Chúa Nhật 25 Thường Niên C
Bài Ðọc I: Trích sách Tiên tri Amos (Am 8, 4-7)
“Chống lại những kẻ lấy tiền mua người nghèo”.
Hãy nghe đây, hỡi những ai đàn áp kẻ nghèo khó, và muốn tiêu diệt hết những kẻ bần cùng trong cả nước. Các ngươi bảo: “Bao giờ qua tuần trăng mới để chúng tôi bán hàng? Khi nào hết ngày Sabbat để chúng tôi bán lúa mạch. Chúng tôi sẽ giảm lường đong, tăng giá và làm cân giả. Chúng tôi sẽ lấy tiền mua người nghèo, lấy đôi dép đổi lấy người túng thiếu. Chúng tôi sẽ bán lúa mục nát”. Vì Giacóp kiêu căng, Chúa đã thề rằng: “Ta sẽ không bao giờ lãng quên tất cả các việc chúng làm cho đến cùng”.
Bài Ðọc II: Trích thư thứ nhất của Thánh Phaolô Tông đồ gởi Timôthêu (1 Tm 2, 1-8)
“Cầu nguyện cùng Thiên Chúa cho mọi người. Ngài muốn cho mọi người được cứu độ”.
Trước tiên, cha khuyên hãy cầu xin, khẩn nguyện, kêu van và tạ ơn cho mọi người: cho vua chúa, và tất cả những bậc vị vọng, để chúng ta được sống bằng yên vô sự, trong tinh thần đạo đức và thanh sạch. Ðó là điều tốt lành và đẹp lòng Ðấng Cứu Ðộ chúng ta là Thiên Chúa. Người muốn cho mọi người được cứu rỗi và đến nhận biết chân lý.
Vì chỉ có một Thiên Chúa, và một Ðấng Trung Gian giữa Thiên Chúa và loài người, là Ðức Giêsu Kitô, cũng là con người. Người đã phó mình làm giá cứu chuộc thay cho mọi người, để nên chứng tá trong thời của Người, mà vì chứng tá đó, cha đã được đặt lên làm kẻ rao giảng, làm Tông đồ (cha nói thật chứ không nói dối), và làm Thầy dạy dân ngoại trong đức tin và chân lý. Vậy cha muốn rằng những người đàn ông cầu nguyện trong mọi nơi, hãy giơ lên hai tay thanh sạch, không oán hờn và cạnh tranh.
Phúc Âm: Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Luca ( Lc 16, 10-13 {hoặc 1-13}
“Các con không thể làm tôi Thiên Chúa mà lại làm tôi tiền của được”.
Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ rằng: {“Một người phú hộ kia có một người quản lý, và người này bị tố cáo đã phung phí của chủ. Ông chủ gọi người quản lý đến và bảo rằng: ‘Tôi nghe nói anh sao đó? Anh hãy tính sổ công việc quản lý của anh, vì từ nay, anh không thể làm quản lý nữa’. Người quản lý nghĩ thầm rằng: ‘Tôi phải làm thế nào, vì chủ tôi cất chức quản lý của tôi? Cuốc đất thì không nổi, ăn mày thì hổ ngươi. Tôi biết phải liệu thế nào, để khi mất chức quản lý, thì sẽ có người đón tiếp tôi về nhà họ’.
“Vậy anh gọi từng con nợ của chủ đến và hỏi người thứ nhất rằng: ‘Anh mắc nợ chủ tôi bao nhiêu?’ Người ấy đáp: ‘Một trăm thùng dầu’. Anh bảo người ấy rằng: ‘Anh hãy lấy văn tự, ngồi xuống mau mà viết lại: năm mươi’. Rồi anh hỏi người khác rằng: ‘Còn anh, anh mắc nợ bao nhiêu?’ Người ấy đáp: ‘Một trăm giạ lúa miến’. Anh bảo người ấy rằng: ‘Anh hãy lấy văn tự mà viết lại: tám mươi’. Và chủ khen người quản lý bất lương đó đã hành động cách khôn khéo: vì con cái đời này khi đối xử với đồng loại thì khôn khéo hơn con cái sự sáng.
“Phần Thầy, Thầy bảo các con: Hãy dùng tiền của gian dối mà mua lấy bạn hữu, để khi mất hết tiền bạc, thì họ sẽ đón tiếp các con vào chốn an nghỉ đời đời.}
“Ai trung tín trong việc nhỏ, thì cũng trung tín trong việc lớn; ai gian dối trong việc nhỏ, thì cũng gian dối trong việc lớn. Vậy nếu các con không trung thành trong việc tiền của gian dối, thì ai sẽ giao phó của chân thật cho các con?
“Không đầy tớ nào có thể làm tôi hai chủ: vì hoặc nó ghét chủ này và mến chủ kia; hoặc phục chủ này và khinh chủ nọ. Các con không thể làm tôi Thiên Chúa mà lại làm tôi tiền của được”.
Vài ý chính Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Luca ( Lc 16, 10-13)
Tin Mừng thứ ba điều chỉnh cách chúng ta sử dụng của cải. Ngay từ đoạn chương trình tại Nazareth, đoạn Isaia Chúa Giêsu nhận biết mình ưu tiên những người nghèo: "Ngài đã xức dầu tôi để loan báo tin mừng cho kẻ nghèo khó" (Lc 4,18, x. Is 61,1). Chúa Giêsu sẽ nhớ điều này. Dụ ngôn về người con hoang đàng - "một người có hai con trai" - xuất phát từ vấn đề gia tài (15, 11.12). Một dụ ngôn khác theo sau, cũng riêng của Luca: "một người giàu có, có một người quản gia" (16, 1, theo nghĩa đen). Chúng ta sẽ gặp lại một người giàu ở 16,19 (đối diện với người nghèo Lazaro), ở 18, 23 (người giàu đối diện với Chúa Giêsu) và 19, 1 (Giakêu). Theo dòng dụ ngôn, chúng ta đến với lựa chọn không thể tránh khỏi: Thiên Chúa hay tiền bạc (câu 10-13). Sau đó: "Những người Pharisêu ham tiền, nghe tất cả điều này, họ chế nhạo Người" (câu 14). Do đó, không lâu sau, một dụ ngôn khác chạm vào điểm quyết định này (câu 19-31).
Một dụ ngôn gây bối rối
Mạch truyện rõ ràng: các nhân vật được giới thiệu (câu 1a), người quản gia hoang phí bị tố cáo (1b), bị triệu tập và sa thải (2), lo lắng về lối thoát (3-4a); anh ta áp dụng cách nghĩ ra (4b-7) và chủ/Chúa khen ngợi anh ta khéo léo (8a); Chúa Giêsu bình luận về các sự kiện (8b) và rút ra một khuyến nghị khá bất ngờ (9). Dù được kể một cách tốt, câu chuyện về việc làm giả sổ sách này vẫn gây sốc, đặc biệt là trong những câu chuyện sau này, công lý được thực thi: người giàu xấu bị kết án (16, 25 và tiếp), người góa phụ nghèo được minh oan - dù bởi kẻ vô đạo -, Giakêu quan tâm đến việc bồi thường (19, 8). Vậy thì?...
Những dấu hiệu giải thích
- "Chủ" (theo nghĩa đen là chúa, như ở câu 4: Chúa Giêsu?, x. TOB, d) khen ngợi người quản gia khéo léo, dù không trung thực: đây là cơ sở một lý luận từ thấp lên cao để mời gọi "con cái ánh sáng" (câu 8) phải khéo léo hơn nữa để phục vụ Chúa thật sự: Thiên Chúa (13).
- Hơn nữa, khi giảm nợ, người quản gia, vừa thu hút được cảm tình, không phải đã hợp với ý định của Thiên Chúa, Đấng Chủ sẵn sàng tha nợ cho chúng ta sao?
- Người đàn ông ưu ái các con nợ để họ đón nhận anh ta sau này "trong nhà của họ" (4a, theo nghĩa đen). Chúa Giêsu tạo ra sự chuyển đổi: "Hãy dùng tiền bạc bất chính (theo nghĩa đen là 'Mamôn của bất công' mà tiền bạc thường là như vậy) để kết bạn, hầu khi nó không còn nữa, họ sẽ đón nhận các con vào những lều trại (theo nghĩa đen) đời đời" (9): nói cách khác, nơi người nghèo Ladaro sẽ được đưa vào lòng Abraham... (câu 22, x. chủ nhật tới).
Phục vụ, hay để mình bị nô lệ hóa?
Chúa Giêsu tiếp tục (câu 10): "Ai trung thành... / không trung thực..." và lý luận từ "ít" đến "nhiều", sau đó chuyển từ mặt vật chất đến "của cải thật sự" và cuối cùng từ của cải được người khác giao phó đến "những gì thuộc về chúng ta". Câu tuyên bố quyết định cuối cùng đặt ra sự lựa chọn không thỏa hiệp, một trái tim không chia đôi.
Philippe Wargnies
Để đi xa hơn
Làm thế nào, trong thế giới ngày nay, chúng ta có thể dung hòa những đòi hỏi kinh tế, đặc biệt được áp đặt trong đời sống nghề nghiệp, và mong muốn công bằng cho những người nghèo nhất (bài đọc I) và lòng trung thành với Thiên Chúa ("Các con không thể vừa phục vụ Thiên Chúa vừa phục vụ tiền bạc")?
Làm thế nào để sống lòng trung thành với Thiên Chúa mà không rơi vào ngây thơ hay vô trách nhiệm?
Chọn tiêu chí phân biện nào?
Bài giảng: Mỗi người là quản gia đời mình
Tin Mừng hôm nay, dưới ngòi bút thánh Luca, có điều gì đó khiến người ta tò mò. Đây là một người quản gia, sau khi phung phí tài sản của chủ, bị sa thải vì lỗi nghề nghiệp. Dưới tác động nỗi sợ hãi tràn ngập khi thấy mình sắp thất nghiệp và cũng không có mối quan hệ, anh ta mua những mối quan hệ này bằng cách giảm hóa đơn những người mắc nợ chủ mình. Những món quà hào phóng không tốn gì của anh ta cả. Chủ phát hiện ra mánh khóe. Làm giả và sử dụng giả mạo. Nhưng kết thúc dụ ngôn thật ngạc nhiên: người quản gia không trung thực không những không bị truy tố tư pháp, còn nhận được lời khen của ông chủ về sự khéo léo và tinh thần xoay sở, khả năng đối phó với sự kiện bất ngờ. Anh ta đã lấy lại được các mối quan hệ, và chúng ta có thể tưởng tượng phần tiếp theo của mánh khóe: "khi nào anh có thể, tôi tin anh sẽ trả ơn tôi...".
Chúa Giêsu thách thức chúng ta: Hỡi các Kitô hữu, con cái ánh sáng, hãy có hiệu quả như con cái thế gian. Hãy đủ khôn ngoan và đầu tư cho Nước Trời.
Tất cả chúng ta đều là những người quản gia cuộc đời mình. Tiền bạc - điều hiển nhiên - khi trở thành chủ, là chủ tệ hại. Nó làm cứng lòng những kẻ sở hữu nhiều và chà đạp kẻ nhỏ, như Amốt viết. Tiền bạc có thể phá hỏng tất cả, và trước hết là lòng người. Khá có ý nghĩa là trong đa số nền văn minh của chúng ta, tiền bạc khuyến khích bí mật, bí mật về tài sản, về tầm quan trọng của kho tiền riêng được giấu kín trong ngân hàng, về thu nhập của mình.
Nhưng hãy phân biện: tiền bạc cần thiết và không thể thiếu để chúng ta sống, nuôi con, thực hiện dự án, cải thiện điều kiện sống. Nó là kết quả bình thường của lao động con người.
Với dụ ngôn này, Chúa Giêsu mời chúng ta sử dụng nó như con cái ánh sáng; vậy hãy sử dụng như những người phục vụ con người. Hơn nữa, theo tinh thần dụ ngôn, hãy dùng tiền bạc để kết bạn "Tất cả những gì các con làm cho kẻ nhỏ nhất..." (Mt 25, 40). Và rõ ràng phải làm với tiền của chính mình, với những khoản tiết kiệm nhỏ hay lớn của chúng ta. Tiền bạc có thể phục vụ Thiên Chúa và anh em chúng ta. Sử dụng khôn ngoan của cải trần thế chính là tỏ ra xứng đáng với của cải đời đời.
Yvon Doose
Feu Nouveau 62/5
