu để ý thì anh em sẽ thấy quốc kỳ của nước này khá tương đồng với Indonesia và sẽ gây ra nhiều nhầm lẫn. Tuy nhiên nếu đặt cả 2 kế bên nhau thì chúng ta có thể thấy quốc kỳ Indonesia dài hơn một tý, và sắc đỏ của cờ khác hơn với sắc đỏ của Monaco. Một vài quốc kỳ khác nhìn cũng tương đồng và nhầm lẫn với Monaco có thể kể đến như Ba Lan hay Singapore.
Nhiều người hay nhầm lẫn rằng Monte Carlo chính là tên gọi khác của Monaco, hay cho rằng đây là thủ đô của Monaco nhưng thực tế thì không phải vậy. Monte Carlo chỉ là một trong các thành phố của quốc gia này. Thủ đô thực sự của Monaco là… Monaco. Còn Monte Carlo chỉ là một thành phố phát triển, đáng sống và nổi tiếng nhất thôi. Giống như việc chúng ta thường nghĩ Rio de Janeiro là thủ đô của Brazil, nhưng thực tế thì đó là Brasilia.
OK, chúng ta cùng qua đến quốc gia nhỏ bé nhất: Vatican
Thành quốc Vatican - 0,44 km vuông
Lọt thỏm trong lòng thành phố Roma, nước Ý, Vatican lại là một quốc gia có chủ quyền hẳn hoi và dĩ nhiên nắm luôn danh hiệu quốc gia nhỏ nhất thế giới hiện tại, xếp hạng 194. Thành quốc Vatican được thành lập vào năm 1929 với tư cách là một thực thể theo nền quân chủ thần quyền với vị trí lãnh đạo tuyệt đối thuộc về Đức Giáo Hoàng, tức Giám mục Roma. Tất cả các quan chức cấp cao của nơi này đều là các giáo sĩ thuộc Công giáo Roma và được bổ nhiệm bởi Giáo hoàng. Cộng đồng người dân sinh sống chủ yếu ở đây với mục đích là sinh hoạt và học hỏi tôn giáo. Quốc gia này cũng đón một lượng lớn du khách đến đây tham quan hàng năm.
Nhắc tới Vatican, sẽ có một vài khái niệm phức tạp khá dễ nhầm lẫn. Cái tên Thành quốc Vatican dùng để chỉ một quốc gia độc lập, gắn bó mật thiết với với Roma và Ý và được thành lập vào năm 1929. Tuy nhiên nơi này còn có thể được gọi là “Toà thánh” - Holy See. Đây là một thực thể riêng biệt, một pháp nhân kiểm soát phần lớn Giáo hội Công giáo trên toàn thế giới và có lịch sử rất lâu đời. Cả hai thực thể này về lý thuyết là đang tồn tại song song với nhau trong suốt quá trình phát triển của Vatican
Mặc dù có diện tích nhỏ bé và dân số năm 2021 chỉ là 800 dân, nhưng Vatican vẫn có đơn vị tiền tệ riêng biệt là đồng Euro Vatican, vẫn có ngân hàng, cảnh sát, và luật pháp. Mặc dù dân số về mặt pháp lý là rất ít, nhưng như đã nói, về khía cạnh tôn giáo thì Vatican lại có tới với 1,2 tỷ tín hữu Công giáo sinh sống ở khắp nơi. Chính điều này đã giúp Vatican là một trong những quốc gia có ảnh hưởng về chính trị và văn hoá lớn nhất thế giới. Một điểm khác cũng khá hay họ đó là đây là quốc gia duy nhất trên thế giới có phần lớn lãnh thổ được bảo phủ bởi một bức tường thành.
Trước khi nước Ý được thống nhất, khu vực này tồn tại nhiều quốc gia nhỏ bé khác. Những quốc gia nào thuộc giáo hội sẽ được lãnh đạo bởi Giáo hoàng. Tới khi nước Ý thống nhất vào năm 1870 và sáp nhập tất lại với nhau thành một thể như hiện tại, song Vatican lại không đồng ý sáp nhập. Chính điều này cũng là dẫn đến nhiều sự xung đột chính trị giữa Toà Thánh với nước Ý. Dĩ nhiên, các Giáo hoàng trong giai đoạn này đều từ chối công nhận thẩm quyền của Ý. Giáo hoàng Pius IX từng tuyên bố mình là một “tù nhân của Vatican”, trong gần 60 năm trời, các Giáo hoàng sau đó cũng không rời khỏi Vatican, luôn liên tục đệ trình quyền độc lập của thành quốc này với nước Ý. Khi quân đội Ý xuất hiện tại quảng trường St. Peter, ông cũng từ chối xuất hiện và ban phước lành cho những người này. Tất cả những tranh chấp này chỉ kết thúc khi hiệp ước Lateran được ký vào năm 1929. Nước Ý lúc này đã đồng ý công nhận Vatican là một nhà nước có chủ quyền và bồi thường 92 triệu đô cho nước này.
Vatican không có quân đội riêng thường trực, nhưng họ vẫn có những người lính bảo vệ được gọi là Đội cận vệ Thuỵ Sỹ, Swiss Guard. Đội cận vệ này được thành lập vào năm 1506 và ban đầu được cấu thành chủ yếu từ các lính đánh thuê của Thuỵ Sỹ với nhiệm vụ để bảo vệ Giáo hoàng và những khu vực trong thành. Đây cũng được xem là đội quân chính quy nhỏ và lâu đời nhất của Châu Âu. Còn về công tác phòng thủ từ phía bên ngoài, Ý sẽ là quốc gia đảm nhiệm điều này.
Về mặt kinh tế, doanh thu của Vatican đến chủ yếu từ các tín đồ tôn giáo. Có một khái niệm từ thế kỷ thứ 8 được gọi là Peter's Pence dùng để chỉ các khoản quyên góp mà Toà Thánh nhận từ những tín hữu của mình. Bên cạnh đó, Vatican cũng bán các đồ lưu niệm cho khách du lịch đến nơi đây như tem phiếu, tranh ảnh, đồng xu, cũng như nhiều vật phẩm khác. Với lượng khách du lịch hàng năm rất lớn, bán vé tham quan các bảo tàng, công trình cũng là một nguồn thu quan trọng của quốc gia này. Có thể anh em chưa biết thì Vatican cũng đầu tư tiền vào các tập đoàn lớn ở Mỹ, đóng vai trò là cổ đông trong các công ty. Tất cả điều này giúp Vatican cũng là một trong những quốc gia có nền kinh tế lớn trên thế giới dù rất bé nhỏ.
Bên cạnh những sự thú vị về mặt chính trị, Vatican cũng mang đậm nét lịch sử và lưu giữ nhiều vật thể có giá trị vật chất và tinh thần lớn. Vatican sở hữu rất nhiều sách và văn bản quý hiếm ghi chép về tôn giáo, văn hoá, lịch sử được cất trong các thư viện. Thư viện Vatican cũng là một trong các thư viện có tuổi đời lâu nhất, được thành lập vào năm 1475 và thực tế thì thư viện này còn xuất hiện trước đó nhiều. Các công trình như Thánh đường Phê-rô hay nhà nguyện Sistine cũng là nơi chưa rất nhiều tác phẩm nghệ thuật như tượng tạc, tranh ảnh, các nét kiến trúc châu Âu cổ điển,…
Vương cung Thánh đường Thánh Phê-rô hay còn gọi là Nhà thờ thánh St. Peter là một trong những nơi phải tham quan khi du lịch đến Ý nói chung hay Vatican nói riêng. Đây là một nhà thờ được xây dựng theo phong cách Phục Hưng và là nơi mang nhiều ý nghĩa lịch sử. Thánh đường Phê-rô hiện tại thực chất là được xây trên nền của một nhà thờ khác đã có từ thế kỷ thứ 4. Tuy nhiên sau đó, Giáo hoàng Julius II đã lệnh cho phá dỡ nhà thờ cũ và xây lại một nhà thờ mới vào năm 1506.
Người đảm nhiệm vị trí đứng đầu xây dựng công trình được trao cho danh hoạ Michelangelo, tuy nhiên sau đó ông đã để lại vị trí này cho Donato Bramante vì tranh cãi có nên phá bỏ nhà thờ cũ vốn đã tồn tại hàng ngàn năm hay không. Nhà thờ mới tốn tới 120 năm mới xây dựng xong, tức năm 1626 và có sức chứa lên tới 60.000 người, vẫn hoạt động đến này hôm nay. Mình xem trên hình thì nơi đây có rất nhiều các tác phẩm nghệ thuật cũng như kiến trúc độc đáo mà diễn tả bằng lời thì khó có thể nói hết được.
Lê Phú Khương
(bài lấy sưu tầm trên mạng)
